ection>
LOUISA DU TOIT
Skerwe van geluk
Jasmyn
1
De Wet verbeel hom, en heeltemal tereg ook, dat hy Madie se woonstel gouer sal bereik as hy die trappe twee-twee opdraf. Daarom is hy uitasem toe hy voor die geslote deur op die balkonstoep tot stilstand kom.
Hy draai die knop. Soos hy verwag het, is dit nie gesluit nie. Hy skud sy kop vermanend asof sy hom kan sien. Hy sal weer ’n keer met haar moet praat. Hoekom moet sy haar tog so koppig hou? Die opdrag van sy ouers lui dat hy na haar moet omsien. Maar hoekom moet hy? Sy is nie ’n eie suster nie. Daarby hou sy haar koppig. As hy nie so haastig was om sy afspraak met Emaline na te kom nie, het hy die hele aand vorentoe gebruik om Madie se aandag opnuut te vestig op die kwessie van veiligheid in die stad.
In die paar maande wat sy hier is, moes hy heelwat petrol uitry om te kom kyk of sy tuis en gemaklik is. Hy het ’n idee dat sy ouers ook oor hóm geruster voel, asof Madie se teenwoordigheid hom van allerlei onheil kan vrywaar.
Hy besluit om haar die skrik op die lyf te jaag op die half grappige, half meewarige toon wat hy altyd teenoor haar gebruik en wat die beste werk. Hy maak die deur saggies oop, stap binne, maak sy stem dik en roep: “Enigiemand tuis? Jou lewe of jou geld!”
Die kamerdeur gaan na ’n rukkie op ’n skreef oop. ’n Vrouehand kom te voorskyn en ’n paar muntstukke klingel oor die woonkamervloer. Die hand verdwyn weer, die deur gaan toe. Op ’n manier voel dit soos ’n valhek wat sy in sy gesig toeklap. Sy het die geld nie saggies neergegooi nie, maar gesmyt. Half minagtend.
As ’n ligte toon nie meer met haar werk nie, wat dan? Hy weet nie hoe om op ernstige vlak met haar te kommunikeer nie. Gestel sy ontgroei hierdie soort geselskap? Dalk het sy reeds, en verkies sy nou groter volwassenheid. Met ’n vreemde vermoede dat hierdie gemaklike faset van sy lewe dalk onherroeplik kan verander, gaan De Wet sit op die rusbank wat uit sy ma-hulle se huis kom. Hy begin aan die gesoute grondbone in die bakkie op die koffietafeltjie peusel. Te laat dink hy daaraan dat dit dalk vir iemand anders bedoel is. Hoekom bad sy so vroeg? Seker te veel gehoop dat dit vir ’n aandjie saam met vriendinne is.
Dit sal meebring dat hy haar ook teen stedelike mans moet waarsku. Nie heeltemal korrek nie, natuurlik. Hier is soos elders goeie en slegte mense. Maar hy kan dit waag om haar ’n bietjie te boelie. Hy is reeds twee jaar hier, sy is ’n nuweling. Dit kan hom help om terug te glip in die gemaklike styl waaraan hy gewoond was: hy die “ouboet”, sy die aangenome sussie.
Sy het dit ook altyd nog gerieflik gevind. Hy was die een wat moes help as haar fiets stukkend of haar boektas te swaar is. Dis waar, sy het hom bederf met koeldrank aandra en vuil glase wegvat, maar so werk dit in ’n gesin. En sy vorm tog werklik deel van hulle gesin. Eintlik is hy en Madeleine de Koker niks van mekaar, sover dit familiebande betref nie. Dis ’n geval dat haar ouers in ’n motorongeluk dood is toe sy in graad nege was. Die De Kokers se huis was onmiddellik langs die dorpshuis van sy ouers waar sy ma in weekstyd gebly het om hulle skoolkinders te versorg.
Dit was net logies dat hulle hierdie weesdogter onder die vlerk sou neem. Vakansies en sommige langnaweke is sy dus na haar ouers se familie toe, maar volgens haar eie keuse het sy deur die kwartaal by die Vermeulens gebly en saam met hom skoolgegaan. Hy is ’n laatlam en sy twee ouer broers is voor hom uit die huis, nou reeds getroud. Naweke is sy dan saam met hulle plaas toe. Die afgelope jare is die plaas verhuur, ploeggrond en weiveld, maar die opstal is nog tot hulle beskikking, asook ’n klompie slagvee. Op die dorp hou sy pa hom met sweiswerk besig en solvent.
En dis die hele storie. De Wet gooi nog ’n handvol grondbone in sy mond en roep: “Is jy amper klaar? Ek het nie tyd nie. Emaline wag. En jy weet sy is nie die soort wat lank hoef te wag voor iemand anders haar gryp nie.” Hy weet Madie luister wel.
Die kamerdeur gaan weer op ’n skreef oop en hierdie keer steek sy haar kop uit. Sy moet inderdaad pas uit die bad kom, want haar blonderige hare krul klam in haar nek. “En ek,” sê sy, “het ook nie vanaand tyd om te sit en kuier nie. As jy koffie wil hê, maak self, alles is by die ketel. Ek gaan uit, ingeval dit jou interesseer. En ’n man soos hy sal ook nie lank hoef te wag voordat … jy weet mos.”
Haar houding sê: Smeer dit op jou brood en sluk dit. Sy wil die deur weer toetrek.
“Hokaai,” keer hy. “Watter man? Van wanneer af? Waar het jy hom opgetel?”
“Nie heeltemal op straat soos jy vir Emaline nie.”
“Ek eis ten minste dat jy iemand aan my voorstel voor jy begin afsprake maak.”
“Askies vir die wals, De Wet Vermeulen. Wie is jy om my afsprake te keur?”
“Wel, ek sien om na jou.”
“Dat jy in die verlede na my fiets omgesien het, ook maar net, en uit eie keuse, beteken nie jy het iets oor my te sê nie.” Sy is werklik ernstig, en vererg ook.
“Ma en Pa het gesê ek moet na jou kyk,” opper hy lammerig.
“Dis ’n gawe grap.” Daar verskyn meer van haar, sodat hy die bekende kamerjas sien, en die kaal voete. “Wil jy die waarheid weet? Jou pa en ma het gevra ek moet ’n ogie oor jóú hou, omdat hulle nie vir Emalientjie vertrou nie. Dis die hele storie en skoert nou.”
Dikmond en ontevrede bly hy sit. Laat Emaline dan vanaand maar op hom wag. Hy durf nie hier weggaan voor hy gesien het met watter soort vent Madie haar ophou nie.
Toe sy uit die kamer kom, ten volle geklee, sit hy nog daar.
Hy kyk verbaas. Madie lyk vyf jaar ouer en heeltemal vreemd. Die krulle is styf teruggekam en maak ’n bol teen haar agterkop. Sy dra ’n eenvoudige maar treffende swart rok, styf genoeg om te wys sy is vrou.
“O my liewe, jy het ’n little black dress aangeskaf,” wanhoop hy.
“Het jy ’n probleem daarmee?”
“Jy wys elke kontoer, soos ’n atlas. Jou ouers sal in hulle graf omdraai,” speel hy die ou troefkaart.
“Jy vang my nie meer met daardie een nie. My ouers sou die rok vir my help uitsoek en betaal het.”
“Gaan trek liewer ’n denim en top aan,” raai hy aan. Hy voel werklik ontstig.
“Raak geraai oor die top. Ek gaan my moulose jean jacket hierby aantrek, dan lyk dit meer informeel.”
Hy vermoed dat sy hom tart om hom oor sy baasspelery terug te kry. En hy voel tog verlig om van die baadjie te hoor. Sy het dit jare al, sodat dit skoon saf gedra is.
“Dankie tog, dit sal jou minder soos ’n prikkelpop laat lyk. Jy wil nie op ’n straathoek opgepik word nie, of hoe?”
Eintlik lyk sy allermins goedkoop, eerder eksklusief, met slegs ooggrimering en ligte lipstif. Die groen skerwe van haar oë is verrassend skielik in die bleek gesig. Sy brand nooit regtig bruin nie.
Voordat hy weet waar hy is, gryp sy die bakkie met orige grondbone en smyt dit in sy rigting. “As jy vuil gedagtes het, moet dit nie op my projekteer nie.”
Hy koes en keer. “Toe maar, ek trek terug. Het dit nie bedoel nie, sussa.”
“Sussa jouself, jy is niks van my nie.”
“Maar
