ontvangs gaan sy kry indien haar ouma nog lewe? Sy was te bang om vooraf te laat weet sy kom. Dalk sou haar ouma weier om haar te sien. Sy móét haar ouma sien, of sy welkom is of nie.
Weer is sy oor die trae stroom met sy riete en besoedeling en ry teen die hoogte op na ’n paar kasarms wat agter hoë bome uitsteek. Die een heet Pinehurst, maar dis van die straatkant byna weggesteek deur ’n onooglike moderne aanbouing. Die volgende een is Stonehaven, ’n dubbelverdieping, in vele opsigte soos Pinehurst, ietwat vervalle, die tuin verwaarloos. Direk langsaan sien sy uiteindelik op ’n groot smeeysterhek met wit pilare waarvan die verf beskimmeld is, die naam Courland House. Die huis wat haar ouma as enigste kind geërf het en wat haar ma sou toegekom het as sy nie van haar familie vervreem was nie.
Olivia draai by die inrit in, klim uit en maak die groot hek oop. Dit tjierr-tjierr van roes en lanklaas olie kry. Sy hoop daar is nie kwaai honde nie. Sy ry deur en maak die hek weer agter haar toe. Nou kan sy die huis bekyk waar haar ma grootgeword het. Die huis wat sy op een en twintig verlaat het om weg te loop met ’n man wat haar ouers nie goedgekeur het nie.
Olivia staan verstom. Haar ma se beskrywing en die foto wat sy op die internet gesien het, het haar geensins voorberei op die enorme ou pluimpaleis wat sy voor haar sien opdoem nie. ’n Konfeksie van sandsteen, met ’n toring met krullerige smeeyster en ’n skewe weerhaan op die punt, twee gewels voor wat ook oordadig versier is, komvensters, en ’n stoep met smeeysterpilare en traliewerk. Die tuin met sy enorme palmbome en rose, struike en grasperk lyk oorgroei en oerwoudagtig. Die fontein voor die huis, met ’n vis wat in ’n dammetjie spuitspoeg, lyk oud en verweer.
Van ver af is dit baie indrukwekkend, maar van naby wys die ouderdom. Die ou dame het plooie en krake, sy is grys en geriatries. Maar sy is nog aristokraties en uitsonderlik. Die mense wat destyds ryk geword het uit die pluime van volstruise, wou regtig vir hulle huise bou wat soos goed uit feëverhale lyk.
Olivia sien niemand in die tuin nie, maar daar sit ’n grys kat op die stoep. Twee ander dwaal langs die fontein om die voëls wat kwetterend kom water drink en was, te bekruip. Sy staal haar vir wat gaan kom en klim die stoeptrappies. Dit is spookagtig stil, maar die grys kat miaau, staan op en kom vlei hom teen haar toe sy die koperklopper op die deur laat klapper. Sy buk en streel die kat, haar hart in haar keel. Nou gewaar sy oral katte in die tuin en op die stoep.
Net toe sy begin dink daar is niemand tuis nie, gaan die deur oop en staan daar ’n bejaarde vrou in uniform met ’n voorskoot aan.
“Middag, Nooi, ons koop niks vandag nie en die ounooi wil nie hê mense moet die huis kom bekyk nie.” Sy wil net die deur weer toemaak, toe Olivia haar keer.
“Nee, nee, ek koop en verkoop niks nie, ek kom … kuier.”
“Die ounooi gaan nie vandag mense wil sien nie; sy is olik.” Sy wil weer die deur toemaak, maar Olivia druk dit oop.
“Asseblief, ek is haar kleindogter, Olivia. As ek reg onthou, is jy Sarie Vanrooi, die huishoudster. Jou man is Abel, of hoe? My ma het my baie van julle vertel.”
Die vrou lyk eers verstom, kyk van die blou na die groen oog en terug. Toe gooi sy haar hande in die lug en haar gesig, wat soos ’n bruin rosyntjie plooi, verhelder. Van haar tande is net ’n paar oor, sien Olivia toe sy glimlag.
“My jinne, is die nooi tog nie nooi Lea se dogter nie?”
“Ja, ek is.” Olivia besef sy is ouer as wat haar ma was toe sy hier weg is, maar sy lyk baie na haar. Meteens kry sy die verspotte begeerte om soos ’n kind in trane uit te bars.
“Waa’s jou ma dan?”
“Sy’s dood, vyf jaar gelede al.”
“Ag, jittetjie tog. Sy was so mooi, en is so sleg hier weg. O, ounooi Bekka het so gehuil.” Sarie vee haar oë af.
“Is my ouma hier? Oupa is seker al dood, of hoe?”
“Oupa Isak is lankal oorlede, Nooi, maar ounooi Bekka is nog hier, baie oud maar nog vol dinge en andersgeit. Die ou koppie werk nog.”
“Dink jy … dink jy sy sal my wil sien, Sarie?”
Die vrou kyk haar bejammerend aan. “Dit moet Nooi maar self kyk. Kom in na die sitkamer, ek gaan haal haar.”
Olivia volg haar. Sy ruik die muf van ouderdom, en vloer- en meubelpolitoer. Die plek lyk nog eg Viktoriaans en is oorgemeubileer met kosbare en ouwêreldse oudhede. Die mure is vol ou skilderye en foto’s, die stoele is gestoffeer en die kussings geborduur, maar alles lyk verslete. Armoires en kaste, tafels met inlegwerk, swaar fluweelgordyne met fraiings, porseleinfigure, Chinese vase, ornamente met goud, spieëls in versierde goue rame, ’n kaggel met Hollandse Delft-teëls, deurgeloopte matte op blink houtvloere. Die portaal se marmervloer is versier met die ster van Dawid. Sy vergaap haar aan alles. Tyd het hier stilgestaan, behalwe dat die ryklik versierde staanhorlosie in die portaal kliphard tik en seker steeds die ure uitbengel.
Op twee van die stoele lê katte en slaap, opgekrul. Hulle kyk net lui op en slaap dan verder.
Dus is net haar ouma oor in dié huis, met bediendes en meubels so bejaard soos sy, en verskeie katte. Sy moes na haar enigste dogter verlang het as sy so baie gehuil het. Haar ma Lea se ouers, Isaac en Rebekah Shimansky, was vermoënde mense. Haar oupa was ’n juwelier, maar Lea was te trots om terug te kruip nadat sy verwerp is. Sy het Olivia alleen grootgemaak, ’n enkelouer en werkende ma. Hulle was arm, maar hulle het darem nie gebrek gely nie. Olivia se ma het haar laat leer, maar sy moes beurse ook kry om dit te kon bekostig.
“Jy moet jouself kan onderhou,” het haar ma gesê. “Jy weet nooit wat die lewe aan jou kan doen nie.”
En hier sit sy nou. Al droom sy baie dinge vooruit, kon sy nie voorsien hoe die kaarte uiteindelik vir haar sou val nie. Gespanne wag Olivia en sien nog katte, alle kleure en groottes, wat verskyn en verdwyn asof hulle skelm op loer is. Spioene wat die indringer waarneem en beoordeel.
Naderhand hoor sy stemme en voetstappe op die houtvloer. Sy ruik haar ouma voordat sy haar sien: soet en blomagtig en sy onthou dat haar ma genoem het dat haar ouma graag Lily of the Valley gedra het. Dit voel asof haar hart opswel en haar keel toetrek.
Vinnig staan sy op. Sarie kom in met ’n kort, brose vroutjie, deftig geklee in swart, met ’n pêrelhalssnoer om haar maer nekkie, haar beaarde handjies met knobbelrige vingers vol blink ringe. Sy het spierwit hare wat opgedoen is asof sy op die punt is om uit te gaan of mense te ontvang. ’n Mens kan sien dat sy mooi moes gewees het; selfs op haar hoë ouderdom is haar gelaatstrekke fyn en haar oë grysblou en verbasend lewendig vir ’n bejaarde.
Olivia moet haar keel skraap voordat sy kan praat. “Hallo, Ouma, ek is Olivia Bailey, Lea se dogter.”
Die vroutjie kyk lank na haar, ook eers na die groen oog en toe na die bloue, asof sy dink iets van ’n vreemde spesie het haar beskermde wêreld binnegedring. Daarna praat sy in ’n aangedane stemmetjie.
“Waarom kom jy nou eers, kind? Ek wag al lank vir jou.”
Olivia bars summier in trane uit en gaan omhels haar. Sy het haar die ontmoeting veel moeiliker voorgestel. “Ouma, ek was nie seker of ek dit kon waag nie. Mamma …”
Haar ouma tik en streel haar liefdevol op die rug. “Nonsens. Jou oupa is lankal dood. Hy was die hardvogtige een wat sy enigste dogter onterf het. Ek het jou nodig. Dit kan te alleen raak, hier in dié groot ou huis. Dis net ek en die spoke wat snags met mekaar praat.”
Olivia
