ниһаять, тукталып, Ишкәевкә борылды.
– Син дә бит кеше шикелле генә йөри алмыйсың, – диде. – Чатанлыйсың, кешене мыскыл иткәнче, үзеңне бел…
Бу кадәресен көтмәгән Ишкәев пеләш башын як-якка боргалады.
– Иптәшләр! – диде ул, эчтән ачуын баса алмыйча. – Безнең арада шушындый җитәкче кеше булырга тиешме?.. Кемнәрдә нинди фикерләр бар? – Аның күзләре алдан сөйләшеп куелган «Калач» рәисенә төбәлеп калды, тегесе «мин әзер» дигән ым какты. – Әйдә, Әюп, әйт үз фикереңне!
Әюп, маңгай читенә салынган берничә бөртек чәчен артка чөеп, киң түшен киерә төште дә:
– Егетләр, гафу итегез, болай бала-чага уены уйнап кына эш бармый ул. Без авыл хуҗалыгы профессорына тиң Динар Хамаевичның дәрәҗәсен шушылай түбән төшерә башласак нәрсә була ул? Мин шуны беләм: дөрестән дә, «Сельхозтехника»га бирелгән комбайннар рәтләп ремонтланмый, ә ремонтланган техниканың сыйфаты начар. Моны мин ничек итеп тә аңлата алмыйм. Тиздән урып-җыюга төшәбез…
Әюпнең сүзләреннән соң «Балан» хуҗалыгы рәисе Газиз, кабынып, алгарак чыкты.
– Безнең «Сельхозтехника» тырма тешләрен дә рәтләп ясый белми… – дип тезеп китте ул.
Аның сүзен Ишкәев үзе күтәреп алды:
– Иптәшләр! Аңа тырма теше нәрсәгә? Ул безгә, әнә күрәсез, үз тешләрен генә күрсәтә белә. Шәп бит теше, үткен…
Җилнең каршы яктан искәнлеген чамалаган Салихның сабырлыгы төкәнде.
– Кайсыгызның «Сельхозтехника»га әҗәт акчасын күчергәне бар? – диде ул. – Без бушка эшләргә тиешме? Оятсызлар икәнсез. Район бюджетыннан бүленгән акчалар иң элек сезгә китә. – Ул Ишкәевкә төбәлде. – Ул акчаларны син ничек кирәк, шулай бүләсең. Кая синең намусың? Көнгә ничә төрле битлек киясең?..
Моңарчы түзеп торган Тукбаев, шушы урынга җиткәч, Барс этедәй чәйнәп атарга җитешеп, Салих Сәләхиевичка җикеренде:
– Ничек син начальнигыңа шулай «син» дип әйтә аласың?
– «Сез» дияргә ул аны не заслуживает… – диде Салих, дулкынлануын яшерә алмыйча.
Хәлнең мондый юнәлеш алуын көтмәгән Тукбаев, урынбасары Ишкәевкә тел-теш тидертәсе килмичә, мунча ташыдай кызды, Салихка җикеренде:
– Бар, кайтып кит моннан, үзеңне бүгеннән эштән азат дип сана…
– Ярар… – диде Салих, рәнҗүен эченә йотып һәм борылып китеп тә барды. УАЗ машинасына утырып кайтырга чыкты.
Салих машинасы сикертмәле юллардан доңгыр-доңгыр барды, барган саен, аның ачуы кабарды, уфтанды: «Эх дөньясы, дөньясы – эт оясы… Эт оясын кормасаң да, гараж ишеген ясамасаң да, башыңа тукмак төшә… Өстәвенә әле теге «дус»ка, әле бу «таныш»ка дип, бүләген ал!.. Байтирәктә тәмам эт оясы ясадылар… Эт оясында нинди гаделлек көтәсең? Аларга синең тырма тешең кирәкме? Эх дөнья, дөньясы… Барыбер Тукбаев туя белми. Җиде буын бабасына чардуган гына ясатты. «Сельхозтехника»ны эттән ким таламадылар. Бу башбаштаклыкның бер чиге булыр микән?..»
Байтирәккә кайтып җитәрәк, Салихның УАЗ машинасын Тукбаевның «тойота»сы выжылдап узып китте. Аның, с�
