аспайды.
ОЖ-ның бесінші белгісіне сәйкес пайдаланушы интерфейс типі бойынша объектіге бағдарланған (графикалық интерфейс) және командалық (мәтіндік интерфейспен) болып бөлінеді.
Алтыншы белгіге сәйкес ОЖ:
– орындалатын программадан, ЭЕМ-ге енгізілетін және приоритеттігін ескеру мүмкіндігінше рет-ретімен орындалатын тапсырмалар пакеті (жиыны) қалыптасатын пакеттік өңдеу жүйесіне;
– қамтамасыз ететін берілген пәнге сәйкес ОЖ-мен үйленістіретін кезек бойынша машинаның ресурстары бөлінетін әртүрлі терминалдағы бірнеше пайдаланушылар ЭЕМ-ге бір мезгілде сұхбатқа (интербелсенді) қол жеткізуді қамтамасыз ететін уақытты бөлу (TSR) жүйесіне;
– ЭЕМ жағдайларына, үрдістеріне немесе объектілеріне қатысты оларға қандай да бір сыртқы басқарумен пайдаланушының сұранысына беретін машинаның жауабына нақты кепілденген уақытпен қамтамасыз ететін нақты уақыт жүйесіне бөлінеді.
Жіктеудің жетінші белгісіне сәйкес ОЖ желілік және жергілікті болып бөлінеді. Желілік ОЖ деректерді бірге пайдалану мақсатында желіге біріктірілген компьютер ресурстарын басқаруға арналған және деректердің тұтастығы мен сақталуын қамтамасыз ету саласында деректерге қол жеткізуге шектеу қоятын мықты құралдарды, сонымен қатар желілік ресурстарды пайдалану бойынша көптеген сервистік мүмкіндіктерді ұсынады.
Көп жағдайларда желілік ОЖ тек қана желілермен бірге пайдаланатын ресурстарға қызмет атқару үшін бөлінетін бір немесе одан да артық жеткілікті түрдегі қуатты компьютерлер-серверлерде орнатылады. Барлық басқа ОЖ ауқымды деп есептеледі де кез келген дербес компьютерлерде, сонымен қатар жұмыс станциясы немесе клиент ретінде желіге қосылған жеке компьютерде пайдаланылуы мүмкін.
3.4. Операциялық жүйелердің негізгі түрлері
Көптеген адамдар компьютерді сатып алғанда орнатылған ОЖ-ны қолданады, бірақ қалауы бойынша жаңарта алады немесе басқасын орната алады. Компьютер үшін кеңінен таралған үш ОЖ бізге белгілі: Microsoft Windows, Apple Mac Os X және Linux.
3.4-сурет. Microsoft Windows, Apple Mac Os X және Linux ОЖ-ның иконкалары
Заманауи ОЖ-да пайдаланушының GUI графикалық интерфейсімен жұмыс істейді. GUI графика мен мәтін комбинациясы түрінде дисплейде пайдаланушыға ұсынған экрандық объектілерді (иконкаларды, батырмаларды, белгілерді, мәзірді) басқару үшін тінтуір, пернетақта және джойстик пайдалануға мүмкіндік береді. Яғни барлығы компьютер экранында дәл және анық графикалық бейне түрінде көрсетілген. Ол тінтуір, пернетақта және т.б. көмегімен компьютерде жеңіл жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Әрбір ОЖ-ның GUI өзінің сыртқы түрі бар, сондықтан егер сіз басқа ОЖ-ға ауыссаңыз, ол ыңғайсыз көрінуі мүмкін. Соған қарамастан ОЖ-ның барлығы пайдалануда қарапайым болатындай құрылған (3.5-сурет).
3.5-сурет. Операциялық жүйелердегі пайдаланушының графикалық интерфейсі
GUI графикалық интерфейсі болмаған кезде компьютерлерде командалық жолдар
