күөх үүнүүлээх алаастар,Сылгылаах, ынахтаах сыһыылар.
Күүттүлэр хотугу куйаардар,
Кумаардаах, табалаах чыыстайдар,
Күүттүлэр күүрээннээх өрүстэр, —
Көрдүөхпүт, булуохпут үгүстэр!..
Биһиги – дьол-эйэ дьонобут,
Бигэтик эрэнэн хонобут:
Сырдыгы, кэрэни айыахпыт,
Сыл аайы баай ыһыах ыһыахпыт!
ТӨРӨӨБҮТ ДОЙДУБУТ
Төрөөбүт дойдубут биһиэнэ —
Төрүт өбүгэлэрбит саҕаттан
Тэнийбит тэлгэһэбит тэҥэ,
Үөскээбит уйабыт кэриэтэ,
Иитиллибит иэримэ дьиэбит!
Ол көмүс уйабыт биһиэнэ —
Ортотугар аал уот оһохтордоох,
Ат эккирэтэр айдам хостордоох,
Күн көрбүтүнэн тахсар, киирэр
Килэдийбит үрдүк түннүктэрдээх.
Toҕyc турбут туруу уолаттардаах,
Аҕыс аанньал курдук кыргыттардаах,
Күн бүтэйигэр туран уот оттор
Айыы санаалаах аҕалаахпыт,
Иэйэхсит тэҥэ ийэлээхпит.
Ыалдьыт сылдьар, хоноһо хонор
Айан аартыгын ыалларабыт:
Ааспыты аһатан атаарар,
Быстыбыты салҕаан, күүһээн ыытар
Былыргы ытык үгэстээхпит.
Ача күөх ньуурдаах алааспытыгар
Илиибит күүһүнэн оттоон-мастаан,
Иитэр сүөһүнү күрүөлээбиппит,
Төбөбүт, сүрэхпит билгэтинэн
Төрүүр оҕону төлкөлөөбүппүт.
Бу тыйыс дойдубут тымныытын,
Буурҕатын кытта хатыһаммыт,
Итиини эрдэлэтэ сатыыбыт, —
Киһи кыаҕа, санаата барҕа
Көмүстээҕэр, алмаастааҕар!..
Аттаахтан кымньыытын ылбаппыт,
Сатыыттан тайаҕын суйдаабаппыт.
Атаҕастаммыт аймахтарбыт
Сордорун солбонутар туһугар
Сорунан туран охсуһабыт.
Өксүөннээх тымныы күннэргэ
Үрдүк, тойон өһүөбүт баһынан
Үргүөр эрэ түһэн үргүйбэтин,
Алын хара муостабыт аннынан
Аргыар эрэ тахсан аргыйбатын!..
Төрөөбүт дойдубут биһиэнэ —
Төрүт өбүгэлэрбит саҕаттан
Тэнийбит тэлгэһэбит тэҥэ,
Үөскээбит уйабыт кэриэтэ,
Иитиллибит иэримэ дьиэбит!
ҮРҮҤ ААННЬАЛ
(М.Тырылгинныы)
Айан нэксиэтин, өксүөнүн уйбаккабын,
Эмиэ ыалдьан, ыалга быстардым.
Эмиэ эмп, эмиэ иннэ – укол…
Эмиэ туманнырда айанныыр суол.
…Үөл-дьүөлгэ түһээн үлүгүнэйэ,
Ууга тимирэ, уокка умайа,
Уум быыһынан баттата сыттахпына:
Үрүҥ түүн кынатын сапсыныыта,
Таҥара дьайҕара сырдыыта,
Тыаһа суох үктээн киирэн кээлтэ
Уус тыллаах ойуулаан эппэтэх
Улаан ньуурдаах ураты кэрэтэ —
Сарсыарда салгын, сиик-силбик сыттаах
Санаабар эрэ көрөр сахам кыыһа!..
Сандаарбахтыы оонньоон ылбыта
Сырдыыр уоттаах, санаалардаах
Хараҥа сардаҥа кыламаннардаах
Хап-хара xapaҕa, харсар хааһа…
Кыыймыт арыы, силии курдук дьэҥкир
Кыыл
