maar, verwag die mense jou?”
“Moenie jou daaroor kwel nie, dankie, meneer,” antwoord sy en haal die voordeursleutel van oorlede tant Ragie se huis uit haar handsak. “Ek het selfs die sleutel saamgebring. Dankie dat u my tasse gedra het.”
“O …” sê die man asof ’n lig so helder soos die son vir hom opgaan. “Ek wou mos sê niemand het na ou mevrou De la Rey hier gewoon nie. Hulle sê haar testament was skoon deurmekaar, maar as ’n mens dink sy was al naby die honderd …” Sy woorde droog op wanneer hy die ysige uitdrukking op Louise se gesig sien en hy draai vinnig weg. “Nou, dan groet ek maar. Tot siens, juffroutjie. Darem snaaks, want hulle het gesê die huis en grond is aan …” praat hy met homself terwyl hy wegstap, totdat sy woorde ’n onverstaanbare gemompel in Louise se ore is.
Louise slaak ’n hoorbare sug van verligting wanneer die voortuinhekkie van gegote yster agter die taxibestuurder toeklingel, en sy besef met iets soos skok dat die man se teenwoordigheid haar ontstel het.
Wat het Eben haar aangedoen? wonder sy wrang. Haar vir altyd afgeskrik van ’n normale verhouding met al wat man is?
Sy sluit die voordeur met ’n ongeduldige gebaar oop en drafstap die klein ontvangsportaaltjie binne, asof sy hoop om van haar gedagtes te kan weghardloop. Die groot dubbeldeur na die sitkamer staan oop en sy storm die vertrek binne en steek in haar spore vas toe sy twee kinders langs mekaar op die swaar rusbank sien sit, ’n jeukende, krappende, bebaarde brakkie voor hulle op die stowwerige mat.
“Wat op aarde soek julle hier?” stamel sy oorbluf, wonder of dit in die ou huis spook, maar word deur ’n geniepsige vlooibyt aan haar enkel ontnugter. “Vervlaks! Kry daardie brak hier uit. Die ding is vol vlooie!” vervolg sy onthuts.
“Dis wat ons stiefpa ook gesê het, tannie,” kom dit verwytend van die oudste kind, ’n dogter van ongeveer tien jaar met deurmekaar, kort, donker hare en onskuldige, groot, bruin oë wat haar pleitend aanstaar. “My stiefpa het gesê as ons nie ’n nuwe huis vir Oom Lafras kry nie, gaan hy ons weeshuis toe stuur. Asseblief, tannie, kan Oom Lafras maar hier by tannie kom bly?”
2
Iets rym nie, dink Louise nog kortasem van skrik en sy betrag die twee kinders op die rusbank agterdogtig maar ook simpatiek. Wat het ’n nuwe tuiste vir hulle oom Lafras met hulle toekoms te doen, wonder sy verward. En nog belangriker, waarom glo die kinders dat sy, ’n ongetroude grade-onderwyseres, verblyfplek aan hulle oom Lafras sal gee? Is dít wat Eben Griesel haar aangedoen het? Lyk sy nou al soos ’n meisie wat huisvesting aan wildvreemde mans bied?
“Dis rêrig nie Oom Lafras se skuld dat hy vlooie het nie, tannie,” sê die seuntjie, ’n knapie van ongeveer agt, met dieselfde donker hare en oë as sy sussie. “As ons stiefma nie so lui was om haar hande in koue water te steek nie, kon sy lankal Oom Lafras in ’n warm bad geprop het.”
“Werklik?” vra Louise verbyster, besef dat haar stem soos die yl geblêr van ’n boklam klink, en sy kug voordat sy herhaal: “Werklik?”
Nie een van die twee reageer op haar vraag nie, en sy kyk byna verlig na die steekhaarbrakkie wat met hernude ywer ’n vlooi van agter sy een oor probeer afkrap.
“Daar doen hy dit al weer! Hy krap sy vlooie in my huis af. Vat asseblief julle hond hier uit,” beveel sy met haar onderwyseres-stem en sy voel al klaar dat sy begin jeuk.
“Dan is tannie ook ’n stiefma?” vra die dogter, haar stem vol bittere verwyt. “Wil tannie nie vir Oom Lafras hê nie?”
“Maar wat het julle oom Lafras … ?” begin Louise onthuts, maar word deur die seuntjie in die rede geval:
“As tannie net vir Oom Lafras bad, sal al sy vlooie versuip, en dan is hy ’n skoon hond. Ons wou hom bad, maar toe jaag ons stiefma ons uit die badkamer uit en sê honde mag nie in ons bad bad nie, en ons stiefpa sê dis waar, want hy sê alles wat ons stiefma sê. Nou gaan ons stiefpa ons seker weeshuis toe stuur, want tannie wil mos nie vir arme Oom Lafras bad nie.”
Louise luister met ’n gevoel van toenemende ongemak en verwarring na die seuntjie se uitlatinge oor sy gesinslewe, en wonder wat sy sal doen as die gevreesde stiefouers onverwags hulle opwagting maak.
“Dan is julle hond se naam Oom Lafras?” vra sy en slaag daarin om ’n afgewaterde glimlaggie op te roep terwyl sy eers haar nek en dan haar arm krap.
“Ja, tannie,” beaam die dogter. “Ons het hom drie dae gelede langs die pad gekry, maar ons het hom eers in ’n buitekamer toegesluit totdat ons ’n kans kon kry om hom te bad. Gister het die skool gesluit en ons stiefma het gesê sy gaan stad toe, want sy werk in die stad. Maar sy het gejok, want net toe ons Oom Lafras in die bad wou sit, toe kom sy binne en skree en raas asof Oom Lafras ’n padda in plaas van ’n hond is.”
“O,” sê Louise flou, nog nie seker wat om van die situasie of haar ongenooide besoekers te dink nie. Sy neem op die gestoffeerde stoel naaste aan haar plaas en blik belangstellend na die kinders.
Hulle is albei goed geklee hoewel nie een van hulle baie skoon is nie, en dit lyk byna asof hulle met mekaar meeding om die maerste te wees. Maar maer kinders is nie altyd verwaarloosde of ondervoede kinders nie – sy is self haar lewe lank ’n graat hoewel daar altyd oorgenoeg voedsame kos in haar ouerhuis was.
Elke kind hou van die dramatiese – dit het die drie jaar van onderwys haar geleer – en as ’n ouer weier om ’n optelhondjie te huisves, verg dit nie veel verbeelding van ’n kind om ’n doodnormale ouer in ’n stiefpa of stiefma te verander nie. In watter mate het die kinders die waarheid gepraat? wonder sy.
“Gaan tannie die ou huis koop?” wil die seuntjie weet. “Annemarié sê tant Ragie spook hier, maar ek het al gekyk en gekyk, en ek het haar nog nie een maal sien spook nie.”
“Aag, jy kyk altyd te vroeg, man. Spoke loop mos eers na twaalfuur, want dan is dit middernag,” sê Annemarié met ’n meerderwaardige glimlaggie en wend haar tot Louise. “Dawie is sommer nog ’n baba, al was hy Saterdag agt. Ons stiefma wou nie eens vir hom ’n partytjie gee nie, want sy is mos alewig in die stad besig, en ons word verwaarloos,” vertel sy selfbejammerend, swyg nadenkend en vra onverwags: “Is dit lekker in die weeshuis, tannie? Ek het vir my stiefma gesê ek wed dis lekkerder in die weeshuis as hier by haar, maar toe sê sy ek is ’n ondankbare snip. Was tannie al in ’n weeshuis?”
“Nee, ek was gelukkig om my eie ouers te hê. Dan is julle ouers albei dood?”
Annemarié knik bevestigend met haar kop en ’n halfvergete hartseer dryf soos ’n skadu deur haar oë en versomber die uitdrukking op haar hartvormige gesiggie.
“Op slag gedood – dit het in die koerant gestaan en ek het dit self gelees, al het ek toe nog al die woorde gespel. Ek kan nou al goed lees, want ek is in standerd een as die skool weer begin. Ek kan tog beter somme doen as ou Annemarié,” spog Dawie, en Louise besef die dood van sy ouers is vir hom net bysaak in die klein wêreldjie waarin somme ’n belangriker rol as oorlede ouers speel.
“Dawie is nog klein, daarom is hy nie meer hartseer oor Pappa en Mamma nie. En almal bederf hom, omdat hy die jongste is. Eintlik is dit lekker om die jongste te wees, want selfs Lizelle is nooit so naar met hom soos sy met my is nie,” vertel Annemarié, lees die onuitgesproke vraag op Louise se gesig, en verduidelik: “Lizelle is my groot sussie, want sy is volgende jaar in matriek.”
“Ons het ’n groot broer ook, maar hy is al stokoud, want hy is op universiteit en hy gaan ’n veearts word. Gerhard hou van honde,
