sand waar spore duidelik sigbaar is, is dit ’n baie akkurate metode. Dit was volmaan (waartydens Swapo gewoonlik geopereer het) en die spoorsnyspan kon die meeste van die tyd op die spoor bly hardloop. Die agtervolgers was fikser, het vinniger gevorder en die groep Swapo’s geleidelik begin inhaal. Die plekke waar hulle gestop het om te rus en kos te maak het telkens varser geword. Later was die as in die vuurmaakplekke nog warm – as bly, afhangende van die weersomstandighede, drie tot vier uur warm nadat die vuur uitgebrand het.
Een aand was dit Frans se beurt om op die spoor te navigeer en hy het die kompaspeiling gevat. Hy het aan Charl, wat agter hom gestaan het, verduidelik dat die groterige boom op die horison die volgende navigasiepunt is. Die span het haastig soontoe begin beweeg, maar toe loop Frans hom tromp-op vas in die boom met Charl wat hom van agter af nog ’n entjie dieper in die dorings instamp. Dit was ’n duidelike teken dat die span nou al so moeg was dat hulle die boom hier reg by hulle as ’n voorwerp doer op die horison aangesien het. Die wit Caprivi-sand en helder maanlig het dit moontlik gemaak om die 23 Swapo’s se spore onafgebroke te volg en Charl, Frans en hul span valskermtroepe was toe reeds drie dae en nagte op die spoor met weinig slaap tussen-in.
Na nóg twee dae was hulle minder as ’n halwe dag agter die Swapo’s – die as van die vure was nog baie warm. Die spoorsnyspan het verwag om enige oomblik kontak te maak. Hulle het die vasgestelde prosedure nougeset gevolg en Breytenbach per radio gekontak sodat hy en sy span in beweging kon kom. Dié is sonder omhaal met sy span na ’n moontlike oorgangsplek by die Kwando-rivier, ’n gebied wat hulle goed geken het.
Hulle het baie vinnig die plek uitgesnuffel waar die Swapo’s die rivier oorgesteek het. Die spoor was tot hul ongeloof net ’n paar minute oud, so vars dat die water nog uit die sleepmerke van die mokorro’s (’n kano wat van ’n uitgeholde boomstam gemaak is) op die sand gesypel het. Die Swapo’s is met die mokorro’s oor die Kwando en was vir eers veilig op Zambiese grondgebied.
“Die terrs het gehárdloop; goeie donner, hulle het daai paar dae gehardloop,” onthou Trevor die opvolgoperasie. “Dit was mos die heel eerste keer wat die terrs in Angola gestamp is!”
Breytenbach was ewe woedend vir die veiligheidspolisie oor die verloop van die gebeure: “Ons kon daai donners al die eerste dag vasgetrap en doodgeskiet het, maar toe wil julle mos aanloopbaan toe neuk!”
Dit was die einde van die opvolgoperasie.
Tweede lt Fred Zeelie was die eerste Recce-operateur wat in aksie gesterf het, op 23 Junie 1974. Binne die groter prentjie was hy ook die eerste Suid-Afrikaanse soldaat wat in die Grensoorlog omgekom het. Vir sy onverskrokke optrede onder vuur is hy later op Breytenbach se aanbeveling met die Louw Wepener-dekorasie (LWD) vereer. Hy is met volle militêre eerbewys in Alberton begrawe.
Sers Dewald de Beer het die VRM vir sy dapper optrede tydens die vuurgeveg ontvang. Dit was die eerste en enigste keer wat die VRM vir ’n operasie op land toegeken is.
Jare later sou die heel laaste soldaat van die SAW wat in die Grensoorlog gesneuwel het, toevallig weer ’n Recce wees. Dit was okpl Herman Carstens van 1 VR wat op 4 April 1989 op die SWA-grens gesterf het in ’n geveg met Swapo. Die gedagte word nou geopper dat sy uniform langs dié van Fred Zeelie in die Nasionale Museum vir Militêre Geskiedenis (vroeër bekend as die Oorlogsmuseum) in Johannesburg moet hang.
Ná Fred Zeelie se dood is Frans van Dyk en Charl Naudé terug na die Singalamwe-basis waarvandaan hulle met hul peloton valskermtroepe daagliks patrolliewerk gedoen het.
Een middag sien Charl hoog in ’n boom langs die Kwando-rivier ’n visarendnes. Hy hou dit ’n ruk dop en toe hy steeds niks van die wyfie gewaar nie, klim hy tot by die nes. Binne-in vind hy twee heeltemal ondervoede kuikens. Dit bevestig sy vermoede dat die ma waarskynlik dood is. Hy haal hulle toe versigtig uit die nes, druk hulle voor by sy hemp in en klim af.
Onder Charl se wakende oog ontwikkel die twee mooi. Een middag daag twee Recces, Marius Viljoen en Nella Nel, by die basis op met ’n boodskap dat die Recces die valskermtroepe uitdaag om ’n sokkerwedstryd in Ou Doppies te kom speel. Die volgende Saterdag is Frans en Charl met nege valskermtroepe na die Recce-basis vir die wedstryd. As ’n gebaar van welwillendheid gee Charl een van die visarendkuikens aan die manne van Fort Doppies.
Ná die sokkerwedstryd wat in die omuramba (’n groot grasbedekte pan) naby Ou Doppies gespeel is, het almal in die kroeg saamgekuier. Charl en Frans het weer eens besef hoe hulle hul met die Recces se werksetiek en lewenstyl vereenselwig. Op pad terug basis toe het die twee mekaar heelpad aangepor om by die Recce-eenheid aan te sluit.
Intussen het albei visarende vinnig grootgeword. Die een in Fort Doppies se uiteinde was egter minder gelukkig. Hy het in ’n groot hok gebly, maar tydens die brand by Ou Doppies het hy doodgebrand.
Ná ’n paar maande in die Caprivi het Charl-hulle met hul visarend na Bloemfontein teruggekeer. Hy was nou al mooi groot en is in Charl se uitrusting versteek. So het hy ongemerk in 1 Valskermbataljon beland, wat jare lank sy tuiste was. ’n Jaar of twee later het hy tot sy kleurryke wasdom ontwikkel en het sy kenmerkende Afrika-roep oor die valskermbataljon weergalm.
Die stadium het juis nou aangebreek waarin 1 VK sy volgende lede moes werf. Maj Jakes Swart van 1 Valskermbataljon was in hierdie tyd ook in die Caprivi as bevelvoerder van A-kompanie (waarin Charl en Frans gedien het). Swart, wat die Vrystaatse rugbyspan in 1974 teen die besoekende Britse Leeus aangevoer het, het egter al vroeër na Bloemfontein vertrek.
Dit was enkele weke vóór die sokkerwedstryd in Ou Doppies en pas nadat die Swapo’s wonderbaarlik oor die Kwando-rivier ontsnap het. Charl en Frans het hulle direk ná die opvolgoperasie na die RV-punt gehaas waar hulle om die hoëfrekwensieradio (HF-radio) sit en luister het hoe Swart se Vrystaatspan naelskraap met 11-9 teen die Leeus verloor. Die toerspan het daardie jaar al die ander Suid-Afrikaanse spanne, ook die Springbokke, verneder.
Charl en Frans het Breytenbach met die opvolgoperasie teen Swapo beïndruk en hy het hulle aangesê om die Recce-keuring te gaan doen. Charl het eerste gegaan en Frans ’n paar maande later. Groot was hul vreugde toe albei die keuring slaag.
Groot dinge het ook op Swart gewag. Min het hy geweet dat genl Loots hom geoormerk het om einde 1974 as bevelvoerder by Breytenbach oor te neem, of dat hy selfs nog vóór Charl, Frans en ’n derde lid, Johan Verster, by 1 Recce betrokke sou raak.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
