kantoor, gehoor het nie. Asof Wilna van As eindelik vanaand tot hom deurgedring het.
Ons is almal sleg …
Eienaardige man.
Sy fokus op die boek.
Terwyl die uie, peperkorrels en naeltjies in die water kook, bel hy.
“Ek maak kos,” sê hy as sy antwoord.
“Hoe laat?” vra sy en hy wil nie die verbasing in haar stem hoor nie. Hy kyk na sy horlosie.
“Tienuur.”
“Goed,” sê sy.
Hy sit die telefoon neer. Sy sal bly wees, weet hy. Sy sal aannames maak, maar sy sal niks vra nie.
Hy stap terug na die kombuis – die enigste vertrek in die huisie waar daar nie verval en gebrek is nie. Hy sien die water is weggekook. Hy gooi stukkies pypkaneel in sy palm en voeg dit by die bestanddele van die silwer pot. Hy voeg die olyfolie by, meet met die oog, draai die gasplaat se vlam af. Die uie moet stadig verbruin. Hy trek die snyblok nader en kerf die lamskenkel in stukke, verplaas dit eindelik na die pot. Hy sny die gemmerwortel fyn, voeg dit by, dan die twee kardemompeule, en roer. Hy draai die vlam nog verder af, kyk na sy horlosie, sit die deksel op.
Hy dek die tafel met die wit tafeldoek, die messegoed, glase, sout, swartpeper, die kandelaar met die wit kerse – dit is oud, hy kan nie onthou wanneer laas hy dit aangesteek het nie.
Terug na die werkoppervlakte. Hy maak die twee blikke Italiaanse tamaties oop. Hy het dit nog altyd bo vars, gekookte tamaties verkies. As jy die regte Italiaanse blikke kan kry. Hy kap die tamaties fyn, kry die klein groen brandrissie uit die yskas, spoel dit onder die kraan af, sny dit saam met die tamaties. Hy skil die aartappels, tap warm water in die wasbak, gooi skottelgoedseep daarin, was die mes, die snybord. Dan trek hy die bottel rooiwyn se prop uit.
Daar was iets in daardie kluis. Waarvan iemand geweet het.
Worteltjies en die eetlepel lemoensap, ’n titsel bruinsuiker. Rasper bietjie lemoenskil. Later bietjie botter.
Dit is al wat sin maak. Want niks anders is weg uit die huis nie, geen kaste is oopgeruk, geen beddens omgegooi, geen televisie weggedra nie.
Jan Smit. Die alleenloper met die houvrou. Die man sonder geskiedenis, sonder vriende.
Wilna van As. Sy was oortuigend vanaand. Maar hy sal sy oë oophou.
Jan Smit.
Hy kyk na sy horlosie. Die vleis is al ’n halfuur in. Hy haal die deksel af, skraap die tamatie-en-rissie-pulp in die vleiskastrol, plaas die deksel terug. Hy sit die ketel aan, gooi die basmatirys in ’n ander kastrol, wag tot die water kook, voeg dit by die rys, steek die vlam aan, sit die rys op, kyk weer na sy horlosie.
Hy gaan maak seker die voordeur is oopgesluit, steek die kerse aan. Sy sal netnou hier wees.
Jan Smit.
Waar de fok begin jy?
Lemoensap het weggekook. Eetlepel regte botter by.
Hy stap kamer toe, haal die notaboek uit sy baadjiesak, gaan sit op die verslete leunstoel in die té klein sitkamer, kyk na die aantekeninge wat hy gemaak het terwyl hy vanmiddag die dossier by O’Grady gelees het.
Niks. Fokkol.
Hy staar na die identiteitsnommer. 561123 5127 001. Op 23 November 1956 het Jan Smit se lewe begin. Waar?
Die deur gaan oop. Sy kom in saam met ’n windvlaag en ’n druppende sambreel. Sy sien hom sit, glimlag vir hom, vou dan die sambreel toe en laat dit teen die muur by die deur aanleun. Sy het ’n doek om haar hare. Sy trek haar reënjas uit. Hy staan op en neem dit by haar, gooi dit oor ’n stoel se leuning.
“Dit ruik lekker,” sê sy. “Die stoel gaan nat wees.” Sy skuif die jas na die klein houtkoffietafel.
Hy knik.
“Tamatiebredie,” sê hy en stap kombuis toe, gaan haal die rooiwyn, gooi daarvan in elke glas, gee vir haar. Sy trek ’n stoel by die tafel uit, gaan sit.
“Jy het weer werk,” sê sy.
Hy knik.
Sy teug aan die wyn, sit die glas neer, knoop die doek agter haar kop los en trek dit af, skud haar hare reg.
Hy stap kombuis toe, maak die brediepot oop, sit die aartappels by, draai die swartpeper daaroor uit, ’n teelepel suiker, bietjie sout, proe, gooi nog suiker by, net ’n skeut, proe weer, sit die deksel op, haal die rys van die vlam af. Draai die vlam onder die wortels dood. Hy stap terug na die tafel, gaan sit oorkant haar.
“Dit is ’n onmoontlike ding,” sê hy. “Ek soek ’n testament.”
“Sam Spade,” sê sy en haar oë lag.
Hy snork sonder venyn.
“Ek is so bly,” sê sy. “Dit is so lank …”
“Moenie,” sê hy sag.
Sy kyk na hom met oorweldigende deernis. “Vertel my,” sê sy en leun terug in die stoel. “Van die testament.” Die kerse se lig glinster dieprooi in die wynglas wanner sy dit optel.
“Dit was wonderlik,” sê sy en plaas haar mes en vurk netjies langs mekaar op die bord.
Hy knik net. Die vleis was nie sag genoeg na sy smaak nie. Hy is uit oefening.
“Het jy weer baklei?” Dit is die eerste keer dat sy melding maak van sy oog.
“Ja.”
“Ai,” sê sy. “Waarom?”
Hy haal sy skouers op, deel die laaste rooiwyn tussen die glase.
“Hoe groot is die voorskot wat sy jou gegee het?”
“Tweeduisend.”
“Jy moet vir jou klere koop.”
Hy knik en sluk aan die wyn.
“Nuwe skoene ook.”
Hy sien die sagtheid van haar oë, die sorg, die kommer. “Ja,” sê hy.
“En jy moet uitkom.”
“Waarheen?”
“Saam met iemand. Neem iemand uit. Daar is so baie oulike jong …”
“Nee,” sê hy.
“Wat is haar naam?”
“Wie?”
“Die prokureur?”
“Hoop Beneke.”
“Is sy mooi?”
“Wat maak dít saak?”
“Ek
