czerwoną obwódką, którą zachowała od roku 93 – odwołanie do okresu krwawego terroru podczas rewolucji francuskiej, który rozpoczął się w marcu 1793 roku; szczytowe jego nasilenie przypadło na połowę 1794 r.; zgilotynowano wówczas w sumie nawet do 20 tys. ludzi. [przypis edytorski]
27
sztuka, w której kamienny posąg (…) przychodzi wieczerzać u rozpustnika – chodzi o sztukę Tirso de Molina z 1630 r. Zwodziciel z Sewilli i kamienny gość; temat opracowany został następnie przez Molière'a, Mozarta (opera Don Giovanni) i Byrona. [przypis edytorski]
28
fiakier a. fiakr (z fr. fiacre) – dorożka; lekki, miejski pojazd konny przeznaczony do wynajmowania do przewozu osób. [przypis edytorski]
jeden z jej historiografów – Charles Maurras w Les amants de Venise. [przypis tłumacza]
2
George Sand Ona i on – Później George Sand powróci jeszcze do tych wspomnień w dziele pt. Historia mego życia. [przypis tłumacza]
3
George Sand Ona i on, Paul Musset On i ona – Na ten sam temat Ludwika Colot napisała powieść pt. On. [przypis tłumacza]
4
interwiewować kogoś (neol.) – przeprowadzać z kimś wywiad. [przypis edytorski]
5
była niezmordowaną pracowniczką pióra – Opowiadają, iż raz, skończywszy jednej nocy powieść przed upływem zwyczajnej ilości godzin pracy, natychmiast rozpoczęła drugą, czyniąc tylko tyle przerwy, ile było potrzeba na zapakowanie rękopisu i położenie na nim adresu wydawcy. [przypis tłumacza]
6
Nowa Heloiza – powieść sentymentalna Jeana Jacques'a Rousseau. [przypis edytorski]
7
il nostro amore per Alfredo (wł.) – naszej miłości do Alferda. [przypis edytorski]
8
Io l'amo – kocham go. [przypis tłumacza]
9
Jan Jakub – tu: Jean Jacques Rousseau (1712–1778), francuskojęzyczny pisarz i myśliciel pochodzący ze Szwajcarii, twórca epoki schyłkowego oświecenia, sentymentalizmu, prekursor romantyzmu. [przypis edytorski]
10
Piękna Helena – operetka francuskiego kompozytora Jacques'a Offenbacha (1819–1880). [przypis edytorski]
11
Jerzy – fr. George. [przypis edytorski]
12
pisze o tym Dzienniku inna kobieta – Arvède Barine, Alfred de Musset. [przypis tłumacza]
13
Honte à toi (…) mes beaux jours – Hańba tobie, która pierwsza nauczyłaś mnie, co to zdrada, i przyprawiłaś o szaleństwo ze zgrozy i gniewu! Hańba tobie, kobieto o posępnym oku, której złowrogie miłostki pogrzebały w mrokach wiosnę mego życia i moje piękne dni. [przypis tłumacza]
14
roman à „je” continu (fr.) – powieść ustawicznego „ja”. [przypis edytorski]
15
Jan Jakub – Jean Jacques Rousseau. [przypis edytorski]
stron (…) niecierpliwiących (…) „dandyzmem” – Gdybyśmy nie wiedzieli, że Oktaw de T*** to sam autor, byłby on jako bohater powieści nie do zniesienia, gdyż Musset zaniedbał mu dać jakiekolwiek rysy stanowiące rękojmię iż próżniactwo, jakie przez cały czas uprawia, jest płodnym próżniactwem poety, a nie jałowym próżniactwem wałkonia [dandyzm – wyszukana elegancja zachowania i stroju, granicząca z ekstrawagancją; w XIX w. praktykowana w kołach artystycznych jako sprzeciw wobec mieszczańskiego etosu opartego na pragmatyzmie; Red. WL]. [przypis tłumacza]
18
Wellington właśc. Arthur Wellesley (1769–1852) – dowódca wojsk brytyjskich, przedstawiciel Wielkiej Brytanii na kongresie wiedeńskim; przywódca zachowawczego stronnictwa torysów w brytyjskim parlamencie; premier 1828–1830; tytuł księcia Wellington otrzymał za zwycięstwa nad armią napoleońską odniesione w Hiszpanii i Portugalii, a przede wszystkim pod Waterloo, gdzie Napoleon I poniósł ostateczną klęskę. [przypis edytorski]
19
Blücher, Gebhard Leberecht von (1742–1819) – feldmarszałek, dowódca armii pruskiej w czasie wojen napoleońskich, m.in. pod Lipskiem i Waterloo. [przypis edytorski]
20
salvatoribus mundi (łac.) – zbawcom świata. [przypis edytorski]
21
pszczoła – tu: rozpoznawalny element heraldyki wprowadzonej przez Napoleona I w 1808 r.