style="font-size:15px;"> CLOETE, JOHAN (17 Nov 1957) Suid-Afrikaanse komponis. Cloete is op Moorreesburg gebore en het in 1976 by die Universiteit van die Vrystaat begin studeer, maar besluit om eerder na Kaapstad oor te skakel waar hy aan die Musiekkollege onder Peter Klatzow en Arnold van Wyk gewerk het. Hy het ’n aansienlike aantal werke gekomponeer waarin sy persoonlike wêreldbeskouing meermale ’n belangrike rol speel. Sedert 1982 het hy skerp bewus geword van Afrika-invloede en toon sy werk tekens daarvan.
ORKES
Celebration (8 min) Dit is aanvanklik vir klavesimbel geskryf met die titel Township 1. In 1986 het hy dit georkestreer. Na ’n forse, byna baldadige begin, klink ’n meesleurende “penniefluitjie”-wysie, in die woorde van Wilma Stockenström, “mal en uitgelate . . . met ’n dun, uittartende kleur”, en hierna is die werk ’n fees van ritme en melodie, soms ragfyn, dan weer onstuimig.
Coda Slot.
Col legno Met die houtrug van die strykstok gespeel.
Colla parte Saam met die hoofparty.
Colla voce Saam met die stem, volg die stem.
Con, col, coll’, colla, colle Met.
Con arco Met die strykstok gespeel, in teenstelling met *pizzicato.
Concertante Konserterend. ’n Simfonie met ’n sterk concerto-karakter; die solo-instrumente in ’n concerto grosso.
Concertino ’n Klein, of kort concerto.
Concerto ’n Werk in simfoniese vorm, gewoonlik met drie bewegings, vir een of hoogstens drie soliste met orkes. Ook konsert genoem.
Concerto grosso ’n Vroeë vorm van die concerto uit die sewentiende en agtiende eeu, met verskeie solo-instrumente. Moderne komponiste het ook die vorm beoefen.
Continuo Deurlopende bas op klawerbord as begeleiding vir instrumente of stemme (bv. in die resitatiewe in Mozart-operas).
COPLAND, AARON (14 Nov 1900–2 Des 1990) Amerikaanse komponis. Copland is in Brooklyn, New York, gebore en is in 1920 na Parys om onder Nadia Boulanger te studeer. In 1945 ontvang hy die Pulitzer-prys vir *Appalachian spring. Copland was die eerste Amerikaanse komponis wat internasionale aansien verwerf het en deur sy optrede as dirigent en as skrywer van artikels en boeke het hy baie gedoen om Amerikaanse musiek te bevorder. Aanvanklik was daar ’n sterk jazz-invloed in sy werk, maar dit het vroeg verdwyn. Copland het hom sterk daarvoor beywer om die gaping tussen moderne musiek en die luisterpubliek te oorbrug.
ORKES
Appalachian spring (25 min) Hierdie werk is aangevra as ballet vir die beroemde Amerikaanse danseres en latere choreograaf Martha Graham. Dit is in 1944 die eerste keer uitgevoer. Die danseres het die verhaal verskaf. Die toneel is die Pennsylvania-heuwels aan die einde van die vorige eeu. ’n Boeretroue word gevier; die egpaar is vervul met hoop en angs vir die toekoms. ’n Buurman en ’n opwekkingsprediker met sy volgelinge gee hulle raad. Die ballet eindig hoopvol. Die balletsuite bestaan uit agt dele wat die verloop van die verhaal in danse uitbeeld. Hoewel die titel vir die ballet dié is van ’n gedig van Hart Crane, is daar geen verband tussen die twee nie.
El Salón México (11 min) Die werk is ingegee deur ’n danslokaal wat Copland in 1932 tydens ’n besoek aan Meksiko geleer ken het. Copland gebruik Meksikaanse volkswysies in wat hy genoem het ’n “aangepaste Meksikaanse potpourri” waarin die temas nie net gebruik word nie, maar geïdentifiseer en soms onontwarbaar ineengestrengel word ter wille van beknoptheid en samehangendheid. Met sy opwindende orkestrasie, polsende ritmes en meesleurende melodieë is dit seker Copland se bekendste werk.
Cor anglais Sien Engelse horing.
Corda Snaar.
CORELLI, ARCANGELO (17 Feb 1653–8 Jan 1713) Italiaanse komponis. Hy het by leermeesters in Bologna ’n grondige onderrig in vioolspel ontvang en was waarskynlik die eerste professionele vioolvirtuoos, reeds op jeugdige leeftyd. Na talle konsertreise, veral in Frankryk, keer hy op 29-jarige leeftyd terug na Rome waar hy onder die beskerming van verskeie invloedryke kardinale die res van sy lewe deurbring. Hy het gerieflik geleef en ryk gesterf. Hy het byna uitsluitlik vir strykers geskryf, veral vir die viool. Hy word beskou as die vader van die *concerto grosso.
ORKES
Concerto grosso op 6 no 8 (17 min) Dié concerto, fatto per la notte di Natale, soos dit beskryf word op die titelblad, is die beroemde Kers-concerto. Dit is, afgesien van die kerklike verband, ’n uitstekende voorbeeld van Corelli se styl en is geïnstrumenteer vir twee viole en een tjello as soliste met ’n strykorkes. Die werk bestaan uit vier bewegings, oor die algemeen ernstig, met as derde beweging ’n Vivace.
KAMERMUSIEK
La folia op 5 no 12 (12 min) Die reeks sonates vir viool en klawerbord op 5 het die grondslag van die vorm gelê. Die beroemdste vandag is die een met die bynaam La folia, wat in der waarheid geen sonate is nie, maar ’n reeks van sestien variasies op ’n Portugese dans wat ook deur baie ander komponiste gebruik is.
CORNELIUS, PETER (24 Des 1824–26 Okt 1874) Duitse komponis. Hy is bekend om sy opera Der Barbier von Bagdad (Die barbier van Bagdad), waarvan die ouverture nog gehoor word, en sy siklus van ses Weihnachtslieder (Kersliedere), waarvan die derde, Die Könige (Die konings), die bekendste is.
Countertenor Natuurlik hoë manstem, anders as die *castrato, met ’n sterk Britse konnotasie.
COUPERIN, FRANÇOIS (10 Nov 1668–12 Sept 1733) Franse komponis. Die Couperins is die Franse Bachs, op ’n meer beskeie skaal. Hulle was byna twee eeue aktief in die Franse musieklewe. Omdat hierdie Couperin ook ’n oom met dieselfde voornaam gehad het, word hy beskryf as Couperin le grand (die grote). Hy was orrelis in die kerk waar sy familie geslagte lank gespeel het en was hofmusikus vir Lodewyk XIV. Hy het, naas ander werke, meer as 200 komposisies vir die klavesimbel geskryf, baie van ’n beskrywende aard soos Le coucou (Die koekoek). Hy het ook ’n beroemde handleiding tot klavesimbelspel geskryf.
Courante Franse dans in 3/4- of 6/4-maat.
Credo Deel van die *Mis.
Crescendo Geleidelik harder wordend.
Crucifixus Onderdeel van die *Credo; selfstandige werke met dié titel is ook gekomponeer.
Csárdás Hongaarse dans wat gewoonlik stadig begin, algaande versnel en lewendig afsluit in 2/4 of 4/4.
CUI, CÉSAR (18 Jan 1835–26 Mrt 1918) Russiese komponis. Cui het o.m. vyftien operas gekomponeer, maar hy is veral bekend as ’n leier van die Russiese nasionale skool van die negentiende eeu en iemand met aansienlike invloed in daardie tyd.
CZERNY, CARL (20 Feb 1791–15 Jul 1857) Oostenrykse komponis. Hy was ’n leerling van Beethoven en het meer as duisend werke gekomponeer. Vandag is hulle vergete afgesien van studies vir klavierstudente en ’n paar transkripsies.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную
