bors, en van die dragonders af.
Hulle het in die Kaap aan wal gestap en nie weer op die skip Madagaskar toe geklim nie. Rijckloff Boelens het huurpag gekry op ’n buitepos vir hom en sy twee opgeskote seuns. Hulle het hard gewerk, met hul hande, Tiebout ook. ’n Leningsplasie, Loutersvalleij, is vir hulle afgedeel vir vier en twintig riksdaalder. Rijckloff het sy eerste slawe gekoop, Tammerlaan en Lijs, en later het Wolla bygekom. Die twee kinders, die seun en meisie, het Rijckloff gekry van ’n slawesmous met ’n dik bos baard, vaal van die stof. Dié had te vertelle hulle het die twee kinders in die Gamkamma gevang op ’n strafkampanje en hy, Rijckloff Boelens, kan die twee kry vir agt riksdaalder. Dit was ’n winskoop, want die twee, so twaalf, dertien, kon met die hand mak gemaak en geleer word. Hulle was klein genoeg om ook fluks die Nederlandse spraak aan te leer. Die twee kinders het onderdak gekry en grootgeword in die wit huisies wat Rijckloff vir sy slawe laat bou het.
“Wat is dié?”
Op die wakis skrik Bartol uit sy bepeinsing en kyk af na die man wat na die vel van die kameelperd wys. “So iets kry jy nie aldag nie, nè? Ek het hom self geskiet en afgeslag en ingesout. Dis die beste kwaliteit en baie skaars.”
“Sal hy hou op die skip, drie maande lank, tot in Engeland?”
“Ja, hy sal hou. Is jy van die Guinevere?”
Die man se voorkoms en toenadering is nie soos dié van ’n koopman nie. Op sy kop is ’n swart hoed met ’n ronde bol. Hy lig sy ken sodat hy, deur klein ronde glase van sy bril, na Bartol, bokant hom op die wa, kan kyk. Die dun draadrame van die bril is agter om sy ore gehaak. Om die kraag van sy linnehemp, styf teen sy nek gestysel, is ’n geel kravat geknoop, die sakke van die groen onderbaadjie is versier met borduursel in goue draad en uit die borssak van sy swart wolbaadjie hang ’n fyn doekie van geel satyn in delikate voue. Hy lig sy hoed. “Dokter Peniston Woodcock, skeepchirurgyn van die Guinevere van sy Koninklike Majesteit se handelsvloot.”
Bartol sit die blikbeker op die wakis en spring af op die grond langs die skeepchirurgyn, klap-klap teen sy stowwerige baadjie se verslete molsvel en steek ’n hand uit. “Bartol Boelens, vryburger en jagter van die Kaap de Goede Hoop.”
’n Piepklein stukkie goud blink vir ’n oomblik aan ’n skewe botand voordat ’n duim en voorvinger die snor op die dun bolip plat vryf. “Ek dink ons kan besigheid doen, Mister Boelens.” Hy knik na die vel van die kameelperd.
“Die prys is twintig riksdaalder,” sê Bartol.
Woodcock se ken sak en hy loer oor die brilraam na die man voor hom. Die gesig is vierkantig, die vel is die tekstuur en kleur van gelooide leer, taai en hard en skurf van baie son en wind, die baardstoppels is ’n week oud. Bartol sien die frons tussen die dokter se wenkbroue en sê: “Twintig riksdaalder en twee bondels volstruispluime. Die beste prys in die Kaap.”
“Agtien en vier bondels.”
Bartol sug. “Goed.”
Weer ’n vlugtige flits van goud. “Ek sal jou aanbeveel by die kaptein, vir die ander velle en die vleis.”
“En die groente en vere. Is jy van Londen af?”
“Ja, wanneer ek nie op see is nie. Ken jy Londen?”
“Ja, maar dis lank terug. Ek was jonk toe ons hierheen gekom het. Twee jaar in Londen. Koffie? Dis nie meer warm nie, en sterk.”
“Dankie, nee.” Sy voorvinger beduie tussen die waens deur, tussen die perde en die osse en die malende mense, na die uithangbord aan die oorkant van Reygerstraat, aan ’n balk op die stoep van die Taverne Kijkuyt. “’n Porter sal smaakliker wees.”
“Kom saam,” sê Bartol. “Daar is helaas geen porter nie, maar ale is daar genoeg.”
“Waar in Londen?”
“Billingsgate. My pa het vis afgelaai op Billingsgate se vismark.”
“Maar jy is nie Engels nie?”
“Lang storie.”
“En jy lyk nie alte gelukkig nie?”
Bartol sluk aan die lou bier. Die punt van sy tong lek die bitter skuim van sy lippe af. “Eendag sal ek teruggaan.”
“Geen familie nie?”
Net Tiebout, en hý kan net sowel geen familie wees nie. Op die vlakte is daar nie vroue nie, net Khoena-hulle, en hy kom te min in die Kaap waar die vroue is. De Mist-hulle, voor die Engelse die goewerment in die Kaap by die Hollanders oorgeneem het, het meisies uit die weeshuise van Holland af na die Kaap toe gebring omdat hier so min vroue was. Maar Bartol het nie, soos Tiebout, erg aan die vroue nie. Hy boer en hy jag en die vroue pla hom nie. Nee, hy het geen familie nie. “Net ek en my broer op die plaas en hy sal nooit padgee nie.”
“Van Holland af?”
“My ma is dood, nog voor ons uit Rotterdam weg is. My pa is hier oorlye aan die koors. Wanneer vertrek die Guinevere terug Engeland toe?”
“Oor sewe dae. Het jy nie wilde diere wat getem is op die plaas nie?”
“Net ’n paar volstruise, vir vere en eiers, en wanneer hulle oud is, vir die vel en vleis.”
Die dokter se vingers vryf oor sy snor. “Kan ek hulle sien, die volstruise? Is hulle baie wild?”
“Toe ons laas gepluk het, het een byna ’n slaaf doodgeskop.”
“Ek ken iemand in Londen wat belangstel.”
“In volstruise?”
“In getemde wilde diere.”
“Môre, wanneer die wa leeg is, kan jy saamry plaas toe. Dis nie ver nie.”
khoena
Op die stil werf gooi die oggendson ’n sipres se lang skaduwee oor die enkele grafsteen. ’n Stukkie grond om die kalksteen, lank terug ingeplant, word skoongehou van die indringers, kakiebos, oliebolle en graspolle. Die naam, krom uitgebeitel, kan hy net oor die glase van sy bril lees toe hy hurk en vooroor leun: Rijckloff Boelens 1799. Hy staan op. Hy sien die stalle en perde, gekniehalter en met hul koppe laag in die wintergras, die groot gestalte van Bartol, gebukkend by die leivoor, twee werkers wat die leë balies van die wa aflaai. Dit was al donker toe hulle gisteraand tuisgekom het. Hulle het net die perde afgesaal en die osse uitgespan. Die broer, Tiebout, het hy nog nie ontmoet nie en hy sien hom ook nie nou nie. Uit die skoorsteen van die opstal krul ’n lui rokie. Hy het wakker geword onder die warm karos op die dagbed in die kombuis toe Bartol die vuur in die swart stoof begin stook het vir die warm, soet koffie in ’n blikbeker.
Verder, teen die duine by die wit pondokkies, vang sy oog die figuur wat aangestap kom na die opstal toe. Sy het ’n los rok aan en ’n helder doek om haar kop. Sy oë volg haar tot sy by die stoep kom en in die donker huis verdwyn. Hy bly kyk na die deur. Sy kom uit met ’n grasbesem, vee die stoep en skud die kussings van die drie stoepstoele uit. Hy staar na haar. Só ’n figuur het hy nog nooit gesien nie, op al sy reise na ver plekke oor al die seë nie.
Dokter Peniston Woodcock geniet die oggendlug en slenter om die stalle. Hy sien die volstruise en besef ’n volstruis met geplukte stertvere, vulgêr gestroop van sy waardigheid, sal nie ’n groot attraksie
