oor ons kom uitstort het. Iets waarteen ek nou my eie waarneming moet kom probeer meet.
Ons gesels in die klein vergadersaal waar 26 mans die vorige jaar begin het om ’n Mighty Men-byeenkoms te organiseer. Iets wat uiteindelik 200 000 mans van oraloor na Shalom laat stroom het. Hopeloos te veel vir die grootste tent in die wêreld wat spesiaal vir die 2008-byeenkoms in Engeland gemaak is. Dit was toe reeds veels te klein vir die meer as 30 000 mans wat gekom het. Buchan sê in ’n fotoboek van die laaste byeenkoms: “Die Mighty Men-byeenkomste is nie ’n jaarlikse gebeurtenis nie. Nog minder was dit bloot iemand se goeie idee wat ten uitvoer gebring moes word. Dit was God se idee. Niemand by sy volle verstand sou verwag dat 200 000 mans van oraloor hier vir ’n week sal opdaag net ter wille van ’n goeie idee nie. Wat nog te sê om na ’n man te kom luister.”
Die netjiese eenvoud van Shalom val my uit die staanspoor op. Dis soos ’n onpretensieuse kombuis waar die tafelblad skoon, die stoele sterk en die geure goed is. Orals teen die mure hang plakkate van Regardt van den Bergh se rolprentweergawe van Faith like Potatoes en foto’s wat vertel van verlede jaar toe drie boere hul plase beskikbaar gestel het om ’n kampeerarea van 2 700 000 m2 vir ’n miernes van mans in te rig. Vanjaar soek jy ook verniet na die beroemde aartappel- en mielielande op Shalom – vir die laaste MMC moes die gewasse vir eers weer plek maak vir onder meer paaie, sitplekke, storte en toilette. “Ek het mos my plaas, my tjekboek én my skuld aan die seuns oorgegee. Dis steeds ’n kommersiële boerdery. Maar deesdae plak ek net op die plaas,” skerts Angus. En sê dan ernstiger: “Ons het nog nie ’n waarborg dat ’n enkele man gaan opdaag nie, maar ons vertrou die Here.” Hy bly ’n oomblik stil; sê dan peinsend: “Waar duisende mans amen sê, skud die grond.” En dan vervolg hy afgemete: “Dit het absoluut níks met my te make nie – daar is nie ’n spreker in die wêreld wat soveel mans kan lok nie.”
Met die aanskakel van die bandopnemertjie vir ’n skyfie van sy besige lewe, haal hy sy hoed af en vra of ons eers kan bid. Vir seën op ons gesprek, vir moed vir sy besoekers om vir die Here se saak aan te hou en dat Hy sy, Angus, se tong sal bewaar. Toe ek hom later daarna vra, erken hy dadelik dat dit iets is waarteen hy moet bly waak. “Ek is van nature impulsief en voortvarend.” ’n Ondeunde laggie glip uit. “My kleinkinders wéét wanneer hul kuhlu (Zoeloe vir ‘oupa’) gelukkig is, maar ook wanneer hy ongelukkig is. Ek laat nie toe dat hulle kanse vat met hul gogo nie.”
Hoe verder ’n mens na hom luister, hoe meer besef jy dié man se vrymoedigheid is dalk soms ’n swakheid, maar terselfdertyd is dit iets wat hom so gerusstellend deursigtig maak.
Dis nie ’n steil klim na die ware Angus toe nie. Hy praat die grond- en veldtaal van ’n boer, nie van ’n predikant nie. Soos baie van die mans wat na hom kom luister, is hy beter vertroud met die praktiese wysheid van bome, bosse, grasse, ruigtes, vleie, riviere, sade, klippe, diere en landmerke. Een van sy gunstelingsêgoed – “goeie saad kos nie duur nie; dit betaal” – het hy hoeka van ’n saadmaatskappy gesteel, vertel hy.
Die hardwerkende boer wat prediker geword het, die jong man vir wie die kerk ’n saai plek was tot sy geloof sedert 1979 soos ’n rivier deur hom begin loop het, is gevoelig vir wat agter die konkrete werklikheid lê. Maar terselfdertyd nie méér godsdienstig as wat hy menslik is nie. Net diep, diep oortuig.
Sy program is stampvol. Maar soggens gaan haal hy sy energie, sy léwe, tussen vier en halfnege in die Woord onder die wye koepel van stilte en uitgestrektheid op sy plaas. Dikwels tussen die mielies in sy “groen katedraal” waar die Here deur die wonder van wolke, son en reën met hom praat.
Dis vir hom swaar om weg van sy geliefde Jill en Shalom (Hebreeus vir ‘vrede’) te wees. “Ek voel dikwels ingehok deur geboue en besige lughawens. My gees kan nie gedy soos in die oop ruimtes tuis nie.” Maar nou het hy al geleer hoe om in die middel van ’n skare ’n klein wegkruipplekkie in sy gedagtes te vind waarheen hy hom kan terugtrek.
In ’n stadium lui sy selfoon. Hy vra om verskoning; skakel dit af. “Hierdie ding, soms so ’n seën, kan maklik ’n derde party in ’n huwelik word,” sê hy beslis. “Ek neem dit nooit saam huis toe nie.”
Tyd saam met hul familie is vir hom en Jill belangrik. “Ons vertel vir die kleinkinders die stories van Shalom; hoe ons ons huis in die Zoeloe-tradisie met modderstene en gooipleister gebou het; hoe ons die velde skoongemaak het om te kan plant en hoe ons eerste os ’n groot kampioenskapsbyeenkoms gewen het.
“Hulle is lief om hierna te luister en leer op dié manier om op God te vertrou. Die kinders sien, nes ons plaaswerkers, dat ons sterkte in die Here lê.”
Elke Woensdagoggend kom alles op die plaas ’n uur lank tot stilstand. “Waar mans werk, wérk hulle. Maar waar hulle saam bid, werk God.”
Hy het al te veel gesien hoe duisende mans – van luistervinke tot loerbroers – arms gevou gaan sit, elkeen met sy eie ballasmandjie vol vrae en vrese. Sy gemoed skiet vol wanneer hy sê: “En dan kom eers die arms af, dan die hoed en dan gaan die man op sy knieë …”
Ons land se algemene herstel moet by die herstel van gesonde gesinne begin. “Jy begin nie by die regeringshoof of sy poligamie nie – jy begin in jou eie huis en met jou eie gesin.”
En wat sê hy vir die baie huishoudings wat lank nie meer ’n tradisionele gesin is nie? “Dat Jesus die Vader van die huis kan wees; dat Hy, soos in die Bybelse tye, steeds die weduwees en die wese kan versorg en beskerm.”
Angus, jy het verlede jaar die Saterdagaand van die MMC op die verhoog ineengestort. Jou familie en die mediese personeel het gedink jy is besig om te sterf …
Hy wys my die verslag waarin die paramediese beampte, Hans Hartmann, sê hy was seker Angus is sterwend. “Angus se familie was aan sy sy. Sonder paniek of vrees. En met soveel vrede – almal oortuig daarvan dat Angus op pad is na sy hemelse bestemming.”
Maar by die byeenkoms het duisende verslae mans saam begin bid. Die volgende oggend kon ’n gesonde Angus hulle weer toespreek, met ’n kragtiger getuienis as ooit. Hiervan sê Hartmann: “Ek moet óf weer gaan studeer omdat ek ná 25 jaar geen idee het van wat ek doen nie óf aanvaar dat God wonderwerke doen. Die gebeure het my oortuig van laasgenoemde.”
Ná Angus se optrede by die SA-gemeente in Londen verlede jaar sê dr. Ockie Raubenheimer: “Daar is by my geen twyfel aan Wie se kant Buchan en sy bediening staan nie.”
Ek kan net met groot nederigheid daarmee saamstem: Shalom het ook vir my finaal vrede hieroor gegee.
2010
Drome in ’n Bosch
Esias Bosch
“Leandra se oupa is ’n pottebakker,” skryf Andrée Bosch in 1991 in ’n kinderboek getiteld ’n Blou kameelperdjievir Oupa.
“Hy en Ouma bly bo-op ’n rotserige rantjie, ver buite die dorp. Daar is tarentale, bloukopkoggelmanders, likkewane en baie soorte wilde blommetjies in die veld om die huis. En daar is ook twee skoppelmaaie wat Oupa spesiaal net vir Leandra en haar nefie Sias gemaak het.
“Dis vir my prinses en my voorman,” het hy gesê. “En dis lekker hoë skoppelmaaie sodat julle hoog kan swaai en met jul tone aan die wolke kan raak!”
In Julie 2008 sien ek dié storie kom so reg uit daardie einste dik, wit wolke van Andrée se Laeveldse grootwordwêreld.
Naby Witrivier neem ’n stamperige paadjie jou inderdaad na ’n plek met die naam “Die Randjie”. Daar waar Andrée se pa, meesterpottebakker Esias
