Йосыф күренә, читләтеп кенә аларга якынлаша.
Бикчәнтәй (аны күреп). Ә-ә! Йосыф!
Йосыф (Аллаһиярны күреп ала да чигенеп куя). Монда җүләрләрчә уйный башлаганнар икән…
Мөкатдәс. Җүләрләрчәрәк шул.
Йосыф. Эчкәнмени?
Мөкатдәс. Хәсрәт суы эчкән ул.
Йосыф. Торгызырга кирәк.
Нурзадә. Таң тишегеннән үзең ничек торып килдең соң әле?
Йосыф. Керфек кактыңмы диген!
Нурзадә. Әллә кызлар озаттыңмы?
Йосыф (мәгънәле карап). Гариза яздым.
Зөлфирә. Эшебезне яратмыйсың шул син. Китәсеңмени?
Йосыф (куеныннан кәгазь чыгара). Рафаэльнең үлеме бәхетсез очрак булмаган – менә шуны язып килдем.
Бикчәнтәй. Аны ул дөньядан синең гаризаңа карап кына кире кайтарсалар иде!..
Йосыф. Бу кәгазь – прокурорга. Җәннәт сакчысына түгел. (Бер-берсенә карашып алалар.) Кулларыбызны гына куясы калды. (Авторучка чыгара.)
Рахман (кулын суза). Бир. Син шулай үзең белән тәкъдимнәр һәм жалобалар кенәгәсе йөртәсеңмени? Кешеләрнең намуслары сыйфатын яхшырту йөзеннән.
Шәмсия. Син катышма, Рахман. Бу уен синең өчен түгел.
Зөлфирә (Аллаһиярга ымлап). Бу – аның уены… Нигә тормый соң бу һаман?
Шәмсия (читкә китә). Шәп уен. Күз бәйләш уены.
Мөкатдәс. Шуннан гайре уеныгыз юк мәллә соң сезнең?
Йосыф Аллаһиярны иелеп карый.
Йосыф (тотлыгып). Үлгән ич ул!
Шәмсия. Ничек?..
Йосыф (кәгазен ерткалый). Үлгән… Мин берни күрмәдем… Мин монда юк идем… Юк! (Йөгереп чыгып китә.) Юк!
Мөкатдәс. Тагын кайсыгыз юк иде, оланнар? (Аларга кызгану белән карап тора.) Әйтеп калыгыз. (Рахманга.) Син бармы монда, улым?
Рахман (тын торгач). Бар, бабай.
Мөкатдәс. Бабай?
Рахман. Бабай… Шикләнмә: бүгеннән башлап, син булган җирдә син бар.
Мөкатдәс. Рәхмәт, улым.
Мөкатдәс, күз яшен сөртер өчен, аркан борыла, җирдә яткан мылтыкны ала да китеп бара. Әкрен генә Аллаһияр тора, берәм-берәм барысына да күз йөртеп чыга.
Аллаһияр. Кояш чыкмадымыни әле? (Чайкала-чайкала чыгып китә.)
Шәмсия (тыныч һәм катгый). Инде менә ул да юк… Тере булса да, ул минем күңелемдә юк инде…
Нурзадә. Аның каравы Рафаэль бар. Үле булса да бар.
Зөлфирә (күккә карап). Җылытып җибәрде, сизәсезме?
Мөкатдәс керә
Мөкатдәс. Бия үлгән, оланнар.
Тынлык.
Бикчәнтәй. Карагыз әле, колын чыккан!
Шәмсия. Бу томанда адаша күрмәсен, тотыгыз!
Нурзадәдән калганнары, кулларын киң җәеп, колынны куарга керешә.
Нурзадә (ташка барып утыра). Кошларга җиңел: аларның күккә күтәрелергә канаты булган… (Кулларын карый.) Күккә күтәрелергә һәм… һәм…
