gülmesi ağlamaya dönüştü. Baktım; Eleni ağlıyordu. Yanaklarına aşağı süzülen yaşlar. Bir anlam veremedim Eleni’nin bu ağlayışına o zamanki çocuk aklımla. Ben, Eleni hiçbir zaman ağlamaz sanıyordum. Eleni’yi ağlarken görmek… Oysa Eleni daha ne gözyaşları dökecekti. Yazık… Çok yazık…
Eleni’nin kocası da çok iyi biriydi. İliya. İriyarı, yakışıklı bir adam… Oldukça ciddi bir görünüşü vardı. Kimsenin eğrisinde doğrusunda olmayan biri… Kendi işine bakıyordu sadece. Babam kendisinden son derece memnundu. Evde kendisinden söz açıldığında sık sık şöyle dediğini hatırlıyorum: “Çok iyi adam… Çok iyi de; şu içkiyi de içmese…” Sözü tam burada kesiyordu ama sanki bu içki içme olayının kimi kötü durumlara neden olabileceğini, ya da olduğunu söylemek ister gibiydi. Yani, babam öyle konuşuyordu ki, elinden gelse yine İliya’nın iyiliği için o içkiyi kendisine zorla bıraktıracaktı. İliya’nın da babamı ne kadar sevdiğini yıllar sonra bir kez daha anladım. Bir dostumu ziyaret etmek için Şişmanoğlu Devlet Hastanesi’ne gitmiştim. Koğuşta bir sürü hasta. Kapının yanındaki divanda yaşlı biri yatıyordu. Bana: “Sen Çepelli’den misin” dedi. Türkçe konuşuyordu. Ben de kendisine Türkçe, “Evet” dedim. “Çepelli’de bir Taşçı Ali Aga vardı. Onu bilir misin” dedi. Birden duraksadım. Heyecanlanmıştım. Kendisinin İliya olduğunu anlamıştım. “Taşçı Ali Aga benim babamdı,” dedim. “Ne yazık kendisini beş yıl önce yitirdik…” İliya bir an sustu… Gözleri yaşardı.... Dalıp gitti bir an. Onun o eski günlere gittiğini sanıyordum. Derin bir iç geçirdi, gözlerini kuruladı. “Baban çok iyi bir adamdı” dedi. “En iyi dostumdu benim. Senin baban olduğu için söylemiyorum. Bizim Rumlardan öyle bir dostum olmadı. Rahmetli anam ne kadar haklıymış. Bana, bak çocuğum, derdi. Bir Türk’le dost oldun mu korkma. Gerçek dost Türk’ten olur…” Sonra ekledi: “Sen bilmezsin belki. Benim anam da Bursalıydı…” Yeniden sustu. “Evet” dedi. “Baban çok iyi bir adamdı. Son yıllara kadar, Gümülcine’ye geldiğinde ara sıra görüşüyorduk. Sen ne yaptın, okulu bitirdin mi?” Evet, dedim. “Baban senin okumanı isterdi çok.”
İliya’yı son görüşüm olmuştu bu. O gün hastaneden çıktıktan sonra yıllar öncesi Çepelli’deki ustabaşı İliya’yı ve Eleni’yi düşündüm uzun süre. Hiç hakkım olmadığı halde İliya’ya karşı duymuş olduğum öfkemi anımsadım. Bir akşam babam eve geç gelmişti. Neşesi kırıktı. Hep bir şeyler demeye çalışıyordu bize; bir türlü de söylemek istemiyordu. En sonunda: “Hep demez miydim ben…” dedi. “İliya içmese ya şu meret içkiyi… İçince böyle olur işte. Dövmüş karıyı, her yanını çürük içinde bırakmış. Sanki kızcağızın öyle doğması Eleni’nin kabahatiymiş gibi… Allah tarafından işte…”
O gece üzüntüden sabaha kadar uyuyamamış babam. Sabahleyin evdekiler söylemişlerdi. O gün ilk kez ben de kızmıştım İliya’ya, Eleni’yi dövdüğü için. Ve buna hakkım olduğuna da iyice inanmıştım.
Bu olaydan sonra, İliya ile Eleni’nin sık sık kavga ettikleri söylendi köyde. Kavganın nedenini kimse bilmiyordu. Babamdan başka. Aslında, bunu öğrenmeyi de kimse istemiyordu. Ancak hemen herkes böyle tatsız bir olaydan üzüntü duyuyordu. Gül gibi geçinip giden bir aileye ne oldu böyle, diyordu insanlar. Herkes de her şeyin yine eskisi gibi olmasını istiyordu. En çok da ben… Eleni yine o güzel elbiseleriyle okulun bahçesinde dolaşsın istiyordum. Daha çok Eleni’yi sevindireceği için kızının konuşabilmesi için Allah’a dua ediyordum. Eleni neşelensin, güzel güzel resimler yapsın, onları duvara asıp karşıya geçsin, saatlerce onlara baksın. Beni görünce gülümsesin yine, hüzünlü de olsa saçlarımı okşasın. Kırlara gidip çiçekler toplasın. Bunları yine bir bardağın içine koyup beyaz örtülü masanın üstüne koysun…
Ne yazık ki o olaydan sonra Eleni günlerce görünmedi dışarıda. O tek odanın içine kapandı kaldı. Kızı Rula’yı -aklımda öyle kalmış adı- annesine götürmüş, diye söylentiler dolaştı. İliya akşam sabah iyice içkiye verdi kendini. Sonunda olan oldu… Bir akşam babam yine telâşlı telâşlı eve geldi. “Siz yatıp uyuyun” dedi. “İliya yine karısını fena halde dövmüş. Gidip bir bakayım. İş daha da kötüye varmadan belki bir şeyler yapabiliriz…”
O gece, hep kötü bir şey olacakmış, gibime geldi. Zor uyku girdi gözlerime. Sabahleyin babamı yine pek neşesiz gördüm. Hayvanlara sabah sabah yiyecek verdi. Arabanın somunlarını gevşetip dingilleri yağladı. Evden eski bir kilim, bir de pösteki aldı, arabanın tahta döşemesine serdi. Bana, hadi sen de giyin, dedi. Bugün İliya’nın karısını kasabaya götüreceğiz. Başka zamanlar kasabaya gitmeye o kadar meraklı olduğum halde gidip isteksiz isteksiz giyindim. Babam arabayı koşmuştu bile. Biraz sonra yine o güzel elbisesiyle Eleni bizim kapıya doğru geldi. Başında bir eşarp vardı. Başı öne eğikti hep. Ağlamaktan gözleri şişmiş, kızarmıştı. Bizi görünce gözlerinden yine yaşlar boşandı. Sessiz. Hiç bir şey diyemedik Eleni’ye. Ne babam, ne de ben. Öyle sustuk hep. Ne diyebilirdik ki… Eleni arabaya bindi, kilimin üstüne oturdu. Babam öne, pöstekinin üstüne. Ben babamın yanına geçtim. Ara sıra Eleni’den yana bakmak istiyordum. Onun bakışları yerdeydi hep. Kilimin üstündeki şekillere bakıyor gibiydi. Gözlerinden yaşlar akıyordu durmadan. Öyle, hiç konuşmadan vardık kasabaya. O güne kadar hiç uğramadığımız sokaklardan geçtik. Kesme taşlar döşenmişti sokaklara. Sonunda oldukça dar bir sokağa girdik. Babam arabadan indi, inekleri yedeğine aldı. Biraz ilerledikten sonra yeşil boyalı bir kapının önünde durduk. Eleni arabadan indi, elindeki bir anahtarla kapıyı açtı. Onun ardından biz de içeriye girdik. Eleni evin kapısını açar açmaz yeniden ağlamağa başladı. Babamla ikisi büyücek bir sandığı dışarı çıkarıp arabanın arka kısmına yerleştirdiler. Ara sıra gözlerim Eleni’ye kayıyordu. Onun gözlerinde yaşlar… Dolapları karıştırıyor, bazı eşyaları bir kenara ayırıyordu. Bir ara gitti, duvara asılı bir fotoğrafın karşısında durdu. O anda babam dışarıya çıkmıştı. Eleni uzun süre durdu bu fotoğrafın karşısında. Elimde olmadan Eleni’ye doğru yaklaşmıştım. Duvardaki fotoğraf, Eleni’nin gelinlik fotoğrafıydı. Yanak yanağa idiler İliya ile. Eleni, incecik, dal gibi bir kadınmış o zaman. İliya da öyle. İliya’nın boynunda bir kravat. Eleni beni yanında görünce o pamuk gibi elleriyle saçlarımı okşadı, gülümsemeğe çalıştı, sonra birden boşandı, hıçkırarak ağlamağa başladı. Onun böyle ağladığını görünce ben de dayanamadım, benim de gözlerime yaşlar doldu. Babam dışarıda, merdivenlerde öyle sessiz duruyordu. Daha sonra Eleni’nin komşularından iki Türk kadın geldi, Eleni’ye sarılıp ağlaştılar. Bir şeyler konuştular mı, konuşmadılar mı, pek hatırlamıyorum. Sonra hep birlikte bazı eşyaları arabaya taşıdılar. Ardından Eleni kapıları kilitledi. Arabaya, eşyaların arasına binip oturduk. Araba biraz ilerledikten sonra bazı kapılardan meraklı kadın başları uzandı. Kulağıma Türkçe, Rumca sesler geldi uzaktan. Türkçe söylenen şu sözleri Eleni işitmiş miydi acaba: “… Ne talihsiz kadınmış şu bizim Eleni. Kızının üzüntüsü… Şimdi de kocasından çektikleri…” Eleni durmadan gözyaşlarını kuruluyordu.
Araba dar sokaklardan geçiyor, babam kimi yerlerde inip hayvanları yularlarından çekiyordu. Bir ara toprak bir yola girdik. Az sonra, içinde tek katlı bir ev bulunan geniş bir bahçenin içine doğru ilerledik. Evin önünde yaşlı iki kadın, bir de erkek vardı. Az ötede bir dolap beygiri ağır ağır durmadan dönüyordu. O yaşlı insanların evin önünde ne yaptıklarını şimdi hatırlamıyorum. Ancak bizi görür görmez o telâşlanmalarını hiç unutamam. Önce yaşlı kadınlardan biri sesle ağlamağa başladı. Yaşlı adam ağır ağır kalktı yerinden. Arabaya
