dink sy is goed op pad daarheen.” Kurt glimlag. “Sy het my vandag al klaar uitgevra na die myne, en dis vir my ’n goeie teken.”
“Inderdaad …” merk Kit droog op en lag vreugdeloos. “Dan sal sy spoedig weer almal aan die kortetjies beethê.” Die onthutsing op Kurt se gesig laat Kit sy woorde effens versigtiger kies. “Dit is goed dat sy weer belangstel in wat om haar aangaan.” Dan verander hy met opset die onderwerp. “En jou pa? Wanneer is die begrafnis?”
“So gou as wat ek die reëlings getref het. Dis nodig. Sam het hom gaan haal, hy is in Mannheims Ruhe.”
“Ja …” sê Kit begrypend.
Dit lyk asof nie een van die twee mans meer iets vir mekaar te sê het nie.
“Ja, wel …” sê Kurt en staan op.
“Nou ja … ek sal jou nie langer ophou nie,” sug Kit en kom ook orent. “Laat my weet wanneer die begrafnis plaasvind.” Hy begelei Kurt na buite. Op die stoeptrap skud hulle formeel hand. Kurt draai weg en draf by die trap af.
Kit kyk hom agterna, hoe hy sy perd losmaak en opklim. Die hings is uitgevreet en koppig, duidelik te lank op stal, maar jong Kurt hanteer die dier met gemak. Perdry is in die klong se gene … hoe dan anders, Deborah is sy ma. Hy sug en gaan sit in sy geliefde stoel op die stoep.
Weereens is sy gedagtes vol van haar. Hy was by toe sy haar bewussyn herwin het. Hy het haar verbinde hande in syne gehad. Sy was dankbaar en so rustig in haar afhanklikheid, tot dit tot haar deurgedring het wie dit was wat haar hande vashou. Sy het hare onttrek en die kilheid in haar blik het hom gewaarsku dat Deborah sy aanraking verafsku. Hy was al weer onwelkom.
“Wat maak dit saak,” mompel hy aan homself, maar sy skouers is ietwat geboë toe hy naderhand die huis binneloop. Skielik verlang hy na Vickey. Hy wens desperaat dat sy nie so ver van hom af was nie. Vanaand het hy behoefte om iemand naby aan hom te hê, iemand wat hy liefhet, iemand om te vertroetel, iemand om voor nag te sê. Wat het hom besiel om haar so ver van hom af te laat studeer? Swaarmoedigheid sak op hom toe soos die skemerte kwyn. Sy sal in November vir die Kersvakansie huis toe kom, maar dit voel op die oomblik oneindig ver.
* * *
Die geweldige toestroming van mense deur die hekke van die Braamfontein-kerkhof verstom Kurt. Sy pa was selde of ooit in die stad, en wanneer hy hier was, het hy hom afgesonder. Van waar dan hierdie belangstelling? Hy sien vandag mense, Johannesburgers, wat hy nog nooit vantevore gesien het nie, maar daar is ook bekende gesigte. Hy herken van die manne wat sy ma aan hom uitgewys het as die Goudkewers van destyds, hulle wat nou bekend staan as Johannesburg se Randlords, die stad se sogenaamde goudbaronne. Sou hulle werklik Karl Mannheim se begrafnis bywoon uit meegevoel?
In hul sober, donker pakke is hulle die toonbeeld van waardigheid, maar hul somber gesigte verbloem beswaarlik hul nuuskierigheid. Sy pa se ongeluk het dae lank die hoofberigte in die koerante gehaal. Hy weet ook dat daar bespiegelings was dat Karl homself en sy vrou met opset probeer verongeluk het. Sy ma, wat nog in die hospitaal aansterk, ontken dit. Sy hou vol dat dit ’n ongeluk was, maar sy was nog altyd ’n swak leuenaar, en hy weet ook dat sy nog altyd vir Karl probeer beskerm het. Selfs nou, ná sy dood, skyn dit nog so te wees. Het sy hom tog op ’n manier liefgehad?
Hy probeer sy aandag bepaal by die laaste grafrede, maar min dring tot hom deur. Wie was hierdie man wat hulle vandag hier moet begrawe werklik? Wie was sy pa? Dis vreemd, maar hy voel nogal skuldig dat hy so min vir Karl voel. Maar nou ja, van kleins af was dit so. Daar was nooit ’n band tussen hulle gewees nie, hy was bloot ’n vreemdeling wat soms huis toe gekom het. Hulle het nooit enige rapport ontwikkel nie. Karl en Heinrich het daarenteen goed oor die weg gekom, en toe Kurt klein was, het dit hom soos die uitgestotene laat voel. Waarom het sy pa nie van hom gehou nie? Hy raak bewus van ’n dowwe hartseer wat hy nie kan verstaan nie.
Kurt word uit sy somber gedagtes geruk deur die skerp getjir van die katrolle wat die kis nou stadig in die graf laat afsak. Dis verby, besef hy. Nou sal hy nooit sy pa oor die verlede kan konfronteer nie. Hy kyk hoe vader John die wierookhouer oor die kis swaai in die laaste rite. Om hom sing die begrafnisgangers vir die man in die kis, sing van hul almal se herontmoeting in die hiernamaals.
Het enige van hulle met hul lang gesigte werklik ’n behoefte om Karl Mannheim weer te ontmoet? Sou daar vir sy pa ’n hiernamaals wees? Karl het in niks geglo nie, dit het Heinrich hom vertel. Waarom begrawe hulle hom dan nou met die volle kerklike begrafnisplegtighede? Karl sou sekerlik daarmee die spot gedryf het, maar dis soos sy ma en Sam dit wou hê. Bring ouderdom noodwendig sulke kleinlike huigelagtigheid mee?
Hy ruk hom reg, want die begrafnisgangers begin om hom saam te drom. Hulle betuig hul medelye met ’n handdruk, uiter geykte trooswoorde. Kurt knik en bedank elkeen. Ten spyte van die malende mense om hom voel hy eienaardig afwesig, asof hy iemand anders is, iemand wat ’n rol moet vertolk. Watter rol? Dié van die bedroefde seun wat sy vader verloor het? Watter onsin. Wat sal gebeur as hy aan hierdie vreemdelinge uitroep: Julle het dit mis! Ek weet nie waarvan julle praat nie. Die man wat julle nou so aanprys, het ek nooit geken nie – julle het hom heel moontlik beter geken as ek!
Uiteindelik is dit Kit Malloy wat voor hom te staan kom. Die donker Ier kyk hom ’n oomblik in stilte aan. Sy gebeitelde gesig verraai min, tog wil Kurt glo dat hy vir ’n kort oomblik werklike begrip in die man se blik kan lees. Net soos die ander reik hy Kurt die hand, maar wat hy sê, is onverwags.
“Dit is amper verby, Mannheim,” sê hy, so sag dat net Kurt dit kan hoor. “Jy het dit goed hanteer. Jou ma sal trots wees op jou.” Toe draai hy om en loop weg.
Kurt se blik volg die lang, skraal figuur se gang tussen die sipresbome deur. Kit Malloy is reg, besef hy, die begrafnis is verby. Die begrafnisgangers tou weg in groepe, maar hulle sal almal teenwoordig wees by die begrafnisfees in Mannheims Ruhe. Daarop het Sam aangedring.
Kurt bly alleen agter. Waarom? Dit weet hy nie mooi nie. ’n Laaste eerbewys aan sy pa, miskien? Nee, dis verspot, besluit hy. Hy kyk hoe die grafgrawers die eerste skopgrawe rou grond in die gapende gat laat val. Dit maak ’n dowwe, finale klank. Niemand gee om nie. Maar daar moet mense gewees het wat Karl liefgehad het. Sy oupa en ouma, miskien? Hy het sy oupa geken, maar sy ouma net uit daardie portret wat in sy pa se kamer hang. Sy ma, dalk? Hy is tog gebore uit hul samesyn. Wat gebeur in ’n man se lewe dat jy die einde van die pad bereik en niemand gee ’n duit om nie?
Kurt draai weg en begin stadig aan te stap, sy gedagtes vol onbeantwoorde vrae. Wat is liefde? Nie die liefde wat mens vir jou ma het nie, of vir jou perde, of jou grond nie, maar om iemand wat net joune is lief te hê met jou hele hart? Hy het ’n hele paar nooientjies gehad op Stellenbosch, maar dit het nooit ernstig geraak nie. Daar was altyd ander dinge wat belangriker was: die myne waarvoor sy ma hom van kleins af voorberei het, Sorgenfrei, sy studies. En Heinrich, natuurlik, wat hy soos ’n broer liefhet. Hoe mis hy hom nie. Heinrich, die geroepene, wat sy liefde in God gevind het. Sal hy wat Kurt is ooit liefde vind? ’n Knaende eensaamheid sak oor hom toe.
Wat gaan tog met hom aan, dink hy ergerlik, en begin vinniger aanloop. Sam sal hom verkwalik as hy laat is vir die begrafnismaal. Goeie ou oompie Sam. Hy is die een mens wat vir Karl lief was, tot aan die einde. Vir Sam Naudies sal hy nie teleurstel nie.
Hoofstuk 10
Kit kyk geamuseer na sy dogter. Soos ’n uitgelate skoenlapper dartel sy tussen die chaos van die ses halfuitgepakte kajuitkoffers rond, op soek na geskenke. Parys het duidelik sy merk op Vickey gelaat, want sy kind het beslis ’n Franse sofistikasie ontwikkel. Sy het in ’n selfversekerde jong dame ontluik. Die hoop presente wat sy uit die kajuitkoffers opgediep het, lê al in ’n berg op haar bed opgestapel. Sy het nie een
