ավելի մեծ փոփոխություններ են տեղի ունենում քան Հին Հունաստանում` 200 տարում: Այն ժամանակ կյանքի և տնտեսության զարգացումը շատ միապաղաղ էր և տնտեսության երկարաժամկետ պլանավորման անհրաժեշտություն չկար մեջ: Ամեն ինչ շատ պարզ էր: Ընտրությունները կատարվում էին քաղաքներում, որտեղ բոլորը իրար ճանաչում էին: Ընտրությունները անցնում էին հրապարակում(ագորայում) այնպիսի ձևով, որ կեղծել գրեթե հնարավոր չէր: Չկար ինֆորմացիայի դիկտատ, որով ազդում են մարդկանց ուղեղների վրա:
Բայց այսօրվա խնդիրները և հնարավորությունները ուրիշ են: Աչքի առաջ ունենալով կառավարման համակարգերի տարբեր ձևեր, տեսնելով նրանց առավելությունները և թերությունները` մենք կարող ենք մեր պայմաններից ելնելով, մտովին պատկերացնել և նախագծել մի նոր կառավարման համակարգ և մոդելավորել այն:
Հիշենք, որ Հին Հռոմի Հանրապետությունում, որը լավ գիտեր ինչ է պատերազմը և ինչ է ճգնաժամը, որի լինել կամ չլինելը շատ անգամ մազից էր կախված, ընդունված էր օրենք, համաձայն որի` պատերազմների, ճգնաժամերի ժամանակ երկրի ղեկավարը (կոնսուլը) կես տարով ստանում էր դիկտատորի լիազորություններ: Այսինքն հին հռոմեացիները լավ հասկանում էին, որ երկրի համար դժվար պահերին ժողովրդավարության համակարգը այդքան էլ գործունյա և արդյունավետ չէ, անգամ կարող է խոչընդոտ լինել, իսկ երբեմն վտանգ ներկայացնել պետության գոյությանը: Մեզ պետք է ստեղծել այնպիսի կառավարման համակարգ, որը ելնելով երկրի վիճակից կարողանա շատ ճկուն, անցնցում փոփոխվել` պահպանելով ժողովրդավարության սկզբունքը:
Մեզ մոտ ընթացող ճգնաժամերը և պատերազմական իրավիճակում Հայաստանում ընթացող պրոցեսները պետք է ժողովրդավարության սկզբունքը չխախտելով հմուտ կառավարվեն պետության կողմից և անշուշտ պետք է մեծ լինի պետական գործոնը, ամեն ինչում պետք է լինի պետական մոտեցում. այսինքն, գերիշխողը պետք է լինի ընդհանուր հասարակական շահը. այդ դեպքում կշահի ամեն ոք, իսկ այլ պարագայում կտուժեն բոլորը:
Եվս մեկ անգամ շեշտենք` այն դժվարին աշխարհագրական իրավիճակում, որում գտնվում է Հայաստանը, միայն ժողովրդավարության սկզբունքով աշխատող պետական կառավարման համակարգը ի սկզբանե դատապարտված է պարտության:
Այս ամենի համար ի՞նչ է պետք փոխել և անել.
I. ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ
Մեր պետական համակարգը ստեղծված է եղել ո°չ թե զարգացման, ո°չ թե ժողովրդավարության ընդլայնման, այլ միայն մի նպատակով` պահպանել կառավարող ռեժիմը:
Անհապաղ անհրաժեշտություն է փոխել առկա կառավարման համակարգը և դրա հետ միասին փոխել նաև սահմանադրությունը:
Ինչպիսի՞ն կարող է լինել նոր կառավարման համակարգը: Մենք անընդմեջ ընդօրինակում ենք եղած արևմտյան մոդելները: Մենք հիացմունքով խոսում ենք քաղաքակիրթ երկրների մասին և կուրորեն փորձում ենք ընդօրինակել նրանց ապրելաձևը, նրանց բարքերը, նրանց երկրների կառուցվածքը: Սակայն այդ երկրների վիճակը շատ ժամանակ ո°չ թե հետևանք է նրանց քաղաքական համակարգերի, այլ հետևանք է նրանց ընդհանուր ապրելաոճի: Նրանց քաղաքական համակարգերը համապատասխանել են նրանց երկրի էությանը, զարգացմանը, կուլտուրային: Ընդօրինակելով նրանց համակարգը, մենք դրանով չենք փոխվում, չենք դառնում իրենց նման:
Մեր առջև կա տարբեր պետական համակարգերի համաշխարհային փորձ, կա մեր եղած
