Ак-тай…
Актайны калку урынга, яр башына күмделәр, янына җәя-укларын, коралларын куйдылар. Тәңре килеп алганчы дип, өч көнлек ризык, чүлмәк белән су куйдылар.
Алай кузгалып шактый юл үткәч кенә, Ташбулат, ниһаять, тынычлана төште. Мәргән егет баһадирның уң кулында бара. Аларны алостаз Дәян куып җитте, атын янәшәдән атлатып китте.
– Баһадир, Өске Кирмәнгә ярты көнлек юл калды.
Әрәмәлекләрдән узалар иде, баһадир кошлар сайравына игътибар итте, ерак та түгел күке кычкыра. Алда шактый зур алан күренде.
– Аланда туктарбыз, алостаз. Олаучылар килеп җиткәнне көтик.
– Баһадир, – диде Ташбулат. – Чалбай хан кирмән капкаларын ачмас. Аның төмәнгә якын алае бар. Синдә, күрәм, йырмак алай гына. Ничек кирмәнне алырга уйлыйсың?
– Корал орыша, ир мактана, мәргән. Мин алыпларыма ышанам. Миндәге корал Чалбай ханда юктыр…
– Бер корал гына ярдәм итмәс, баһадир. Чалбай хан кирмәндә нык утыра. Аны алдап чыгарырга кирәк, ияртеп чыгарырга…
– Җыелыйк, киңәшик башта, мәргән.
Алай аланлыкка килеп тупланганчы шактый вакыт үтте, кояш аска таба – баешка күчте. Ашчылар казан астылар, баһадир йөзбашларны табынга җыйды.
– Йә, киңәшләрегезне әйтегез, кардәшләр, йөзбашларым.
– Киңәш бер, – диде алостаз Дәян. – Кирмәнне алырга.
– Баһадир, миңа әйтергә ярармы? – диде Агасике.
– Тыңлыйбыз, Агасике.
– Миңа калса, баһадир, бүген кичкә таба кирмәнгә кешеләр җибәрергә кирәктер. Сәүдәгәрләр булып. Үзләре белән эчемлек алсыннар. Сәүдәгәрләр булгач, каян килсәләр дә, Чалбай хан кабул итәр.
– Йә-йә, төптимерче, шуннан?..
– Сәүдәгәрбаш булып үзем барам, баһадир. Үзем белән… – төптимерче табын тирәли күз йөртеп чыкты, – алостаз Дәянны, олаучыларны…
– Алостаз Дәян, нишлибез?..
– Чалбай ханның сәүдәгәрләрне тануы бар.
– Танысын. Кичә мин алып идем, Кубрат ханга хезмәт итә идем, бүген Чалбай ханга сәүдәгәр булып килдем. Татлы грек ширбәте китердем.
– Төптимерче хак әйтә, алостаз Дәян, далада очраган бер сәүдәгәрне талый-үтерә китсәң, кем килер Чалбай ханга?! – диде баһадир.
– Тәвәккәлләдек алай булгач, – дип килеште алостаз Дәян.
Шулай хәл иттеләр. Эчемлек төягән олаучыларны чакырдылар да тиз арада юлга чыгарып җибәрделәр. Кояш баеганчы кирмәнгә барып җитәргә тиешләр иде сәүдәгәрләр. Аерата дәртләнеп җыена башлаган Агасике олаучыларны ашыктырды.
– Җәтрәк, җәтрәк, әтрәк-әләм, ятим бәрән. Кузгалдык!..
Сәүдәгәрләр китеп күздән югалырга өлгермәделәр, Итил буеннан дүрт җайдак килеп чыкты. Яр өстенә менүгә, аларны каравыл алыплар уратып алдылар. Каравылларның берсе, аерылып, баһадир туктаган төбәккә килә башлады. Атын чаптырып килеп җитте дә җиргә сикереп төште һәм, сулышы каба-каба:
– Баһадир, җайдаклар арасында
