Ӏуащхьэмахуэ, Махуэгъэпс. Зарина Саадуловна Канукова
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Ӏуащхьэмахуэ, Махуэгъэпс - Зарина Саадуловна Канукова страница 8
И анэшхуэм псэ ӏумытыжу еплъыфынукъым Техутэ. И нэхъыжьхэр псори лӏэжын хуейуэ щыщыткӏэ, нанэ иужь дыдэ къинамэ арат. И анэр фӏэгуэныхь щхьэ мыхъурэ? Абы куэд щӏауэ псэ хэмытыжу къыщохъу, есэжащ… «Уи лӏым удыщӏыхьэфынукъым, апхуэдизу зумыукӏыж…», – къыжраӏами, и пкъыр дунейм къытенэри и псэр лӏам дыщӏилъхьащ. Ныбжьым ещхьщ, зэгуэрым ущызэкӏэщӏэплъу лы телъащ, нэкӏущхьэплъу, дыхьэшхырилэу щытащ. Иджы сыт? Щылъщ, мэбауэ, псалъэркъым. Игукӏэ Тхьэшхуэм йолъэӏу гуащэм и пхъуантэ щӏыхум дэлъ хьэдэтепхъуэр езым къыхуащтэну. Нэхунэ иджыри къищэхунщи игъэтӏылъыжынщ… Дыси иӏэщ апхуэдэ пхъуантэ тӏорысэ, ауэ абы дэлъыр нэгъуэщӏщ: тхылъымпӏэ цӏу, пэрытхэ, блафэ, шындырхъуоущхьэ гъэгъуа, удз лъабжьэ, жыг лъахъц. Псы утхъуа гуэр зэрытабдж птулъкӏэдэтщ. Къыхуэкӏуат зы сымаджэ, и лъапэр пыуцӏыныкӏауэ. И фэм щыщ къытрихри а псы хущхъуэм хидзат. Пӏалъэ гуэркӏэ зэхэшыпсыхьынути, къакӏуэу къищтэжын хуеят, ауэ къытригъэзакъым, емыгугъу гуэру къыщӏэкӏащ. Фӏы щӏихакъым – и лъакъуэм е екӏуэри, пахын хуей хъуащ. Птулъкӏэр хыфӏэдзэжын хуейуэ дэлъщ.
Дысэ лажьэ имыӏэу къыщагъэкъуэншэжи куэдрэ къохъу. Цӏыхур зыхуей псор хуэпщӏэфынукъым, «си ӏэзэгъуэ иткъым» жиӏамэ, абы пцӏы хэлъкъым, «хуэмылэжьэфыну» аращ. «И пэшэгъухэм хуит къащӏыркъым», – жаӏэ апхуэдэхэм деж. Дысэ зэхех а псалъэмакъхэри, мэгъумэтӏымэ: «Сыт мыгъуэ фэ абы хэфщӏыкӏыр?»
Къуэятӏэ жылэ цӏыкӏур тхьэмыщкӏэу мэпсэу. Зи ныбжь нэблэгъахэр колхозым хэтауэ аращи, сыт, къалэжьа щыӏэкъым. Псыхуабэ къалэ гъунэгъу дыдэщи, абы кӏуэурэ сату зыщӏ унагъуэ зытӏум нэхъ зыкъаӏэтащ, мыдрейхэр а зыщӏэса сэман унэ лъахъшэ цӏыкӏухэм къыщӏэнащ. Мэзым пхъэ кърахынумэ, хуит къащӏын хуейщ, щӏымахуэм фӏамыщӏ зиӏэр къулеижьу ябж.
Техутэ и еджапӏэ кӏуэгъуэм нанэ къегъэуш, абы щыгъуэм хьэкум илъ мафӏэр зэхэкӏыжарэ пэшыр щӏыӏэмылу…
– Нобэ сымыкӏуэу хъунукъэ?
– Уделэ уэ, Щауейхэ я къуэ закъуэр еджэфакъым, жебгъэӏэну ара? Техутэ апхуэдэхэм деж едэ хэт сыт жиӏэнуми. Зэгуэрым, къэмытэджыфу ӏурихыжауэ, пщӏыхьэпӏэу елъагъу я къуажэ уэрамитӏми цӏыхур дэзу дэтрэ бжьэ къэпщӏауэ зэрызехьэу: «Щауейхэ я къуэ закъуэр еджэфакъым, еджапӏэм яхуэкӏуакъым, еджэн идакъым! Нанэ едэӏуакъым! И адэр псэужтэкъым, и анэри лӏат! Унэ щӏыӏэм щӏэлӏыхьащ, лӏащ, тхьэмыщкӏэ, щэхубзэу и псэр хэкӏащ…» Пэж дыдэуи, Техутэ и анэр лӏауэ нэху къекӏат. Щӏалэ цӏыкӏур щӏэщтэжат пщӏыхьэпӏэр нахуапӏэ зэрыхъуам. Нэхунэ и хьэдэтепхъуэр пхъуантэм езым и ӏэкӏэ къыдихын хуей хъуащ. Улэ и дыщым къэкӏуэжауэ