куаклары күрде, тапты, ахрысы. Җырын алыштырып, бүтән көйгә көйли-көйли, сабыр гына җыярга кереште. Җыры һаман да шул яшьлек елларыныкы: мең дә бер тапкыр җырланган, хәзер генә сирәк ишетелә торган җыр инде.
Җылы яклардан җилләр иссәләр,
Тәрәзәмне ачып куярмы-ын.
Сагынмый ул, кайтмый дисәләр,
Ул җилләрне кире куармы-ын…
Колагыңны торгызып тыңласаң гына чылтыравы ишетелерлек, чишмә суы агышыдай бер тавыш инде. И-и, әүвәл: чалгы белән пакус яра-яра чапкан үләнне, хатын-кыз әйләндергәләп киптергәннән соң, богылларга өеп куйгач, җырлый-җырлый, атта тузан туздырып кайтып керүләреме? Аларның һәммәсе бетте инде, мәңге кайтмаска калды. Заманында өч урыннан урап-урап бәйләнгән печән көлтәсен тезмәгә кертеп төюнең тәме, тентемәсеннәр, тапсалар, үрнәккә, сабакка, гыйбрәткә дип, берәр җәза бирүләреннән куркулары, газаплары – барчасы да татлы төш, яшенле өн сымак кына булып калды. Ә ул теге… шул ук Зәйнәпнең авыр көлтәсен, Ибрайның үз күкрәгенә «ых!» дип алып күтәреп, такыр ишегалдына кертеп ташлаулары – эрегән тоз, яшьнәгән яшен инде. Бетте-китте, насыйп итмәде. Тормышның үз җае бар: синнән сорап торамыни ул. Тормыш сине, тегермәннең бер каушасына салып, калтыравычтан селкә-селкә, ике таш арасыннан иләп чыгарганда, син онга әйләнгәнсең, ә Зәйнәп тере бөртек килеш калган икән. Яшәүнең иләге иләк кенә шул: йә үтәсең, йә, көрпәгә калып, тормыш тагарагына агасың.
Үз-үзенә генә түгел, ә атына ара-тирә һаман кунгалаган кигәвеннәр, бөгәлчәннәр дә сизмәслек итеп, Ибрай тагын бер сигарет чыгарып кабызды. Чыгармыйча, кабызмыйча чыдап кара: әнә ничек итеп җырлый бит ул. Аннары, каранып-нитеп тормыйча гына, башта алъяпкычын, аннары күлмәк итәген күтәреп, бу сахрада фәкать үз барлыгын белеп кенә нәрсәсендер җайлады инде. Ә ул – Ибрай – үз гомерендә беренче тапкыр күргәндәй карап торды. Башын бору түгел, күз карашын да читкә юнәлтә алмады. Шулай да Зәйнәп алай ук иркенәймәде иркенәюен, кояш алсулаткан күлмәк итәге генә күренеп калды.
Шулай мәңгелектән мәңгелеккә кадәр карап торыр иде дә бит… Ибрайның яңагына озынборын кунды ла, каһәр. Ирексездән чапылдатып сытканын сизми дә калды. Урман буе сак ич ул: ими тансыклаган бала шикелле, кисәк уянып китте. Әнә тукран да тукылдатуыннан туктады, аты да пошкырып куйды. Ә Зәйнәп, ишеткәндерме-юкмы, сизгән-тойгандырмы – кем белә: төшерәсен төшерде, җайлыйсын җайлады. Әйтерсең лә күлмәк итәген кискен җил генә ачып җибәргән, йә тигәнәк, яисә пәрәвез генә ябышкан да шуларны сыпырып төшергән. Иплисен ипләгәч борылды да, читкәрәк китеп, үзе генә күргән җиләкләрне өзгәләргә кереште. Ибрайны ни күрмәгән, ни сизмәгән инде алайса. Тик дөнья бүтәнчә шул. Һичкайда үзеңне ялгыз дип белмә, уйлама. Сине тоярдай чит сулыш, сине шәйләрдәй чит күз һәр урында бар ул. Бу юлы ул өзгәннәрен чиләгенә җыеп бармады, берәм-берәм авызына капкалады. Башта авыз эченнән көйләп кенә йөрде, аннары, бермәл куаклар арасында югалып торганда, тагын җырлап ук җибәрде:
Давылларда очты ак яулыгым,
Бәлки, табалырсыз ишләрен…
Ул арада
