so sorgsaam uit die sand anderkant Blouberg opgegrawe het, is bes moontlik ’n man met die naam Ernst Richter.
“Dié Ernst Richter?” vra die kolonel met kommer in sy stem.
Keyter wonder hoekom almal behalwe hy al van dié man gehoor het – miskien moet hy ook die koerante lees selfs wanneer daar nie nuus oor een van sy eie sake in is nie.
Hy beaam dit, en hy sê Richter is net meer as drie weke gelede as vermis aangemeld op Stellenbosch. Die haarkleur en gelaatstrekke van die slagoffer toon ’n baie sterk ooreenkoms met die twee kop-en-skouers-foto’s wat Stellenbosch-stasie tien minute gelede per e-pos aangestuur het. En boonop dra die lyk dieselfde klere as wat Richter net voor sy verdwyning aangehad het.
“Goeie werk,” sê die stasiebevelvoerder ingedagte.
“Dankie, kolonel. Maar nou praat Stellenbosch van jurisdiksie. Ek meen, dis ons saak, finish en klaar. Is dit nie?”
“Het ons al ’n positiewe identifikasie?”
“Ek gaan nou sy ma bel om te hoor of sy hom kan gaan uitken, kolonel. Maar hy’s hier in ons gebied gekry. So al wat Stellenbosch nodig het, is ’n ninety-two om hulle dossier af te sluit …” Keyter se hoopvolle verwysing is na die SAPD-vorm 92, wat ingevul word nadat ’n vermiste persoon gevind is.
Die bevelvoerder krap die agterkant van sy nek terwyl hy nadink. Hy ken Jamie Keyter se sterk- en swakpunte. Hy weet die adjudant is dalk nie die mees verblindende lampie in Table View se speurkandelaar nie, maar hy is toegewyd, metodies en betroubaar, met ’n paar suksesvolle ondersoeke van ongekompliseerde moorde op sy kerfstok.
Die groot vraag is: As dit dié Ernst Richter is, sal hy die saak aan Keyter kan toevertrou?
Die een probleem is Keyter se ambisie. Ná die positiewe publisiteit van ’n oopgevlekte motordiefstalsindikaat ’n jaar of drie gelede, oorskat Jamie dikwels sy eie vermoë en potensiaal. En in die Table View-stasie word daar dikwels geskinder oor sy voorliefde vir die mediakollig (en sy gewoonte om voor die spieël te talm).
Die ander probleem is werklading. Table View is een van die snelgroeiendste metropolitaanse gebiede in die Skiereiland. En dié groei is in die laer middelklas, onder andere duisende immigrante van Nigerië, Somalië, Malawi en Zimbabwe in die Parklands-gebied, waar amper sestig persent van die misdaad wat sy stasie moet hanteer, nou gepleeg word. As dit definitief dié Ernst Richter is, sal hy heelwat mannekrag moet afstaan, want die druk van die provinsiale kommissaris gaan baie groot wees wanneer die media kom uitkamp.
Dis mannekrag wat hy nie het nie. En media-aandag wat net Keyter wil hê.
“Jamie, kom ek bel Stellenbosch en hoor wat ek kan doen,” lieg hy.
* * *
Aan die einde van die derde glas begin Griessel se fisieke pyn wegsyfer. Die pyn in sy arm en sy buik – die dowwe pyn van die koeëlwonde, ses maande oud. Toe hulle vir kolonel Zola Nyathi doodgeskiet het, en nie vir Bennie nie.
Vanoggend, aangestook deur die swaar weer, het die pyn weer opgevlam tot ’n kloppende herinnering van alles.
En nou sit hy hier en hy begin die vierde dubbel drink.
Hy’t geweet die suip is naby. Dok Barkhuizen, sy jare lange borg by Alkoholiste Anoniem, het dit ook sien kom. “Ek ken daai glasige oë, Bennie. Konfronteer die lus. Wanneer laas was jy by ’n AA-vergadering? Gaan praat weer met die shrink. Kry jou kop reg.”
En hy wou glad nie terug na die shrink toe nie, want in die eerste plek het hulle hom gedwing om die berading te vat ná die skietery. In die tweede plek, hy het die proses voltooi, teen wil en dank. In die derde plek weet sielkundiges niks, want hulle sit net in hulle kantoortjies wat so irriterend uitgedos is om verskrikte, onstabiele mense tuis en lekker te laat voel. Met die boks tissues byderhand, soos ’n belediging, en die teddiebeer teen die venster.
’n Teddiebeer. By ’n shrink wat polisiemense moet beraad.
En dan is hulle vol groot woorde en boekkennis, maar het hulle al keer op keer langs ’n verminkte lyk gestaan? Of gelê en kyk hoe die bloed uit jou spuit en drup en vloei, en jy weet jy gaan vrek, saam met jou kollega? En daar’s niks wat jy kan doen om hom te red nie.
Sy is ’n aantreklike vrou, die shrink wat hom berading gegee het. Middel veertigs, nes hy self. Hy’t eers gedink dit gaan okay wees, ondanks die tissues en die teddie, maar toe begin sy met daardie fokken strelende stem, asof hy ’n besetene is wat kalm gehou moet word. Sy vra haar vrae, oor sy hele lewe, sy geskiedenis as speurder. En sy luister aandagtig, haar fokus is so volkome, en sy beaam alles so mensliewend en sê sy verstaan. En ná vier weke sê sy vir hom hy het posttraumatiese stres. En oorlewingskuld. En dis sy altruïsme en depressie wat hom laat suip.
Hy was nie heeltemal seker wat “altruïsme” beteken nie.
“Dit is omgee vir ander,” het sy gesê. “In só ’n mate dat jy iets opoffer vir hulle, sonder enige verwagting van beloning of voordeel.”
“Dís hoekom ek drink?”
“Dis ’n stukkie van die legkaart, kaptein. Die gewilde interpretasie van depressie, in ’n neutedop natuurlik, was dat mense by wie dit manifesteer, geen sinvolle toekoms kan sien nie. Dit is die depressie van selfbelang en kommer oor status. Maar die meer onlangse navorsing wys daar is ook ’n ander soort depressie – dié waar mense verskriklik skuldig voel en ’n baie hoë mate van empatie het vir die noodlot van ander. Hul altruïsme is só sterk dat hulle patogeniese gewaarwordings ervaar, waarin hulle hulself as ’n gevaar vir die mense naby aan hulself beskou. Ek vermoed dit is waarop ons moet fokus.”
Griessel het nie daarvan gehou nie. Depressielyers is mense wat soos zombies rondloop, kop omlaag, en diep en donker dinge dink, soos om hulle polse te sny. En dis nie iets wat hy al oorweeg het nie. Toe verwerp hy die twak wat sy praat, maar uit ordentlikheid het hy sy kop net ligweg geskud.
Toe sê sy met daardie paaiende stem: “Alles wat jy my vertel het, dui daarop. Nie net die voorval waarin jou kolonel geskiet is nie. Elke keer as jy op ’n moordtoneel kom, is daar ’n gevoel van aandadigheid, dat jy dit moes voorkom het. Dit is nie uitsonderlik in jou beroep nie. Maar die groot faktor is die feit dat jy begin verantwoordelik voel vir al jou geliefdes, jy ontwikkel ’n onnatuurlike drang om hulle te beskerm teen die euwels wat jy op ’n daaglikse basis ervaar. Op ’n sekere vlak besef jy dit is onmoontlik. Ons moet gaan verken of dit nie die depressie en drinkgewoontes veroorsaak nie.”
Gaan verken. Fok. Asof hy ’n wildernis is.
Hy sit by die kroeg en onthou. En hy drink, in die hoop dat hy sal vergeet. Want Vollie Vis se demone het in Edgemead in sy kop ingevaar.
5
Advokaat Susan Peires se kantoor in Hugenote Kamers het ’n perfekte uitsig oor die groen uitgestrektheid van die Kompanjiestuin. Dit is op dié snikwarm dag voor Kersfees ’n drukgang van besoekers.
Soms, wanneer sy ’n saak moet oordink, sal sy die blindings ooptrek en uitkyk. Dit help haar om haar gedagtes te orden. Maar nou is haar volle aandag by die jong wynboer Francois du Toit.
Sy sit oorkant hom aan die konferensietafel. Sy luister na elke woord wat hy sê, sy notuleer in haar kop sy stemtoon, spraakgewoontes en -ritmes. Hy sukkel geweldig om aan die praat te kom, maar dit verwag sy. Sy vergelyk soms haar werk met dié van ’n geneesheer in die ongevalle-afdeling:
