özünü görməzliyə vursun
Yox. Defendente belə zarafatlara qarşı dözümsüz idi. Niyə axı onu izləyib hara getdiyini öyrənmədi? Bəlkə də heç küçə iti deyildi? Evi və sahibi varsa zərərini ödəməyi tələb edə bilərdi. Təbii ki, heç nə etmədən dayanmaq olmazdı. Köpəyə başı qarışdığı üçün Sapori bir neçə gün idi ki, zirzəmiyə düşə bilməmişdi. Nəticədə həmişəkindən daha az çörək götürə bilir, beləliklə də, daha çox zərər edirdi. Həyətin girişində zəhərli çörək qoymaq planı da uğursuzluğa düçar oldu. Köpək çörəyi iylədi, o dəqiqə də səbətə tərəf getdi. Hər halda, görənlər bu cür danışırdı.
V
Defendente Sapori istəyinə nail olmaq üçün velosipedini və tüfəngini götürərək yolun kənarında gizləndi: velosiped heyvanı izləmək üçün, silah isə zərəri qaytaracaq sahibi olmazsa, iti vurmaq üçün idi. O, həmin səhər səbətdəki çörəklərin hamısının yoxsullara qismət olacağını düşündükcə kefi pozulurdu. Amma öyrənməli idi: köpək necə və hansı tərəfdən gəlir? Başdan-ayağa müəmma idi.
Çörəkçi dördgöz olub ətrafa nəzər saldı, ancaq iti görə bilmədi. Ağzında çörək asta addımlarla gedən köpək birdən gözünə sataşdı. Həyətdən yenə də gülüş səsləri eşidilirdi. Sapori heyvanı ürkütməmək üçün gözlədi. Elə bildi ki, bir az gedəndən sonra dayanıb çörəyi yeyəcək. Ya da hansısa evin həyətinə girəcək. Ancaq fikirləşdiklərinin heç biri olmadı. Köpək çörək dişlərinin arasında löhrəm yerişlə divarın dibi ilə getdi, digər itlər kimi nə yeri iylədi, nə də dayanıb sidik kisəsini boşaltdı. Görəsən, harada dayanacaqdı?
Sapori göyə baxdı, hava bozarmışdı. Yağış yağsaydı heç təəccüblənməzdi. Əvvəlcə Müqəddəs Aqnese meydanının, ardınca isə məktəbin, sonra da stansiyanın və ictimai tualetin yanından keçdilər. Kəndin qurtaracağına çatmışdılar. Nəhayət, futbol meydançasını da keçib, düzənliklərə gəlib çıxdılar. Köpək bir dəfə də olsun qanrılıb arxaya baxmamışdı. Bəlkə də, güdüldüyünü bilmirdi. Defendente qərara gəldi ki, bu itin zərəri qarşılayacaq heç bir sahibi yoxdur. Çox güman ki, adi küçə iti idi. Fermalara hücum edən, toyuqları oğurlayan, buzovları dişləyən, yaşlıları qorxudan və ən əsası kənddə xəstəlik yayan küçə itlərindən biri… Bəlkə də, ən yaxşısı elə onu güllə ilə vurmaq idi. Ancaq bunun üçün gərək dayanaq, velosipeddən düşə, tüfəngi çiynindən aşıraydı. Düzdür, köpək sürətlə getmirdi, ancaq bütün bunları etmək üçün dayansa, it atəş məsafəsindən uzaqlaşacaqdı. Ona görə də Sapori təqibə davam etdi.
VI
Köpək getdi, getdi və meşəyə girdi. O, əvvəlcə bir cığırla, sonra isə dar bir yolla rəvan irəliləyirdi. Görəsən, nə qədər idi ki, yolda idilər? Təxmini səkkiz, yaxud doqquz kilometr. Köpək niyə dayanıb çörəyi yemirdi? Nəyi gözləyirdi? Bəlkə çörəyi kiməsə aparırdı?
Köpək birdən sürətlənərək velosipedin gedə bilməyəcəyi dar bir cığıra döndü. Ərazi dikinə olduğundan sürətini azaltmışdı. Defendente velosipeddən düşüb piyada izləməyə başladı. Bununla belə köpək yenə də xeyli qabaqda idi. Əsəbiləşib silaha əl atanda dik yoxuşun təpəsində böyük bir qaya gördü – üstündə bir adam diz çöküb oturmuşdu. Onun ağlına dərhal zahidin gecə yandırdığı işıq və axmaq mistik əhvalatlar düşdü.
Köpək asta yorğa yerişlə çəmənlikdən keçdi. Defendente əlində tüfəng təxminən əlli yard uzaqlıqda dayandı. Zahid duasını yarımçıq kəsib qayadan cəld itin yanına düşdü. İt quyruğunu bulayaraq çörəyi onun qarşısına qoydu. Zahid çörəyi götürdü, torpağını təmizlədi, balaca bir tikə qopararaq çuxasının cibinə qoydu, qalanını isə gülümsəyərək itə qaytardı. Əynində köhnə-kürüş əba olan zahid arıq, balacaboy idi. Mülayim simasında uşaqlara xas səmimi bir gülüş vardı. Çörəkçi ona tərəf addımladı. Qərar vermişdi, zərəri tələb edəcəkdi. Onun yaxınlaşdığını görən Silvestro:
– Xoş gəldin, qardaş! – deyə çörəkçini salamladı, – Nə əcəb buralara gəlmisən? Yoxsa ova çıxmısan? – soruşdu.
– Düzünü desəm… – Sapori sərt formada cavab verdi. – Ova çıxmışam… Özü də çirkin bir heyvanın…
– Ax, o sənsən? – deyə qoca zahid onun sözünü kəsdi. – Hər səhər mənə təzə çörək göndərən o adam sənsən?.. Düzü, belə gözəl, təzə çörəyə layiq olduğumu bilmirdim.
– Təzə? Əlbəttə ki, təzədir. Sobadan yenicə çıxıb… Mən işimi yaxşı bacarıram… Ancaq çörəyimin oğurlanmasına heç cür razı ola bilmərəm.
Silvestro başını aşağı əydi.
– Sizi başa düşürəm, – pərişan halda dilləndi. – Gileylənməkdə haqlısınız, ancaq xəbərim yox idi… Söz verirəm, Qalleon daha kəndə gəlməyəcək. Onu burda saxlayacağam. İt də olsa, vicdansız hərəkət etməməlidir… Bir də onu görməyəcəksiniz, söz verirəm.
Əsəbi soyuyan çörəkçi:
– Lap yaxşı, – dedi. – Əslində, köpək yenə də gələ bilər. Çünki əmimin vəsiyyətinə görə gündə əlli kilo çörək paylamağı boynuma götürmüşəm. Kasıblara, işsiz-gücsüz avaralara verirəm. Bir çörək də bura gəlsə, problem olmaz, kasıblamaram.
– Tanrı əvəzini versin, qardaş… Hər nə niyyətlə edirsən et, əsas odur ki, savab iş görürsən.
– Bundan sonra sevə-sevə edəcəyəm.
– Niyə bu cür danışdığını bilirəm… Siz adamlar utanırsınız. Özünüzü olduğunuzdan daha da pis göstərməyə çalışırsınız.
Defendente əvvəlcədən hazırladığı söyüşlərin heç birini deyə bilmirdi. Xəcalət çəkirdi. Məyus olmuşdu. Eyni zamanda da, zahidin yanına gedən ilk və hələ ki tək adam olduğunu düşünmək xoşuna gəlirdi. Amma yenə də bura gəlməyin heç bir xeyri yox idi, axı o, adi bir zahid idi. Bəs gələcəkdə? Silvestro ilə gizli-gizli dostluq etsə, bəlkə də nə vaxtsa işinə yaraya bilərdi? Tutaq ki, o, bir möcüzə göstərdi, böyük şəhərlərdən kardinallar, proletarlar onunla görüşməyə gəldilər. Şəninə mərasimlər, ziyafətlər təşkil edildi… O zaman bu müqəddəsin yaxın dostu, hamının həsəd apardığı Defendente mayor, ya da bələdiyyə sədri ola bilərdi. Niyə də yox?
Silvestro:
– Nə qəşəng tüfəngin var? – dedi və tüfəngi nəzakətlə onun əlindən aldı. Cüzeppe anlaya bilmədi ki, necə oldu, tüfəng birdən-birə açılaraq dərəyə səs saldı, çünki zahid tüfəngi əlində bərk-bərk tutmuşdu.
– Dolu tüfənglə gəzməyə qorxmursanmı? – zahid soruşdu.
Çörəkçi
