sene içinde o ne dehşetli daüssıla… Diyorsun ki: “Bekârlık âlemleri gözümde tütüyor. Hele ‘Abey dor’un yemekleri… Acaba o vakit iştahımız mı çok açıktı? Şimdi artık evde o nefis yemeklerin tadını hiç bulamıyorum. En tatlı kompostolar bile bana saman gibi geliyor. Sonra beni yine eski lokantamızda bir yemeğe davet ediyorsun. Heyhat Server’ciğim, bu davetine icabet edemeyeceğim. Sen evlenip Beyoğlu’ndan, pansiyon hayatından çekildikten sonra ben de oralarda yaşayamadım. Vakıa beni ailemin köşkünden uzak tutan “Abey dor”un nefis yemekleriydi; çünkü bilirsin, müthiş bir oburum. Evet müthiş bir obur… Bu kusurumu bir felsefeye de istinat ettirmişim. İsmini hatırlayamadığım büyük bir adam demiş ki: “İnsanın hayvaniyeti yemekle, insaniyeti okumakla kaimdir!” Pek yanlış bir “kavli hekimane!” âdeta “bir binanın metaneti temelde değil, çatıdadır.” gibi bir şey… İnsaniyet hayvaniyetimizin derisidir. Vücut olmayınca deri nasıl yaşar canım!
Belki hatırlarsın, daima itiraf ederdim ki:
“Ben yaşamak için yemiyorum. Yemek için yaşıyorum!”
Kullarından çok fazla hâkim olan Allah, bütün mideli mahlukatını zevklerine lezzetli gelen şeyleri yesinler, içsinler, hazmetsinler diye yaratmıştır. Kâinatın, hilkatin bu basit, bu muazzam manasını sezmeyen budala filozoflar mahut meslekleri uydurarak hakikatten ne kadar uzaklaşmışlardır! Neyse… Pek derinlere dalmayalım! Sözün kısası; ben artık “Abey dor Lokantası”nın kapısından içeri giremem. Senin özlediğin o nefis yemekleri hatırladıkça şimdi gönlüm bulanıyor. Hani o masaldaki kör ihtiyar gibiyim! Dur, evvela masalı anlatayım: Vaktiyle kör bir şair varmış. Yetmiş seksen yaşına gelinceye kadar tabiatın o, göremeyip tahayyül ettiği güzelliklerine neşideler düzmüş. Bir gün bulunduğu şehirden bir hekim geçiyormuş. Onun gözünü açmış. İhtiyar şair zihninde o kadar yaldızlayıp da terennüm ettiği güzelliklerin hakikatini görünce bir feryat koparmış:
“Ah, benim hayalimdeki şiirler bunlar mıydı?” demiş…
Tıpkı ben de öyle. Zevkten, hazdan homurdanarak yediğim yemeklerin hakikatini gördükten sonra, sanki birdenbire hayatın lezzetini kaybettim. Evet, evin yemekleri katiyen lokantanınkine benzemez, âdeta saman… Artık “yemek için yaşamıyorum, yaşamak için yiyorum.” Ölmeyecek, verem olmayacak kadar… “Abey dor”daki nefis yemeklerin hakikatini nasıl gördüm, bak! Sen evlenip çekildikten sonra, ben pansiyonda öksüz kaldım. Ah, bir sevgili arkadaşın evlenmesi! Bu âdeta yarım ölüm demektir! Aradan sanki soğuk rüzgârlar savuran bir kara kedi geçti. Beyoğlu’nda kafa dengi bir arkadaştan mahrum yaşamaya başlayınca kendimi bütün bütün midemin faaliyetine hasrettim. Sabah akşam köşedeki masamda ihtiyar garson Mihal’le şakalaşarak tabakları karnıma indiriyordum. Yegâne zevkim bu idi. Fakat yavaş yavaş fiyatlar o kadar yükseldi ki… Perhiz eder gibi hesapla yediğim hâlde yine her yemek bir buçuk lirayı geçmeye başladı. Hâlbuki varidatım nihayet yüz lira idi… Kendi kendime:
“Bu olacak şey değil, ne yapmalı?” diyordum.
Tabakları eksiltmek… Hayır, hayır, bu olamazdı. Bir gece rüyada kendimi Abey’in mutfağında gördüm. Yeni kızarmış rostoları kesiyor, uçlarından kavruk parçalar kopararak ağzıma atıyordum. Uyandığım zaman hâlâ damağımda kalan bir tat duydum.
“Niçin bir aşçı yamağı olmayayım?” dedim. Madem ki yemek için yaşıyorum. Fazla muhakeme etmedim. Çünkü en son bir muhakeme, en kavi kararı gevşetir. Fakat nasıl nefis yemekli lokantaların birine aşçı yamağı gibi girmeli? Bu bir meseleydi. “Abey dor”un garsonları beni tanırlardı. Sonra serde Türklük var… Beyoğlu lokantalarının aşçıları Türk yamak kullanmazlardı. O sabah dünya cennetine, yani mutfağa nasıl gireceğimi düşüne düşüne lokantaya gittim. Mihal’le selamlaştık, bermutat günün en iyi yemeklerini haber verdi. Sonra dedi ki:
“Kozmos’tan bir aşçı çırağı kaçırdık, şimdi bize geldi. Atinalı… Kokoroç yapmasını biliyormuş. Yarın yaptırazayiz?”
“Kokoroç ne?” diye sordum.
“Ah, bilmezsin. Kuzu barsaği… Kız saçı gibi orulu… Ah beğimu, bak ne kadar güzel… Görezeksin, görezeksin.”
“Görürüz.” dedim, ama aklım Kozmos’taydı. Biliyorsun ya… Bu lokantaya da giderdik. Kuk Birahanesi’nin yanında. Aklıma gelen planı uygulamaya başladım. Doğru Galata’ya indim. Eskicilerden kaba bir elbise aldım. Sonra bir de kasket… Odama döndüm. Kıyafetimi değiştirdim. Boynuma mavili beyazlı bir ipek mendil bağladım. Dolabın aynasında kendimi tanıyamıyordum. Tam bir palikarya olmuştum. Nasıl güzel Rumca bildiğimi elbet hatırlarsın. Evet, bir sene beraber yaşadığım Rene Misyon’un yadigârı… Hâlbuki mekteplerde on sene içinde o kadar uğraştıkları hâlde öğretemezler. Zavallı terbiyeciler, bilmezler ki dünyanın en mükemmel lisan muallimi aşktır. Ecnebi lisanı için usul kadındır. Çince mi öğrenmek istiyorsun? Hemen bir Çinli kadın bul, sev! Onunla yaşa! Üç ay sonunda, elli beş senede grameri tamamlanmayan bu meşhur lisanı bülbül gibi şakırsın!
Kozmos’un mutfağına indim. Aşçı kır bıyıklı, bodur bir Rum’du. Rumca, yanında boğaz tokluğuna çıraklık etmek istediğimi söyledim. Mırın kırın etti. Kendime Atina’dan yeni gelmiş bir işsiz süsü veriyordum. Vatanperverlikten, milliyetperverlikten bahis açtım. Sonra çıkardım, eline yirmi beş lira toka ettim. Yumuşadı:
“Fakat sen işten anlamazsın.” dedi.
“Anlarım.”
“Hiç lokantalarda çalıştın mı?”
Yalan söylemedim:
“Hayır… Yalnız evlerde aşçılık ettim.”
“O hâlde çok acemisin. Lokanta yemekleri başkadır.” dedi.
“Öğrenirim.”
“Haydi bakalım…”
Soyundum. Önlüğü taktım. Ustamın gözüne girmek için gayet güzel bir kız kardeşim olduğunu, burada yer bulursam onu da getirteceğimi söylüyor, yalanları dallandırıyordum. Üç tane kara kuru küçük Rum çocuğu pirinçleri ayıklıyor, zerzevatları doğruyordu. Mutfak karanlıktı. O kadar pisti ki… Mahiyeti tayin olunamayacak derecede karışık bir taaffün insana nefes aldırmıyordu. Ben gösterilen işleri yapıyor, sabah akşam karnım tıka basa doyacağı için ayda açıktan doksan lira kâr edeceğimi hesaplıyordum. Yemekler filan hazırlandı. Saat on biri geçiyordu. Acıkmıştım. Ustanın çocuklardan birisine para vererek peynir üzüm aldırmaya gönderdiğini gördüm. Şaşakaldım. “Acaba perhizde mi?” diyordum. Sordum:
“Usta, hasta mısın?”
“Yok.”
“Neye peynir üzüm aldırıyorsun?”
“Yemeğe.”
“Burada yemek yok mu?”
“Buradaki yemekler yenir mi?”
Anlamadım:
“Patron, aşçılarına yemek vermez mi?”
“Verir ama kim yer!”
Yine bir şey anlamadım.
