оран салды, кирмән диварына кабаланып менгән чалбайлылар сөрәнче сүзләрен Чалбай ханга җиткерделәр, күрәсең, кирмән ягында беравык тын тордылар.
Кирмән диварына кошлар кебек менеп кунган чалбайлылар ике йөз болгардан бер дә куркырга җыенмыйлар, өскә үк чыгып басканнар иде.
– Баһадир, алыйммы берсен укка? – диде Ташбулат.
– Ашыкма, мәргән, куян кумыйбыз. Монда Чалбай төлке үзе.
Чынлап та, чалбайлыларның барысы да диярлек ук-җәя тотканнар иде.
Чалбай хан һаман җавап бирми. Баһадир чалт аяз зәңгәр һавага күтәрелеп карады. Баш очында козгыннар очына, яман итеп каркылдап узалар. «Орыш буласы, – дип уйлады баһадир. – Чалбай хан кирмән капкасын ачмас, орышыр. Тәңрем, ярдәм кыл! Чәчкәм хакына, гаделлек хакына…» Баһадир көньякка әйләнеп карады. Көньяк тарафта кара болытлар җыела иде.
Ниһаять, чалбайлылар оран сала башладылар.
– Җиде елга, җиде дала кичеп килгән болгарларны козгыннар көтә. Моннан ары Чалбай хан ошбу җәйләүләрне биләп торачак. Үкчәгезне ялтыратыгыз…
– Әйе, кан коймыйча булмастыр, козгыннар тикмәгә генә баш өстендә уралмыйлар. Тәңрем, үзеңә тапшырдык! Укчы мәргәннәр, дивардагы чалбайлыларны укка!
Укчылар дәррәү диварга таба кузгалдылар. Ике яктан да яңгыр булып уклар очты. Кайбер уклар, болгарларга килеп җитмичә, җылан кебек үлән арасыннан шуышып кереп туктап кала иде.
Беренче чалбайлыны Ташбулат мәргән атып төшерде. Аның икенче угы да бушка китмәде, күкрәгенә кадалган укка чалбайлы ике куллап ябышты, әмма суырып ала алмады, дивар өстенә капланды. Баһадир янәшәсендәге Ташбулат:
– Баһадир, алар – исерекләр, якынрак килик! – диде.
Болгарлар, диварга якын ук килеп, укка ала башладылар. Дивар буенда болгарлар да ятып калгалады. Болгарлар дулкын-дулкын булып, әйләнеп килеп һөҗүм итәләр иде. Өченче әйләнгәндә, якынрак килделәр, ахрысы, баһадирның калканына ук кадалды. Болгарлар дүртенче тапкыр әйләнеп керә башлаганнар иде, дәү капка ачылды һәм, өерелеп, һай-һаулап чалбайлылар килеп чыкты. Алар болгарларга каршы чаптылар. Болгарларны урап алмакчы иттеләр.
– Тарлавыкка чигенәбез! – дип кычкырды баһадир һәм атын кире борды. Аңа алыплары иярде.
– Һә-лә-лә! – дип, чалбайлылар алар артыннан ташландылар.
Болгарлар, чаптырып, тарлавыкка керделәр, укчылар яшеренгән җирне уздылар һәм, кисәк борылып, чалбайлыларга каршы килә башладылар.
– Ур-ра! Ур-ра, алыпларым!
Чалбайлылар тарлавыкка кереп бетүгә, аларга ике яктан да уклар яңгыры яуды. Һични аңламаган чалбайлылар каушап калдылар, кире чигенә башладылар, әмма укчылар агач араларыннан аларны чүпли тордылар. Ул арада алыплары белән баһадир килеп җитте, ике арада орыш китте.
Чалбайлылар, чынлап та, исерекләр иде, күзләре тонган килеш өскә киләләр, сөңгеләрен аталар да кире борылалар.
Беренче тезмә ятып калгач,
