align="left">
190
hebd – dziki bez, wykorzystywany w lecznictwie, zastosowanie zewnętrzne; u ludzi jego spożycie grozi zatruciem. [przypis edytorski]
191
utrata (starop.) – koszt, rozrzutność. [przypis edytorski]
192
węgieł – róg, narożnik. [przypis edytorski]
193
pościółka – pościel. [przypis edytorski]
194
rynka (reg.) – mały rondelek. [przypis edytorski]
195
łyżnik – drewniana półka na łyżki. [przypis edytorski]
196
przybieżeć (daw.) – przyjść, przybiec. [przypis edytorski]
197
zbywać (daw.) – tu: zostawać; por. o nadwyżce czegoś: zbytek luksusu, zbytek jedzenia. [przypis edytorski]
198
kokoszka – kura, kwoka. [przypis edytorski]
199
kobiałka – nieduży koszyk. [przypis edytorski]
200
prawy – prawowity, właściwy. [przypis edytorski]
201
brzezina (pot.) – brzoza. [przypis edytorski]
202
witka – cienka gałązka. [przypis edytorski]
203
ćwiczyć – tu: bić. [przypis edytorski]
204
pleć – usuwać chwasty rosnące pomiędzy uprawianymi roślinami. [przypis edytorski]
205
robotny (pot.) – pracowity. [przypis edytorski]
206
folgować (daw.) – złagodzić swoje zachowanie względem kogoś, czegoś. [przypis edytorski]
207
piszczka – tu: określenie płaczącej dziewczynki. [przypis edytorski]
208
opończa – rodzaj płaszcza, z kapturem, bez rękawów, noszonego między XIV a XVII wiekiem. [przypis edytorski]
209
talar – srebrna moneta. [przypis edytorski]
210
zapaska – duży fartuch noszony dawniej przez wiejskie kobiety. [przypis edytorski]
211
strzymać – utrzymać, wytrzymać; tu: pomieścić. [przypis edytorski]
212
kuma (daw. pot.) – przyjaciółka, koleżanka. [przypis edytorski]
213
przygarść (daw.) – mała ilość czegoś. [przypis edytorski]
214
rzewność – smutek, tęsknota. [przypis edytorski]
215
rada była wziąć – była skłonna, chętna wziąć. [przypis edytorski]
216
kukiełka (daw.) – słodka bułka. [przypis edytorski]
217
pokrzyk – wilcza jagoda; roślina trująca, wykorzystywana w lecznictwie. [przypis edytorski]
218
przeciwić się (daw.) – dziś: sprzeciwić się, sprzeciwiać się. [przypis edytorski]
219
szafarz – osoba zarządzająca gospodarstwem, spiżarnią. [przypis edytorski]
220
jako i inszym – tak jak i innym. [przypis edytorski]
221
wikt (daw.) – wyżywienie. [przypis edytorski]
222
insi – inni. [przypis edytorski]
223
bór – duży las iglasty. [przypis edytorski]
224
król Salomon – zmarły ok 925 r. p.n.e. król Izraela, znany ze swojej mądrości i sprawiedliwości. [przypis edytorski]
225
frasować się (daw.) – martwić się. [przypis edytorski]
226
świecące próchno – chodzi tu prawdopodobnie o zjawisko tzw. bioluminescencji czyli emitowania światła przez organizmy żywe, w przypadku spróchniałego drzewa chodzi prawdopodobnie o żyjące na nim grzyby (np. opieńka miodowa) lub jakiś rodzaj bakterii. [przypis edytorski]
227
jaje (daw.) – jajo, jajko. [przypis edytorski]
228
przecknąć się (daw.) – ocknąć się. [przypis edytorski]
229
sporzej (gw.) – szybciej. [przypis edytorski]
230
bystry (daw.) – szybki, zwinny. [przypis edytorski]
231
miarkować – czegoś się domyślać. [przypis edytorski]
232
wygon – wspólne pastwisko dla całej wsi lub droga, która się pędzi bydło. [przypis edytorski]
233
graniczne kopce – dawny sposób na oznaczenie granic dóbr ziemskich. [przypis edytorski]
234
tuman – chmura, kłęby gęstego dymu, mgły lub oparów. [przypis edytorski]
235
brzezina – niewielki las brzozowy. [przypis edytorski]
236
legać – dziś: leżeć. [przypis edytorski]
237
strawa (daw.) – pokarm, pożywienie. [przypis edytorski]
238
strzecha – pokrycie dachu ze słomy albo trzciny. [przypis edytorski]
239
modry – ciemnoniebieski. [przypis edytorski]
240
siemieniata – koloru siemienia, jasno brązowa. [przypis edytorski]
241
węgieł – narożnik, róg. [przypis edytorski]
242
kaduk (daw.) – diabeł. [przypis edytorski]
243
pilno – dziś: pilnie; uważnie. [przypis edytorski]
244
zamówienie – tu: zmowa, zmówienie a. czary. [przypis edytorski]
245
ożóg – rodzaj pogrzebacza. [przypis edytorski]
246
brona – narzędzie do spulchniania i wyrównywania zoranej ziemi. [przypis edytorski]
247
kichnął jak z moździerza – potężnie, głośno. [przypis edytorski]
248
urosić – dziś: zrosić. [przypis edytorski]
249
sążnisty – wysoki, długi; por. sążeń: daw. jednostka miary długości wynosząca ok. 2 m. [przypis edytorski]
align="left">