Sy moet net onthou om hom te waarsku dat hy tog nie met die sak patats voor Ryk Hofmeyr uitkom nie.
“Ja,” sê hy, “dit is my oumagrootjie, Laura Georgiana Henrietta van der Byl Hofmeyr. Die skildery was om die een of ander rede jare der jare weggepak. Martin, met sy kunshistoriese agtergrond, het ook op ’n verwysing daarna afgekom en wou nie rus voordat ons dit gevind het nie. Dit kon nie hoër of laer nie. Hy het ’n hele speurtog en ’n soektog aan die gang gesit, deur ou dokumentasie en deur die kelders en solders van Schoongelegen. Daar is, soos jy sal sien, baie moontlike opgaarplekke in die huis en op die plaas. Uiteindelik het sy moeite hom geloon en het ons dit opgespoor. Dit is herstel en gister hier afgelewer. Ons vat dit eersdaags na Schoongelegen waar dit na al die jare ’n ereplek sal kry.”
“Was dit erg beskadig oor die jare heen?” wil sy weet.
“Nee, eintlik glad nie; dit moes net behoorlik skoongemaak word en ’n bietjie liefdevolle versorging kry.”
“Dit is pragtig gedoen,” sê Louise, “dit lyk of dit nou pas geskilder is. Wie het dit vir u gedoen?”
“’n Kontak van Martin,” sê hy en knik na sy privaat sekretaris, “volgens hom die beste restoureerder in die land, die gravin Falconeri.”
“Jy sal haar waarskynlik binnekort ontmoet. Sy doen heelwat werk in die versameling vir ons,” sê Martin.
Louise besef dat Martin en Ryk Hofmeyr ten spyte van haar uitbarsting praat asof sy reeds die pos gekry het. Die vraag is, wil sy vir die arrogante vent werk? Sal hy nie so op haar senuwees werk dat sy dit nie kan uitstaan nie? Aan die ander kant is die werk self, om na die versameling om te sien en orde daarin te skep, presies wat sy graag wil doen. En Martin is so innemend – en natuurlik baie aantreklik. James het mos gesê hy sal vir haar ’n groot steun wees.
Ryk Hofmeyr onderbreek haar gedagtes. “Hoe lyk dit, juffroutjie, in watter mate stel jy belang in die werk? Ek weet James het aan jou verduidelik wat ons wil hê: iemand wat die versameling behoorlik sal katalogiseer, sodat ons nie weer op speurtogte hoef te gaan om lank verlore kunsskatte terug te vind nie; iemand met die nodige kennis om dit behoorlik in stand te hou en as langtermynprojek te bestuur, hoewel laasgenoemde nie ’n deurslaggewende vereiste is nie; iemand om die versameling en sy geskiedenis, provenance, en so meer behoorlik te boekstaaf in ’n mooi boek met behoorlike illustrasies. Wat ek nie wil hê nie, is ’n fly by night, iemand wat ’n bietjie op ’n ryk man se wynplaas wil kom bly ‘vir die ervaring’, wat ’n lekker verposing soek ná haar verblyf in die buiteland, en ’n paar maande later soos ’n vlinder na die volgende aanloklikheid dartel. Ek soek commitment; ek soek ten minste ’n paar jaar van jou lewe.”
Die verontwaardiging oor sy kwalik bedekte aanklagte gee Louise die moed om reguit te antwoord: “Ja, ek stel beslis belang in die pos. Om na so ’n versameling om te sien, is presies wat ek graag wil doen. Na wat ek verneem en gelees het, en selfs net die bietjie wat ek hier in die kantore kon waarneem, is dit ’n wonderlike versameling en sal dit ’n voorreg wees om met die werke om te gaan. Maar ek het ’n paar vrae, selfs voorwaardes – dit kan u verras, meneer Hofmeyr. Ten eerste het niemand nog na ’n salaris verwys nie. Ek sal eers ’n geskrewe aanbod met ’n goed uitgestipte pakket moet sien voordat ek finaal kan besluit. Ek weet dat geld nie vir u ’n probleem is nie, maar hier waar ek my eerste pennies self moet verdien, is dit vir my nogal ’n beduidende faktor. Ten tweede, James het gesê u wil hê ek moet op die plaas inwoon. Nou ja, dit is seker wel, soos u te kenne gee, dat duisende meisies vanoor Suid-Afrika – ag, wat praat ek, vanoor die hele wêreld – sal spring vir die geleentheid om by die ‘Prins van Schoongelegen’ in sy ‘paleis’ in te trek, maar ék het ernstige voorbehoude! U praat van commitment – ja, ek is gereed om ’n aantal jare aan hierdie projek te wy, moontlik selfs om dit my lewenstaak te maak, maar ek is nie gereed om my hele lewe, my privaat sowel as professionele lewe, deur Schoongelegen se mense en eise te laat insluk nie. Ek sou dus verkies om op lang termyn nié in te woon nie. Ek kan nie ontken dat dit my nou baie goed sal pas nie – dit sal uiteraard gerieflik wees en ek hoef my nie te bekommer oor verblyf in die Kaap nie. Maar ek wil dit duidelik maak dat die instemming om in te woon nie ’n langtermyn verbintenis is nie. Ten derde is ek nie ’n ‘juffoutjie’ nie. Ek vind die aanspreekvorm onaanvaarbaar hovaardig en meerderwaardig.”
Sy is ’n bietjie geskok oor wat alles uitgekom het, maar besluit om haar man te staan. Sy sien dat Martin breed glimlag. Ryk Hofmeyr se gesig verraai geen uitdrukking afgesien van ’n baie beperkte belangstelling nie.
“U sal nou maar moet besluit of u my nog wil aanstel,” sluit sy met beslistheid in haar stem af, terwyl haar hart in haar keel klop.
“Wel,” antwoord Ryk Hofmeyr, klaarblyklik onverstoord, in ’n rustige stem, “u kwalifikasies, soos u self gemeld het, en u getuigskrifte is uitstekend. Veral aangesien een van hulle van James Hilton is, ’n persoon wie se oordeel ek absoluut vertrou, sal ek u wél graag wou aanstel. Natuurlik sal niemand verwag dat u sonder ’n geskrewe aanbod ’n finale yea of nay moet sê nie. Ek sal sorg dat u dit in die hand het voordat u môre op die vliegtuig klim. Wat die ‘juffroutjie’ betref – ek moet erken dat ek deur u klein postuur verlei is tot die aanspreekvorm.”
“Klein maar giftig,” waarsku Louise, “soos ’n knopiespinnekop, het my nefies altyd gesê.”
“Dit was – ’n onaanvaarbare, verstaan ek – toespeling op u voorkoms, eerder as u status,” vervolg Ryk Hofmeyr. “Dit sal nie weer gebeur nie.” Sy mondhoeke verraai geen glimlag nie en sy stem bly ernstig, maar sy is seker dat sy blou oë geamuseer blink. Martin draai sy kop heeltemal weg. Lag die twee mans nou saam vir haar? wonder Louise.
“Die probleem sal natuurlik opgelos word as ons mekaar op die voornaam aanspreek,” sê Ryk Hofmeyr, “en ek sal probeer om geen verkleinvorme te gebruik nie. Ons gemeenskaplike vriend James sal in elk geval nooit sulke formaliteit tussen ons duld nie.” ’n Klein glimlaggie verskyn nou wel om sy mond.
Louise glimlag verlig terug. Haar vermetelheid het beslis goeie vrugte afgewerp. Daar is nou groter gemaklikheid tussen hulle.
Die interkom gons en mejuffrou Ismael kondig aan dat ene meneer Wilson opgedaag het om Martin te spreek. Martin verskoon hom en verlaat die vertrek. Louise staan verlig op. Sy lei af die ietwat onkonvensionele onderhoud is verby.
Ryk staan ook op, maar voordat sy haar hand kan uitsteek, vra hy: “Het jy ’n afspraak vanaand en hou jy van opera?”
Ietwat oorbluf, antwoord sy: “Nee, ek het niks anders gereël nie. Ek het nie geweet wat julle alles van my sou verwag nie. En ja, ek is mal oor opera!”
“Ek het gedink dit kan nie anders met ’n goeie vriendin van James nie,” glimlag hy.
“Ek voel verantwoordelik om seker te maak jy geniet jou verblyf hier, en ek het kaartjies vir Così fan tutte vanaand in die Kunstekaap. Kan ek jou kom oplaai?” vra hy.
“Dit sal heerlik wees. Dit is een van my gunstelinge,” sê sy. “Maar ek het nie aandklere saamgebring nie.”
“My gunsteling ook, en jy lyk baie deftig, jy hoef niks anders aan te trek nie. So halfagt? Die operahuis is baie na aan jou hotel.”
“Dankie, ek sien baie daarna uit.”
Hulle skud hand en sy draai om om by die deur uit te gaan. Met die deur oop in haar hand, hoor sy hom weer met haar praat. Sy draai terug. Hy kyk haar vraend maar tog geamuseer aan.
“Ek is seker James het jou die hele storie van my oumagrootjie,” hy knik met sy kop na die skildery, “en Claude Becker vertel. Hy is te gefassineer daarmee om
