federalne, konstytucyjne cesarstwo niemieckie pod panowaniem Hohenzollernów; III Rzeszą nazywane były w propagandzie Niemcy hitlerowskie 1933–45. [przypis edytorski]
79
Otto von Bismarck (1815–1898) hrabia Bismarck-Schönhausen (od 1865), książę (od 1871), prusko-niemiecki mąż stanu. Od 1862 r. premier i minister spraw zagranicznych państwa pruskiego, doprowadził do zjednoczenia Niemiec z królem Prus na czele jako cesarzem niemieckim; w 1871 r. Bismarck został I kanclerzem Rzeszy Niemieckiej. Zręczny dyplomata i inicjator trzech wojen zaborczych, zyskał silną pozycję na arenie międzynarodowej. [przypis edytorski]
pręty łozinowe – gałązki, witki, zwłaszcza wierzbowe. [przypis edytorski]
89
fara (daw.) – kościół parafialny. [przypis edytorski]
90
fluksja (daw.) – obrzęk twarzy powstały wskutek procesów zapalnych zębów. [przypis edytorski]
91
pryncypalny (daw., z łac.) – najważniejszy, główny. [przypis edytorski]
92
sromotnie – w sposób przynoszący hańbę, wstyd. [przypis edytorski]
93
kepi – sztywna czapka wojskowa lub uczniowska w kształcie ściętego stożka, z czworokątnym daszkiem. [przypis edytorski]
94
skierowywa – dziś popr. 3os. lp.: skierowuje. [przypis edytorski]
95
stolaż – popr.: stolarz. [przypis edytorski]
96
ciarka – tu: owoc tarniny, ciernistego krzewu o białych kwiatach i granatowych owocach o cierpkim smaku. [przypis edytorski]
97
deszczułka – mała deska. [przypis edytorski]
98
zajęcie – tu: zaciekawienie. [przypis edytorski]
99
garnitur – tu: zestaw przedmiotów służących do jednego celu i stanowiących pewną całość. [przypis edytorski]
100
hebel – strug, narzędzie stolarskie służące do wyrównywania i wygładzania powierzchni drewna. [przypis edytorski]
101
śrubsztak – imadło przymocowane do stołu roboczego. [przypis edytorski]
102
winkielak (przest.) – kątownik, przyrząd stalowy w kształcie kąta prostego, używany do konstrukcji budowlanych lub okuć stolarskich. [przypis edytorski]
103
pion – ciężarek zawieszony na sznurku, służący do wyznaczania kierunku pionowego. [przypis edytorski]
104
bor (daw.) – wiertło. [przypis edytorski]
105
bankajz – żelazny hak wbijany w ścianę, używany w robotach blacharskich, kowalskich i ślusarskich, wiążący z sobą inne elementy konstrukcji w sposób uniemożliwiający ich przesunięcie lub obrót. [przypis edytorski]
106
czeladnik – wykwalifikowany rzemieślnik pracujący pod kierunkiem majstra. [przypis edytorski]
107
lampka olejna – lampa, w której światło daje spalany olej lub oliwa; znana już w starożytności. [przypis edytorski]
108
pokój – tu: spokój. [przypis edytorski]
109
kaligraf – osoba biegła w kaligrafii, sztuce pięknego i wyraźnego pisania. [przypis edytorski]
110
kupczyć – czynić przedmiotem handlu rzeczy, które nie powinny być źródłem materialnego zysku. [przypis edytorski]
111
morowy – tu: zrobiony z mory, tkaniny o falisto mieniącym się wzorze. [przypis edytorski]
Hefajstos (mit. gr.) – bóg ognia i kowalstwa, opiekun rękodzielników; kulawy syn Zeusa i Hery; mąż Afrodyty i Charis, wyobrażany z młotem lub obcęgami w rękach; w mit. rzym. Wulkan. Hefajstos był kulawy, ponieważ kiedyś został zrzucony przez Herę lub Zeusa z Olimpu na wyspę Lemnos i złamał nogę. [przypis edytorski]
115
czernidło (daw.) – atrament. [przypis edytorski]
116
wykonywa – dziś popr. forma 3os. lp cz.ter.: wykonuje. [przypis edytorski]
117
kwarta – dawna miara ciał płynnych i sypkich, około 1 litra; też: naczynie o takiej pojemności. [przypis edytorski]
118
ulęgałka – dzikie gruszki, drobne i zielone, nadają się do jedzenia dopiero, kiedy zaczynają ulęgać się, czyli gnić. [przypis edytorski]
119
katedra – tu: podwyższenie, na którym stoi stół dla nauczyciela; biurko nauczycielskie. [przypis edytorski]
120
asinus asinorum (łac.) – osioł nad osłami. [przypis edytorski]
121
krajka – wzmocniony brzeg tkaniny lub dzianiny, taśma. [przypis edytorski]
geszefciarz (daw., z niem. Geschäft: interes) – człowiek zajmujący się drobnymi interesami. [przypis edytorski]
124
katedra – tu: podwyższenie, na którym stoi stół dla nauczyciela; biurko nauczycielskie. [przypis edytorski]
125
litografia – technika graficzna polegająca na wykonaniu rysunku tłustą kredką, farbą lub tuszem na płycie kamiennej, pokryciu go farbą drukarską i odbiciu na papierze; też: odbitka wykonana tą techniką. [przypis edytorski]
126
katalożek – tu: notatnik nauczycielski z ocenami. [przypis
federalne, konstytucyjne cesarstwo niemieckie pod panowaniem Hohenzollernów; III Rzeszą nazywane były w propagandzie Niemcy hitlerowskie 1933–45. [przypis edytorski]
