hom gehad. Kom ons gaan reguit na die joernaal toe.”
“Kom ek stel jou eers voor aan die bibliotekaresse wat dit ontdek het.”
“O ja, ek sal haar graag wil ontmoet.”
Anna Theron kyk hom met groot oë en openlike bewondering aan toe Diana hom by Spesiale Versamelings inbring.
“Deur die joernaal te ontdek het jy ’n onskatbaar waardevolle bydrae tot die studie van Sutherland se oeuvre gemaak,” sê hy sjarmant. “Ons gaan almal baat by dié nuwe inligting.”
Anna is blykbaar so oorstelp deur die man dat sy hom babbelend die hele verhaal van die vonds in die fynste besonderhede vertel. Hy luister hoflik en geduldig. Daarna stap sy ywerig saam na Klaas Erdeman se laboratorium om Alex kwansuis aan die restoureerder voor te stel, asof Diana dit nie kan doen nie.
“Die arme Diana het so groot geskrik toe sy die toestand van die joernaal sien, maar ek het geweet ons restoureerder kan dit red,” babbel sy.
Klaas Erdeman lyk net so beïndruk soos Anna Theron toe hy Alex Erskine ontmoet.
Hy kyk hulle met sy fletsblou oë bokant brilrame aan. Sy krans wit hare laat Diana aan ’n middeljarige Einstein dink. Hy kom steunend orent, een hand op sy rug. “Wil u weet hoe die proses werk, professor Erskine?”
“Ja asseblief, as u nie omgee om te verduidelik nie.”
“Wel, hierdie papier is bros; dit is oud en in ’n swak toestand. Die sellulosevesels is meesal vernietig. Ek moes die papier uit die omslag haal. Die bladsye het dermate gedisintegreer dat hulle soos ’n legkaart aanmekaargesit moet word.”
Hy beduie met sy hande. “Sodra ek een bladsy aanmekaar het, plaas ek dit op ’n vakuumtafel. Ek blaas osoonstoom daaroor, want dit is baie droog. Ek sit die stukkies papier aanmekaar met nylon wat ek met ’n spesiale soort strykyster stryk. Dan spuit ek die papier met magnesiumkarbonaat, wat voorkom dat dit weer bros word. Dit bly so vir een dag.
“Daarna lê ek dit op nylon tissue en plaas ’n ander tissue bo-op, soos ’n toebroodjie. Dan gaan dit na die lamineringsmasjien, wat verhit word tot 110 grade Celsius, en dit word deur twee staalrollers gestoot om saamgepers te word.”
“Dit klink of dit baie geduld verg.”
“O, ja. Vir seker. En daar is seker ’n honderd bladsye om te red.”
Toe Alex Erskine uiteindelik die reeds gelamineerde bladsye te siene kry, bekyk hy dit asof hy van ander mense se teenwoordigheid vergeet.
“Professor Erskine, ek moet ongelukkig weer gaan,” trek Diana sy aandag.
Hy draai om. Vir ’n oomblik lyk dit asof hy eers weer sy oë op haar in fokus moet kry. “Natuurlik. Dankie dat jy my hierheen gebring het.”
Diana bid net dat hy nie voor haar die identiteit van die ander vrou in Sutherland se werk gaan ontdek nie.
Diana is nou so begeester dat sy die volgende oggend weer na die biblioteek wil gaan, al is dit Saterdag. Sy is nie besonder honger nie, maar sy skink melk oor haar pap, strooi suiker en proe daaraan. Buiten mieliepap is daar roosterbrood en Bettina se tuisgemaakte vrugtekonfyt en kaas. Vandag eet sy nie die broodjie nie, maar sy drink twee koppies vars geperkoleerde koffie. Sluk gou sodat sy kan loop.
Dit is ’n sonnige oggend. Die bome op kampus begin verkleur, blare dwarrel grond toe en alles ruik vars. Klaas Erdeman sal nie in die biblioteek wees nie. Sy sal die sleutel van die laboratorium by die hooftoonbank kry. Sê nou net Alex Erskine besluit om ook te kom werk? Die moontlikheid laat haar rugspiere styftrek.
Die sleutel is by die toonbank. Sy kry dit en loop af na onder. Die lab is verlate en spookagtig. “Oor die Styx na die onderwêreld” het hy dit genoem.
Sy is stoksielalleen. Minstens gaan sy ongestoord werk, vertel sy haarself. Sy kyk na die gelamineerde bladsye op die tafel. Dié wat herstel is, is netjies langs mekaar gerangskik. Daar is verbasend baie. Alex Erskine moes intussen aan die legkaart help bou het. Wat het hy alles gesien wat sy nog nie gesien het nie? Sy begin verwoed lees, skootrekenaar langs haar oop sodat sy aantekeninge kan maak.
Sy sit voor flenters papier wat sy teen mekaar pas, en vind iets wat haar polsslag laat versnel en haar asem laat jaag.
winsome lass, winner of my heart,
among her peers, pert straw boater on the lovely hair.
so attracted to one another
filings drawn to a magnet.
walking between classes, her head with its thick, shiny black tresses held high, her lovely profile turned away, but then she spots me too. Our eyes meet
Was never a face so pleased my mind; I did but see her passing by
O, watter wonderlike vonds! Hierdie stuk is nog nie gelamineer nie. Alex Erskine kon dit nog nie gesien het nie. Watter juweel in die hooimied van kollegenuus. Gretig soek sy verder. Sutherland vertel hoe vernaam hy gevoel het om as personeellid sy pluiskeil en manelpak te dra. Hy maak melding van ’n groot funksie, van die patriotiese inhoud van die toesprake, die heerlike verversings.
Sy kry ’n gewaarwording dat sy nie alleen is nie. Haar vel reageer met rillings. Verskrik kyk sy om. Verstar. Alex Erskine staan naby haar.
“O, ek het nie gehoor jy kom nader nie.”
“Jammer as ek jou laat skrik het. Ek het gedink dis jy wat hier is toe ek die sleutel gaan soek en hoor dis geneem. Hoe gaan dit hier?”
“Goed, dankie,” sê Diana styf, maar haar gesig brand. Hy kom staan so naby dat haar vel kriewel. So naby dat sy sy manlike geur ruik.
“Gee jy om as ek ook kom help? Is ek nie in jou pad nie?”
Sy kan tog nie vir hom sê om weg te gaan sodat sy in vrede kan werk nie. “Nee, kom help gerus.”
Hy trek ’n stoel nader en sit langs haar. Groot hande met lang vingers beweeg oor die stukke van die joernaal. Aan een vinger is die goue seëlring met die wapen op. Sy wonder daaroor, maar wil nie vra nie.
“Jy sal in hierdie stuk belangstel,” sê sy. ”Dit gaan oor sy reis na Transvaal.” Hy leun nader om te lees, sodat sy voel asof hy binne haar aura is. Toe hy sy hand uitstrek om die stukkie nader te sleep, raak sy vingers aan hare. Dit stuur ’n skok deur haar lyf. Sy hou asem op. Dit is ’n lang stuk. Sy mond beweeg nou en dan, asof hy amper hardop wil lees.
Dit is ’n mooi gevormde mond met mondhoeke wat effens lig. En tog sien sy hom nie baie glimlag nie.
Occupied my December recess with a trip to the Transvaal, which I have been keen and curious to see. I simply must experience the Boer Jerusalem for myself.
Travelling first-class, long distances over the Karoo.
the desert where our troops marched, parched by thirst, pursuing the Boers. Small sidings, villages. Not as attractive as those in Cape Colony. A mainly dry land.
More and more black people as we go north.
not seen in Scotland. Apparently different tribes, speaking different languages. Lingua franca more often Dutch, rather than English.
