ҳеч кимга ялинмай яшаш учун захиранг борлигидир, бу сен хор бўлмайсан, зор бўлмайсан деганидир!
Учинчи андиша: бугунгача қўлингдан кетган ҳамма саховатпешаликни фийсабилиллаҳ қилган бўлгин-да ишқилиб. Ҳамма савоб ўшанда. Сен, мен билмаймизки, бировларнинг кўнглини олган пайтимизда бизга келаётган не балолар орқага қайтгандир балки! Не мушкулларимиз осон ечилгандир. Биздан хурсанд бўлган одамларнинг дуолари балки болаларимизнинг талай йўлларини очиб келаётгандир! Демак, биз у хуш амалларимиз учун оладиганимизни олиб бўлдик ё олишда давом этяпмиз. Шунинг учун ўзимизга ҳушёр турайлик, токи яхшилик қилган одамларимиздан умидвор бўлиб юрмайлик. Уларга қилган мурувватларимизни санашга тушмайлик. Унинг оти МИННАТ бўлади ва у ҳамма йиққан савобларимизга қирғин келтиради. Бировга қилган ҳимматларингнинг жавоби худди ўша одамдан қайтмагани маъқул (кўп ҳолатларда қайтмайди ҳам), чунки унда қарз бериб қайтариб олгандай бўласан. Савоби кўп бўлмагай. Энг олий мақом – қўлингдан кетганини мутлақо унутиш. Биз баъзан кутмаган омадларимиз ҳақида “Буни Аллоҳ ғойибдан етказди” деймиз. Аслида улар унутиб юборган яхшиликларимизнинг бизни қидириб келган жавобларидир.
Ҳадиси шарифнинг “… ҳатто қўлингдан тушиб кетган қамчинингни ҳам тушиб ўзинг ол” деган жойига эътибор берайлик. Отаонамни кўргани борсам, гоҳида дадам кўйлакка тугма қадаётган ёки астойдил букчайиб этикларини мойлаётган бўлардилар. Ётган тўшакларини-ку саксондан ошганларида ҳам чаққонлик билан ўзлари йиғиб қўярканлар. Ҳар гал онамга норозилик билдирсам, “Аввало, отанг бу ишларга мендан яширинча уриниб олади, қолаверса, қўлидан олай десанг, оғзингга ургандай рад қилади” дея бўғилардилар. Энди билсам, бу дадажонимнинг диний қадриятларни яхши билгани ва унга ихлос билан амал қилишлари экан. Ўзига ўзи хизмат қилиш, шахсий буюмларини ўзи тозалаб, ўзи расолаш пайғамбаримиздан қолган суннат экан.
Ислом динининг энг инсонпарварлиги ҳам шунда: яъни бир-бирингизга малол келманг деб таълим беради. Аввало бу ҳар биримизнинг фойдамизгадир. Маълумки, ақл тўхтаса айниган бўлади, ҳаракат тўхтаса, баданда ҳам айниш бошланади. Аллоҳнинг чеварлигини кўринг, тан аъзоларимизнинг умрини ҳаракатимизга боғлиқ қилиб қўйган. Меҳнат қилганки одам яшараверади, яшайверади, бу феъли билан Яратганни рози қилгани учун кўнгли ҳам яшнайверади! Келинларнинг, фарзандларнинг сенинг хизматингга шай туришлари чандон гўзал! Аммо қувватинг ва фурсатинг етиб турса ўз юмушингни ўзинг амалга оширганингга нима етсин!
Қолаверса, шу туришдаги инсонлар кибрдан холи, камтарин бўладилар. Бир ҳайдовчи ўз раҳбари ҳақида меҳр билан ҳикоя қиляпти: “Водий сафарига чиққан эдик, йўлда овқатланишга тўхтадик. Мен ҳурматини қилиб, хўжайин қўл чаяётганда сув қуйиб бердим. Бир маҳал қарасам, у киши ҳам менга сув қуймоққа чоғланяпти, эътироз билдирдим. У эса “Савоб сизга керагу менга керак эмасми”, деди… Катта раҳбар бўлишига қарамай, онамнинг таъзиясида бир кун давомида ёнимда қўл қовуштириб тикка турдилар”, – деди.
Ҳар
