is ’n handboekvoorbeeld van waarheen die Sondag-godsdiens ’n mens neem. Is dit omdat hy nie in staat is om verandering of enigiets wat die gebaande weë uitdaag, te omhels nie?
Wanneer dit kom by kwessies soos hemel en hel (wat waarskynlik by die Woordfees bespreek sou word) en konsepte wat die tradisionele verstaan van sonde, straf, verlossing en ewige saligheid vergestalt, raak die kerk bang vir die oop gesprek. Met ander woorde, die posisie is “ja” vir oop gesprek, maar net solank dit nie ons gevestigde verstaan van sake uitdaag nie.
Dít is tog geen “oop” gesprek nie! Dit is ’n geslote gesprek waarvan die grense vooraf afgebaken is. NP van Wyk Louw het die term “Die oop gesprek” geskep en daaroor gesê: “Daar is geen edeler plesier as die intellektuele omgang met mense wat totaal anders dink as jy nie – wat ander dele van die eindelose rykdom van die waarheid tot hul besit gemaak het …”3
Dit is nogal ver verwyderd van wat die NG Kerk met ’n oop gesprek in gedagte het. ’n Mens kan nie ’n oop gesprek hê en tegelykertyd teenstrydige stemme wil smoor nie. As die NG Kerk dit wil doen, moet hy liewer heeltemal wegbly van ’n plek soos die Woordfees. Jy kan nie aan die een kant die indruk probeer wek dat jy ’n eerlike, luisterende gespreksgenoot is en aan die ander kant ontslae raak van die alternatiewe stem in jou midde en Oosthuizen se kop laat rol nie. Die oop gesprek verg juis ’n opregte luister na en ’n ware, doelbewuste omgaan met nuwe konsepte.
Dit is nie die eerste keer dat die leiers van die NG Kerk hulle probeer skaar aan die kant van die oop gesprek nie. In Mei 2009 het Beeld berig oor ’n byeenkoms van die destydse tien moderators van die NG Kerk en ’n verklaring wat deur hulle uitgereik is. Die moderators het toe ook gesê meningsverskil in ’n kerk is ’n goeie ding. Dit help om die kaf van die koring te skei. “Sonder so ’n robuuste onderskeidende gesprek kan ’n kerk nie werklik teologie bedryf nie.”4 Toe het dit gegaan oor ’n voortgaande gesprek rondom die opstanding van Christus en die verskillende sieninge daarvan.
Uiteenlopende standpunte oor belangrike kwessies bly skynbaar vir die kerk ’n moeilike saak om te hanteer. Die kerk gee voor dat daar ’n openheid vir verskeidenheid in eie geledere is, maar daar is ’n skynbare onvermoë om werklik in die gees van Van Wyk Louw te luister na dié wat “totaal anders dink” en anders praat as wat die kerk tradisioneel glo en bely.
Volgens die lineêre denkmodel waarmee hier gewerk word, is twyfel en geloof twee uitsluitende en teenoorstaande posisies. Óf jy glo óf jy twyfel. Volgens die Moderamen se Woordfees-verklaring is dit die kerk se taak om mense deur twyfel na geloof te begelei. Geloof staan egter nie teenoor twyfel nie.
In plaas daarvan om ’n soort kliniese, twyfelvrye geloof voor te hou as die ideaal, moet die kerk mense eerder help om in groter eerlikheid met hul geloofslewe om te gaan. Die kerk behoort lidmate te begelei tot die eerlike verwoording van hul diepste ervaring van menswees. Die tyd van reg of verkeerd glo bestaan nie meer nie.
Tog kry Christelike kerke wêreldwyd dit skynbaar reg om steeds ’n noemenswaardige rol te speel en voort te bestaan. Vir ’n groep mense, in sommige samelewings die meerderheid, speel die kerk steeds die rol van die instelling wat verklaar, beheer en ’n gemeenskap voorsien. Die bedoeling van dié boek is ook nie om die kerk vir sulke mense te diskrediteer nie. Ek is ook dankbaar vir aanduidings dat sekere kerke hard daaraan werk om ’n nuwe identiteit te ontwikkel en om hulself te herskep om ’n nuwe rol in die samelewing te vervul.
Ondanks goeie pogings van die kerk se kant, is daar steeds ’n groeiende groep mense wat hulself toenemend “anderkant Sondag” bevind en wat skynbaar nie meer bereid is om die kerk te verdedig nie of selfs ’n kans te gee nie. Gelowiges wat hulself as post-kerklik sal beskryf, individue wat nie meer geraak voel deur kerklike retoriek nie en vir wie die kerk eintlik irrelevant geword het.
Hoewel hulle post-kerklik is, het hulle egter steeds erns met hul geloof.
Ek glo as die Christelike kerke voortgaan om ’n oorvereenvoudigde boodskap te verkondig wat van lidmate verwag om twyfel agter te laat en ’n soort onbevlekte geloof te hê, gaan die stroom mense wat stilweg verdwyn en die kerk nie meer ernstig neem nie, net vergroot. As die kerk dit nie gaan regkry om self ’n bietjie na die anderkant van Sondag te beweeg nie en gaan vassteek by die tradisionele rigiede hantering van twyfelvrae, gaan meer en meer lidmate die kerk uit radeloosheid verlaat. Kortom, die kerk sal homself ook buite die kerk moet ontdek en leer om dáár te funksioneer, anders gaan hy terminaal siek word.
Die navorser Alan Jamieson beskryf gelowiges wat hulle anderkant Sondag bevind as “disillusioned”.5 Hy haal een so ’n ontnugterde persoon aan: “I’m a lot more hesitant now, because I don’t know what’s right and wrong any more. When I was in church and doing all the churchy things I felt I knew the answers to everything. There was always an answer and always a way of looking at things. Things were very black and white in those days. Now I feel that I don’t know the answers to anything. I know there’s a God but that’s about all I know.”
Dié “leavers” of kerkverlaters is nie langer met oppervlakkige antwoorde tevrede nie. Die “don’t know” wat deur hulle uitgespreek word, is eerder die gevolg van nuwe ontdekkings en insigte as wat dit die gevolg is van ’n onbelangstellende nie-weet. Die blootstelling aan die wyer wêreld en die ontdekking van wetenskaplike insigte maak net dat hulle nie meer met die kluitjie in die riet weggestuur kan word nie. Hoe dieper dié gelowiges delf, hoe meer bewus raak hulle van die ingewikkeldheid van die werklikheid, ook die geloofswerklikheid.
Waar die Sondag-geloof goed gestruktureerd is en ’n bekende omgewing bied danksy vaste rituele, ’n bekende taal, kerklike instellings en ander godsdienstige praktyke, wag daar grootliks ’n onbekende woesteny op diegene aan die anderkant van Sondag. In dié onbekende geestelike landstreek is geen definitiewe aanwysers nie. Ek gaan egter probeer aandui hoe so ’n geestelike omgewing kan lyk en wat gedoen moet word om gestalte te gee aan geloof anderkant Sondag.
| SONDAG | ANDERKANT SONDAG |
| Kerk onder druk weens sekularisasie. | Kerk is buigbaar en oop om veranderinge in die samelewing te hanteer. |
| Gaping tussen kerk en lidmate. | Kerk ten nouste ingestel op behoeftes van sy lidmate. |
| Kerk probeer mag behou. | Kerk bepaal hom by bediening, eerder as by sy posisie in die samelewing. |
| Geslote “oop gesprek”. | Ware “oop gesprek”. |
| Óf geloof óf twyfel. | Geloof en twyfel in harmonie met mekaar. |
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
