Dağlar arxasında üç dost . Ильяс Эфендиев
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Dağlar arxasında üç dost - Ильяс Эфендиев страница 10
Onun təzəcə təraş edilmiş çəhrayı sifətindən ətrafa bahalı odekolon ətri yayılırdı. O, papağını çıxarıb, dizinin üstünə qoydu. Çal saçları qısa vurulmuşdu. Qumral bığlarına yenicə dən düşürdü.
– Gecə o güllələri sən atmadın? – deyə Şahlar soruşdu.
– Mən atdım… Bu il canavarın ilidir, dedim, quduz dəymiş qabağınıza-zada çıxar.
– Yaman yerinə düşdü.
– Nə?
– Güllələr.
– Yəni bir şey var idi?
Oğlan söhbəti açdığına peşman olaraq gözlərini endirib, qaşqabaqla cavab verdi:
– Var idi.
– Əşi, nə deyirsən? Bir idi?
– Yox.
– Bəs neçə idi? Adam oğlusan, bir əməlli danış görək.
– Nə danışacağam, görünməmiş iş-zad deyil ki…
– Neçəydi? – deyə Çıraq dayı təkrar soruşdu.
– Deyəsən, dörd idilər. – Oğlan könülsüz cavab verdi.
– Bu nə deyir… Nə qayırırdılar?
– Nə qayıracaqdılar…
– Dişlərini itiləyirmişlər, – deyə şofer Kəriş, maraqla qulaq asan qıza baxıb gülümsədi.
– Bəs neylədin? – Çıraq dayı soruşdu.
– Neyləyəcəkdim, tapançam-zadım var idi?.. O güllələri atmasaydın…
Oğlan gözucu qız tərəfə ani bir nəzər salıb susdu. Daha heç nə söyləmədi.
Xanhüseyn dedi:
– Güllənin səsini eşidib əkiliblər.
– Siz ölmüyəsiniz, – deyə Çıraq dayı kəndlilərə sarı döndü, – elə bil o dəqiqədə biri mənə dedi ki, çıxar bir-iki güllə at… Sən demə, quduz dəymişlər ləzzətli tikə tapıbmışlar. – Çıraq dayı qıza baxıb bərkdən güldü.
– Kəndirləri üzülməyibmiş, – deyə Mövlamverdi kişi qəlyanını qurdalayaraq öz-özü ilə danışırmış kimi dilləndi.
Şofer Kəriş özünü tox tutaraq:
– Xıdır İlyas köməklərinə çatıb, – dedi.
Mövlamverdi kişi onun oxu hayana atdığını duyaraq:
– Axı beləsiniz ki, – dedi, – indi heyvana verməyə ot da tapmırıq. Yüzü addamışam, amma Qartallı Dərədə quraqlıq olduğunu görməmişdim.
– Yaxşı, əşi, bu ot məsələsində rayon bizə kömək eləyəcək ya yox? – deyə Şahlar Çıraq dayıya müraciət elədi.
Kişi qaşlarını çatıb, ciddi ifadə ilə cavab verdi:
– Rayon heç nə eləyə bilməyəcək. Özünüz başınıza çarə qılın. Bu saat hansı kolxozdan ot istəmək olar? Keçən quraqlıq hamını soxub qoz qabığına. Onlar da sizin kimi.
– Onda, deyirəm, mən iki-üç maşın götürüm aşım Ermənistana.
Araya qısa bir sükut çökdü.
Kəndlilərdən biri:
– Bu qiyamətdə, – dedi, – Ermənistana getmək olar?
Yol-iz hamısı tutulub.
Çıraq dayı:
– Özünüz bilin, əgər bir şey çıxarsa gedin. Oturub gözləməklə göydən ot düşməyəcək. Hər halda getməməkdən getmək məsləhətdir.
Şahlar:
– Ancaq özümüzdəki iki maşınla iş aşmaz. Heç olmasa ikisini də gərək sən düzəldəsən, Dörd maşın yenə bir şeydir.
Çıraq dayı bir an fikrə gedəndən sonra:
– Yaxşı, – dedi, – Sabir kolxozundan xahiş edərəm, iki maşın verərlər.
Sonra Çıraq dayı oturanlara müraciətlə soruşdu:
– Siz nə deyirsiniz?
– Biz nə deyəcəyik, – üzüçapıq briqadir Xanhüseyn cavab verdi, – onsuz da maşınlarımız işsizdir.
– Bu qiyamətdə o gədikləri maşın qalxıb-enə bilməz, – deyə bayaq etiraz eləyən kəndli, əlini pəncərədən görünən qarlı dağlara tərəf uzatdı, – düz-dünya buz bağlayıb.
– Gedərik! – deyə şofer Kəriş ötkəm cavab verdi. Çıraq dayı ona baxıb:
– Ay gözünə dönüm, – dedi. – Bağdagül necədir?..
– Canına dua eləyir, əşi…
– Sənə dedim arvadı ver getsin ərə…
– İndi nə olub ki, əşi? – deyə Kəriş soruşdu. Gülüşdülər.
– Görmürsən nə qədər kökəlib…
– Əşi, sən allah, elə demə arvada gözün dəyər. – Çıraq dayı qəşəng, sağlam dişlərini göstərərək güldü. Sonra Şahlardan soruşdu – Özünlə kimi aparacaqsan?
– Heç kimi. Şoferlər, bir də mən.
– Bəlkə yenə adam götürəsən?
– Lazım deyil. Adam bizə neyləyəcək?
– Yaxşı özünüz bilin.
– Ancaq mənim bir sözüm var, – deyə şofer Kəriş iclasdaymış kimi Çıraq dayıya müraciətlə şəhadət barmağını yuxarı qaldırdı.
– De görək.
– Sözüm budur ki, Mövlamverdi baba gedib Yeprəmverdi ilə məsləhətləşsin görək biz yola çıxan günü külək əsəcək ya yox.
Çıraq gülüb:
– Qələtini elə, – dedi. – Kişiyə sataşma. Mövlamverdi kişi qəlyanından bir qullab vurub, sakitcə cavab verdi:
– Axı