яшчэ многа часу, – прагаварыў ён. – Вельмі многа, пакуль прошча дарэшты пазбавіцца водгулля халоднага жалеза ды старой атруты.
– І тады… – Йурай паціснуў плячыма. – Можа быць, мы зможам вярнуцца.
Лель уздыхнуў і пагладзіў камень са шкадаваннем. У голасе лютніста не было асаблівай упэўненасці, і, падобна, варожы метал, раствораны ў паветры, зямлі і вадзе, усё яшчэ ціснуў і прыгнятаў яго, выпіваў жыццёвую сілу.
Зрэшты, нават і знясілены, лютніст мог лекаваць. Агледзеў і перавязаў рану на Лелевым плячы, а глыбокі развал драпіны на скуле прыпёк халодным, як крынічная вада, зялёным агнём. Па мосце з месяцовага святла яны вярнуліся на бераг – Йурай, Лель і, апошняй, Ружана, што ўрачыста несла стары меч, завярнуўшы яго ва ўласны плашч.
– Ты, Мядзведжае Вушка, – сказала яна, калі месяцовая дарожка зноў рассыпалася па хвалях.
Лель прыўзняў брыво, а Ружана, слаба ўсміхаючыся, паўтарыла мянушку і працягнула яму меч.
– Хай у цябе лепш будзе, – дадала. – На маю руку цяжкаваты ўсё-такі.
Лель усміхнуўся быў, але ад руху вуснаў балюча тарганула параненую скулу. Ён пытальна глянуў на Йурая – а той моўчкі глядзеў на меч, які Ружана трымала на далонях. Святло поўні слізгала па бледным лязе, нібы пазбягаючы кранацца вуглаватых чорных знакаў, уплаўленых у метал.
– Вазьмі, калі ласка, – з мяккай настойлівасцю папрасіла Ружана. – Цэлы край ад навалы выбавіць – гэта не жарты.
І, кашлянуўшы, заўважыла, што яе бацька, які гаспадарыць у навакольных землях, канечне, узнагародзіць самым лепшым чынам, ды і людзі ўзрадуюцца. Столькі гадоў доўжыўся кашмар – а зараз-та зноў мір і спакой.
Яна зноў гаварыла з тою сваёй шчырай гарачнасцю, так што Лель і словы яе падзякі, і запрашэнне, і стары меч з халоднага жалеза не мог не прыняць. Але, прымаючы, бачыў, як пазмрачнеў твар Йурая.
Праўда, лютніст маўчаў. І калі Ружана, паружавеўшы, звярнулася са сваёю падзякаю і захапленнем да яго, і тады, калі ўсе трое, стомленыя, вырашылі да світання ўладкавацца для адпачынку пад адным з вячыстых дубоў. Лель назбіраў сухога вецця, а Ружана, вылавіўшы з мяшэчка на поясе крэсіва, спрытна развяла вогнішча. Тое было самае звычайнае, чалавечае, і чырвоныя языкі пужліва адхіляліся ад спахмурнелага Йурая, быццам пад подыхам марознага ветру.
– Стаміўся? – спагадліва спытаў Лель у лютніста. Той, зірнуўшы на яго спачатку непаразумела, быццам пытанне вырвала яго з плыні думак, змушана паківаў.
– Я мушу… – пачаў быў Йурай, але тут жа сціх. Паморшчыўшыся, з гідлівасцю паглядзеў на стары меч, які Лель зараз трымаў на каленях, бо спрабаваў разабраць знакі на клінку. Закляцце, уплаўленае ў метал, злёгку халадзіла Лелевы пальцы.
– Нішто, – весела абяцала Ружана. – У нас адпачняце як след. У нас ведаеце як гасцей прымаюць? А калі бацька яшчэ і дазнаецца, што праклён зняты… Абяцаю раскошны прыём ды належную ўзнагароду.
Але Йурай, падобна, ніколькі тымі абяцаннямі не ўражаны, толькі зябка павёў плячыма і пахмурна
