Bəs sən, oğlum, yatmayacaqsan? Oxuduğun yetər, dur, sən də rahat ol, çırağı söndür.
− Yox, ana, səhəri açsam da, sabahkı imtahanlarımı hazır etməliyəm. Maraq etmə, bir gecəni yatmamaqla mənə heç bir şey olmaz, lakin bir ilimi qayib etmək hər ikimiz üçün fayda verməz. İndi daha mənə mane olma, − deyə gənc kitab oxumağa başlayır, anası da otağına çəkilir.
Bir saat belə keçir. Qəflətən bir tüfəng açılıb dağlara səda salır, dərin sükutu pozur. İkinci bir qadın çığırtısı bu sədaya cavab verir, yatmış qonşuları oyadır.
Gənc tələbə yerə sərilir. Bir saat bundan əqdəm böyük ümidlər bəsləyən gənc, bir qəddar düşmənin, rəhmsiz düşmənin gülləsinə qurban oldu.
Sahibsiz ananın ümid çırağı söndü… Yenə zülmət, yenə dərin sükunət… lakin balaca otaqdan:
− Yox, oğlum, sən ölməmisən, ancaq yatmısan. Yat, ümidim, rahat ol, sabah yenə duracaqsan, imtahanlarını verəcəksən, anacığını bəxtiyar edəcəksən… Həzin, qəlbləri oxşayan oxşama sədası gəlirdi.
CƏHALƏT QURBANI
Uşaqlıq xatiratımdan nağılına şüru etdiyim bu vaqiə məndə elə bir dərin təsir buraxmış, qəlbimdə elə silinməz nəqş bağlamışdır ki, sanki uzun müddət əvvəl yox, dünən vaqe olmuşdur.
Səkkiz yaşında uşaq ikən "Seyidli" adlanan kəndimizdə başıaçıq, ayaqyalın, təbiətin mərhəmətli qucağında, məişətin ağır və zəhərli hallarından xəbərsiz yaşardım.
Bir gün əmim oğlunun altıyaşlı oğlu ilə həyətimizdə oynarkən palanlı ata minmiş bir qocanı darvazamızın ağzında durmuş gördüm.
− Baba, kimi istəyirsiniz? − deyə soruşdum. Cavabından məlum oldu ki, əmim oğlu ilə görüşmək istəyir. − Buyurun içəriyə, − deyə mən əmim oğluna xəbər verməyə qaçdım. Qoca, əmim oğlu ilə görüşdü, salamlaşdı. Mən də yoldaşım ilə oynamağa məşğul oldum. Bir qədər söhbətdən sonra salamatlaşıb, "Allah sizdən razı olsun, mən qocanı ümidsiz qaytarmadınız", – deyə atını minib getdi.
Bundan bir neçə gün sonra həmin qoca üstünə on dörd yaşında bir qız minmiş yüklü atın cilovunu çəkərək yanında da on yeddi yaşlı digər bir qız ilə həyətə girdi.
Əmim oğlu onlara xoşgəldin elədi. Qoca kiçik qızı atdan düşürtdü və sonra ata çatılmış iki mafraşı açıb yerə saldı. Bu mafraşlarda bir qədər qab-qacaq və qeyri ev şeyləri vardı. Əmim oğlu həyətimizdəki bir əski komanı göstərib dedi:
− Budaq baba, məskəniniz bu koma olacaqdır. Atı axura çək, rahat et, sonra uşaqlarınız ilə otağa buyurun, bizə qonaq olun.
− Çox razıyam, sizə zəhmət vermək istəmirəm. Qızlarım komanı təmizləyib palaz salarlar, rahat olarıq.
− Budaq baba, yol gəlmisiniz, yorulmusunuz, həm də acmısınız, buyurun, bizdə yemək yeyin, bir qədər rahat olun, sonra mənzilinizi səliqəyə salarsınız.
Bu sözlərə anam da şərik olub qızları otağımıza apardı. Budaq baba da atı rahat edib əmim oğluna qonaq oldu. Anam qızlara yer göstərib oturtdu və sonra bacımı və məni göstərərək tanış etdi:
− Bu mənim qızım və bu da kiçik oğlumdur, böyük qardaşları Tiflisdə oxuyur. Sizin böyük bacınızı tanıyıram. O, Şelli kəndində olur. İndi siz birbaş Kürdüstandanmı gəlirsiniz?
− Xeyr, biz Kürdüstandan Şelliyə gəldik, bacımızın yanında mənzil tapmadıq, buraya gəldik, − deyə böyük qız cavab verdi.
− Ananız sağdırmı?
− Yox, bir ildir ki, ölübdür.
− Anasız uşaqların günü pis keçər, ananın yerini heç kəs verə bilməz. Balalarım, mənim uşaqlarım da körpə ikən ataları öldü. Amma mən özüm uşaqlarımı bəsləyib böyüdürəm.
Anam qızlar ilə mehribanlıqla danışaraq yemək hazır etdi və süfrəyə qoyub təam yeməyi təklif elədi. Lakin onlar utanaraq yerlərindən qımıldanmadılar.
− Utanmayın, qızlarım, irəli gəlin, çörək yeyin.
Bacım qalxıb bacıların əllərindən tutdu və süfrə başına apardı. Onlar da utana-utana yemək yeməyə başladılar. Qonaqlarımız yeməyə məşğul ikən mən də onların bir ata-ana övladı olaraq əsla bir-birinə bənzəmədiklərinə diqqət edirdim.
Böyük qız ucaboylu, incəbelli, iri qaragözlü, uzun qarasaçlı, dodaqlarında müdam bir təbəssüm, nəzakətli bir Kürdüstan gözəli olduğunu sübut edirdi.
İkinciyə gəldikdə alagözlü bu qız göyərçinə bənzəyirdi. Bu bənzəmə mənim fikrimi o qədər cəlb etmişdi ki, özumü saxlaya bilməyərək:
− Sənin adın göyərçindirmi? − deyə kiçik qızdan soruşdum. Qəflətən verdiyim bu sual qadınların gülüşməsinə səbəb oldu.
− Xeyr, mənim adım Gülbənd, bacımınkı Tamamdır, − deyə böyük qız cavab verdi və sonra mənə diqqət yetirərək dedi: − Göyərçin adı sizə daha artıq yaraşır.
Anladım ki, Gülbənd mənim abı mahud çuxama, çal papağıma işarə edir.
Mənim sualım indiyə qədər davam edən sükutu pozdu.
− Mənim qardaşım nağıla qulaq asmağı çox sevər. Ona yemək vermə, içmək vermə, bolluca nağıl söylə. Gecələr məni rahat qoymur. "Bacım, yenə nağıl de", – deyə yalvarar, mən də Məlik Məmməd, Qırat nağıllarından ayrısını bilmirəm, − deyə bacım şikayətləndi.
− Mən də nağıl bilməyirəm, ancaq bacım Tamam çox bilir. Kürdüstan aşıqları söylədikləri nağılların hamısını döşünə yığıb, elədirmi, bacım? – deyə Gülbənd soruşdu.
Tamam isə qızararaq, başını aşağı salıb cavab vermədi. Mən də anamdan soruşdum:
− Ana, Tamam bizim evdə olacaqdır, eləmi?
− Yox, oğlum, Gülbənd əmioğlungildə qalacaqdır, Tamam da əmiqızının uşağını saxlayacaqdır. Budaq baba ilə əmioğlun belə sözləşmişlər.
− Bəs Məmmədrza nədir? Qoy əmiqızımın oğlunu o saxlasın. Tamam da bizdə qalsın, – deyə anamdan rica etdim.
− Kişi xaylağı körpə uşaq saxlaya bilməz, bu, arvad işidir. Sən darıxma, hamımız bir həyətdə oluruq, hər saatda da Tamamla görüşəcəksən, o da sənə gözəl nağıllar söyləyəcəkdir, – deyə anam məni sakit etdi.
Qızlar yeməklərini bitirib ayağa qalxdılar.
