айтса да, оьзи анълай эди басын йойганын.
Ким биледи, яшавда не болып, не калаягын, а Яхья аьлиги вакытта басын йойганы белгили. Кешелер мен уйкысыз, яшавдынъ акында коьп ойланып шыгатаган эди. Алыстагы ян косагы да ойдан кетпейтаган эди. Эки юзиктей, янъы тувган козыдынъ кара батлак мойыншаклы коьзлери мен онынъ кызлары Яхъядынъ юрегине бир де тынышлык бермеди.
Кыстынъ сувык куьнлери аз-маздан кайтып баслайды. Увыт айы келип, уьйкен еллер эсип, болган карды ызанларга, авылдагы азбарларга, тап тавдай этип уьйди. Бердази куьнлери, сосы йыл неге болса да, коьпке созылдылар.
– «Увыт айынынъ сувык еллери бир де токтаяк тувыл экен!» – деп Кеусар танъда елдинъ ызылдаганын тынълап, басын шайкайды, терезелерге карап, танъ атканын коьрип. Аьелде биринши болып турады, ол казан уьйде, казан-савыт пан айкасып баслаганда, Яхья да неге де болсын уйкысын боьлип турады. Оьзин ше сув яде отын ярып тетесине ярдам этеек болады. Не хайыр, баьри затты да кешликте Даут аьзирлеп яткан. Кеусар шайды кайнатып аьзир эткенде Яхьяды коьрип:
– «Сен де неге уяндынъ, яткан болсанъ, кырда кайдай да бир ел эседи. Яман аьдем ийтин тыска шыгараяк тувыл!» – дейди Кеусар Яхьяга.
– «Уйкым кашкан!» – дейди ол да. Кеусар Яхьяга: – «Сен билмейсинъ ме, не болганын Даутке? Бир аьлемет болып туьрленген. Ясыртын бир затлар этетагандай коьремен. Соьйлегиси де келмейди, бир затлар оны ман болады. Сезбединъ ме?» – деп, Кеусар Яхьядан сыпырадынъ янына келгенде сорайды. Ясырып билмеген Яхья кызарады. Кеусар яслар ман бир затлар болып баслаганын анълайды да Яхьяга да:
– «Сен де ийги туьрленип баслагансынъ, ама Даут бек туьрленген. Не болды экен, авырды ма экен? – деп Кеусар ызаланды. Яхья сол ерде сыпырага да олтырмай, систей кадалады, басын тоьмен туьсирип.
– «Тетем, кайдан билдинъ?» – деп ясыртын шеркешше сорайды! Кеусар коьзи ясланады.
– «Сен коьрип турысынъ, мен оларды атасыз асырап келеятырман. Заваллы Идрис кавгадан кайтпады, мага уьш балады яйратып калдырып кетти. Ол аз болса, Рамазан да мени аямады. Замансыз оьлип кетти. Кайдай атанъ бар эди. Бир авызыннан соьз шыкпас, шынты намыслы шеркеш. Эсигимди де соравсыз ашпайтаган эди. Куьевдинъ юрты – эр аьдемге киси юрт деп. Ясыртын болса да келип турган болса экен, ялгызым!» – деп эсине Кеусар кардашын Рамазанды туьсиреди.
– «Иш асынъды, сен де!» – деп, Кеусар Яхьядынъ юзине карайды. Яхья кара териге туьсип, бадражандай кызарып, тетеси Кеусардан уялады. Кеусар да соны анълап: – «Авырдынъ ма, заваллым?» – дейди Яхьяга.
– «Йок, айтаягым бар сизге!» – дейди Кеусарга. Уьйдинъ иеси де каты янып турган пештинъ яныннан сыпырага келип олтырады да: – «Хайыр, яным!» – дейди Яхьяга.
– «Тетем, менде, Даут та туьрленгенсиз деп айтасыз ба? – «Аьше, яным!» – дейди ол. – «Сага карап тураман да, авыргандай коьремен, кызылша болмадынъ ма?»
– «Йок,
