1
Fizjologia małżeństwa – pierwszy utwór cyklu Komedia ludzka Honoré de Balzaca z 1829 r. [przypis edytorski]
2
esprit (fr.) – myśl, dowcip, zdolność, duch. [przypis edytorski]
3
comedia del'arte (z wł. commedia dell'arte) – komedia ludowa powstała na terenie Włoch w XVI w.; operowała szablonowymi typami postaci poważnych i komicznych, takimi jak Pierrot, Kolombina, Arlekin, Dottore (Doktor), Capitano (Kapitan), Pantalone, Poliszynel. [przypis edytorski]
4
mer (fr. a. łac. maior: większy) – przewodniczący rady miejskiej lub gminnej we Francji. [przypis edytorski]
5
feniks – mit. ptak, symbol Słońca i odradzania się życia. [przypis edytorski]
6
podagra (med.) – stan chorobowy stawów palucha stopy; podagryk: osoba cierpiąca na podagrę. [przypis edytorski]
7
sukcesja – następstwo prawne, w wyniku którego zbywca przenosi swoje prawa na nabywcę np. spadek, spuścizna; tu forma zdr.: sukcesyjka; [przypis edytorski]
8
liberia (daw.) – uniform służby, początkowo królewskiej lub magnackiej. [przypis edytorski]
9
dandys – mężczyzna przesadnie zwracający uwagę na strój i formy towarzyskie. [przypis edytorski]
10
konsylium lekarskie (z łac. consilium) – narada lekarzy przeprowadzana np. w celu rozpoznania choroby i ustalenia sposobu leczenia. [przypis edytorski]
11
puchlina wodna (med.) – historyczne sformułowanie medyczne odnoszące się do gromadzenia nadmiernej ilości płynu w tkankach. [przypis edytorski]
12
skrofuloza (med.) – przewlekła gruźlica szyjnych węzłów chłonnych; tu forma przym.: skrofuliczny. [przypis edytorski]
13
funt – jednostka wagi, równa zwykle w krajach anglosaskich ok. 0,45 kg; tu: raczej stosowany we Francji livre usuelle, równy 0,5 kg. [przypis edytorski]
14
lato św. Marcina – wg. włoskiej tradycji 11 listopada to dodatkowy jeden dzień lata otrzymywany od Boga w zamian za połowę płaszcza ofiarowanego ubogiemu; tu: przedłużona młodość, uroda kobiety. [przypis edytorski]
15
tertio voto (łac.) – z trzeciego małżeństwa. [przypis edytorski]
16
exposé (fr.) – wystąpienie, przemówienie. [przypis edytorski]
17
ministerialny – związany z ministerstwem, ministrem; tu: (iron.) poważny, urzędowy. [przypis edytorski]
18
zminotauryzować – patrz: Fizjologia małżeństwa, Rozmyślanie VII. [przypis tłumacza]
19
Chimera (mit. gr.) – ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża. [przypis edytorski]
20
wist – gra pełną talią kart, w której uczestniczą dwie pary osób grające przeciw sobie. [przypis edytorski]
21
podług (daw.) – według. [przypis edytorski]
22
gdzie się to mieści (daw.) – gdzie się to znajduje; gdzie to jest. [przypis edytorski]
23
lancknecht (z niem.) – hazardowa gra w karty popularna do początku XX wieku. [przypis edytorski]
24
mâle (fr.) – mężczyzna; samiec. [przypis tłumacza]
25
Loth – też: Lot; postać biblijna, ocalony w ucieczce z Sodomy po wygnaniu przez Boga. Żona Lota mimo zakazu obejrzała się w stronę Sodomy i została zamieniona w słup soli za nieposłuszeństwo wobec Boga. [przypis edytorski]
26
galera (daw.) – okręt wojenny lub statek handlowy o niskich burtach, z dwoma lub trzema żaglami, poruszany głównie wiosłami; tu: wymierzana kara polegająca na ciężkiej pracy przy wiosłowaniu na galerze. [przypis edytorski]
27
Nabuchodonozor – król Babilonii. [przypis edytorski]
28
zefir – ciepły, łagodny wiatr. [przypis edytorski]
29
fular – chustka lub szal z jedwabnej tkaniny. [przypis edytorski]
30
rendez-vous (z fr.) – spotkanie w umówionym miejscu i czasie. [przypis edytorski]
31
allegro (wł.) – dosł.: żywy, wesoły, radosny; muz.: szybkie tempo. [przypis edytorski]
32
andante (wł.) – dosł.: zwykły, prosty, średniej jakości; w muz.: tempo umiarkowane. [przypis edytorski]
33
nie zbywać na czym – nie brakować czego. [przypis edytorski]
34
Rouen – miejscowość i gmina we Francji, w górnej Normandii; tu forma przym.: roueńska (szalupa). [przypis edytorski]
35
landara – ciężka i duża kareta podróżna, (pot.): niezgrabny pojazd. [przypis edytorski]
36
drapać się – tu: wdrapywać się. [przypis edytorski]
37
masztalerz (daw.) – starszy stajenny mający w dworskich stajniach nadzór nad służbą i końmi. [przypis edytorski]
38
zaniemieć – dziś: oniemieć a. zaniemówić. [przypis edytorski]
39
Orest (mit. gr.) – skrót od: Orestes; mszcząc się za śmierć swego ojca, Agamemnona, zabił on matkę, Klitajmestrę oraz jej kochanka, a następnie był ścigany i doprowadzony do obłędu przez Erynie (tj. rzym. Furie), boginie zemsty, za przelanie krwi członka rodziny. [przypis edytorski]
– miejscowość i gmina we Francji, w górnej Normandii; tu forma przym.: roueńska (szalupa). [przypis edytorski]
