style="font-size:15px;"> – Ачлыктан түгел, канишно…
Тыңлаучылар көлешеп куйдылар һәм сугыш чыкмавына иркенләп тын алдылар.
Төгәл һәм җентекле хәбәрне кичкә табарак Сәхип солдат алып кайтты.
Казанның иң зур заводчысы мануфактур-советник Иван Иванович Алафузов быел август аенда Германиянең Ораниенбаум курортында йөрәк авыруыннан үлгән. Шуны Казанга алып кайтканнар. Бүген Елантау монастыренда шуны күмү булган. Кызыгы шунда ки: байның әле тәне суынып җитмәгән, инде мирасын бүлү турында бик зур гауга чыккан. Аның язып калдырган васыятен хатыны бер төрле, доверенные Чесноков икенче төрле укыганнар. Нотариус васыятьнең төп нөсхәсен сораган, тегеләр бирмәгән. Алафузовның васыять даулаучы әллә никадәр кардәш-ыруы килеп чыккан. Эш судка җиткән. Кыскасы, үлгән аюның тиресен бүлешә алмыйлар, кырылыш бара. Ләкин эш анда түгел. Васыятьне, янәсе, тормышка ашыру йөзеннән, беренче сентябрьдә ике йөз эшчене хезмәттән чыгарганнар. Карт мастеровойлар: «Алафузовның васыятендә андый нәрсә юк», – дип тавыш күтәргәннәр. Эштән чыгарылганнар заводның капкасын җимереп, будошникны[11] кыйнап ташлаганнар. Кырыклап кеше кулга алынган. Берничә кеше качып котылган. Хәзерге вакытта аларны эзләү, эзәрлекләү бара…
Бүген Сәхип солдат белән бер ят кеше ияреп кайтканны сиземлерәк кешеләр күреп өлгергән булсалар да, күпчелек белми калды. Кечкенәрәк гәүдәле, кара күзлекле, башына майлана төшкән ак картуз кигән әлеге кеше Сәхипкә керде дә әйтерсең шунда сеңеп калды. Габдулла, аның кара күзлеге белән кызыксынып, Сәхипләр ишеге төбендә «чыгармы?» дип көтте, көтте…
2
Җәй вакыйгаларга никадәр бай булса, кыш шулкадәр тыныч, буш һәм күңелсез узды. Бу бушлык һәм күңелсезлек көзге пычраклар керү белән үк башланды. Көннәр кыскарганнан-кыскара барды. Иртән торып тегендә-монда әйләнгәләгәнче, Яңа бистәне, албасты кебек, караңгылык басты. Урамнары түшәлмәгән Яңа бистә көзнең зарыктыргыч яңгырлары астында тоташ сулыкка әйләнде. Катаны югалтмый гына урам аркылы чыгу зур эшкә әйләнде. Бигрәк тә Кече Сембер урамына кереп баткан җигүле атны арбасыннан туармый торып алып чыгып булмый, шуңа күрә извозчиклар һәм ломовойлар бу урамга кермиләр, Олы Сембер урамыннан әйләнәләр иде. Берүк инде, менә шундый көзге пычракта ут-күз чыга күрмәсен, урамы белән себереп алып китәр! Казаннан килгән пожар атларың белән Яңа бистә эченә керә алмый карап калырсың!
Сәхип солдат, йорт хуҗаларының имзаларын җыеп, шәһәр Думасына ике тапкыр прошение язды һәм Яңа бистәнең, һич югында, Кече Сембер урамын булса да таш белән түшәтүне һәм ике фонарь куйдыруны сорады. Нәтиҗәсе булмады. Сәхип солдат үзе моны болай аңлатты: шәһәр башлыгы Дьяченко бу эшкә риза булган, әмма управада казначылык эшен алып баручы гласный Борһан Муллин (балык базарында чәй кибете тотучы) моңа каршы килгән. Берәүләр моны: «Муллин, управа алдында яхшы күренергә тырышып, шулай эшләгән», – дип, икенчеләре: «Ул Яңа бистә кешеләреннән кайберләренә үчле булган», – дип аңлаттылар.
Ничек кенә булмасын, Яңа бистәдә һәр елгыдай
