köməkçisi əvəz edirdi. Yolda başımıza fəlakətlər gəldi. Gəmimiz Afrika sahilləri ilə Kanar adaları arasında olanda qəfildən dəniz quldurları bizə hücum etdilər. Quldur gəmisi sürətlə dalımızca gəlirdi. Qaçıb qurtulmaq ümidi ilə biz də bütün yelkənləri açaraq gəminin sürətini mümkün qədər artırdıq. Amma quldur gəmisi bizi haqlayırdı. Onda toplardan atəş açmağa başladıq. Quldurların gəmisində iki yüzə qədər adam var idi. Onlar bizə toplardan və iki yüz tüfəngdən açılan yaylım atəşi ilə cavab verdilər. Biz nə qədər müdafiə olunsaq da, onlar bizim gəmiyə doluşdular. Quldurlarla əlbəyaxa döyüşmək məcburiyyətində idik. İki dəfə onları sıxışdırıb gəminin göyərtəsindən çıxara bildik. Ancaq gəmimiz artıq yararsız hala düşmüşdü. Adamlarımızdan üçü ölmüş, səkkizi yaralanmışdı. Məcburiyyət qarşısında təslim olduq.
Quldurlar sağ qalan yoldaşlarımı qul bazarında satmaq üçün Mərakeşə apardılar. Yalnız məni başqa tale gözləyirdi. Quldur gəmisinin kapitanı məni işlətmək üçün öz yanında saxladı. Beləliklə, mən tacirdən qula çevrildim. Yenidən Allahın məni cəzalandıracağı barədə atamın dediyi sözləri yadıma salaraq əzab çəkirdim.
Düz iki il əsirlikdə qaldım. Amma həmişə qaçmaq barədə fikirləşirdim. Əvvəl düşünürdüm ki, ağam qarətə gedərkən məni də özü ilə aparar. Ümidlərim tezliklə boşa çıxdı. Mən sahibimin evində ağır təsərrüfat işləri görürdüm.
Sahibim tez-tez qayıqla dəniz kənarına balıq tutmağa gedərdi. Avar çəkmək üçün məni və Maresko adlı bir oğlanı da özü ilə götürərdi. Mən mahir balıqçı olduğumdan mənsiz heç vaxt getməzdi. Bir dəfə o, dostları ilə birgə dənizə çıxmağa hazırlaşırdı. Bu gəzinti üçün çoxlu yemək ehtiyatı hazırlamışdı. Bundan başqa, o mənə əmr etdi ki, üç tüfəng, barıt və qırma götürüb qayığa aparım. Bu dəfə onlar həm də ov etmək fikrində idilər.
Səhəri gün qayıqda oturub sahibimi gözləyirdim. Amma o, tək gəldi. Dedi ki, vacib işləri olduğu üçün qonaqlar gəzintini təxirə salmışlar. Mənə, Mareskoya və Ksuri adlı bir gənc mavra dənizə çıxmağı əmr etdi və balıq tutub evə gətirməyi tapşırdı. Çünki dostları axşam yeməyinə gələcəkdilər.
Mənim azadlıq barədəki arzularım yenidən baş qaldırdı. İndi mənim əlimdə kiçik bir gəmi var idi. Sahibim gedən kimi uzaq yol üçün hazırlaşmağa başladım. Mavra tapşırdım ki, gedib bir səbət suxarı və üç səhəng şirin su gətirsin. Mavr ərzaq gətirməyə gedəndə özüm ağamın saxladığı şərab butulkalarını daşıyıb gəmiyə doldurdum. Yol üçün lazım olan hər şeyi hazırlayıb dənizə çıxdıq. Gəmi dənizin içinə doğru xeyli irəlilədikdən sonra tilovlarımızı suya atdıq. Mən sakitcə arxadan yaşlı mavra yaxınlaşdım və onu suya itələdim. Əlimdə tutduğum tüfənglə onu nişan alıb qışqırdım: "Sahilə tərəf üz. Mənim sənə pislik etmək niyyətim yoxdur. Amma gəminin dalınca üzməyə başlasan, vurub kəlləni dağıdacam". Bunu eşidən kimi o, sahilə tərəf üzməyə başladı. O, yaxşı üzürdü, sahilə çıxa biləcəyinə əmin idim.
Əlimdə tutduğum tüfənglə onu nişan alıb qışqırdım: “Sahilə tərəf üz. Mənim sənə pislik etmək niyyətim yoxdur. Amma gəmi -nin dalınca üzməyə başlasan, vurub kəlləni dağıdacam”.
Sonra Ksuriyə tərəf döndüm:
– Ksuri! Əgər mənə sadiq olsan, səni böyük bir adam edərəm. Xəyanət etsən, səni də dənizə ataram.
Oğlan düz gözümün içinə baxıb gülümsəyərək heç vaxt xəyanət etməyəcəyinə və haraya istəsəm, mənimlə gedəcəyinə and içdi.
Mən yenidən mavrların əlinə düşməkdən elə qorxurdum ki, düz beş gün dayanmadan üzdüm. Sonra bir çayın mənsəbində lövbər salıb dayandıq. Bir az sonra sahildə çox böyük vəhşi heyvanlar gördük. Ksuri bərk qorxmuşdu. Doğrusu, mən də qorxurdum. Amma biz mütləq sahilə çıxmalı idik, çünki bir damla da içməli suyumuz qalmamışdı. Biz qayığı sahilə yaxınlaşdırdıq. Ksuri bildirdi ki, şirin su tapıb gətirə bilər:
– Vəhşilər gəlsələr, məni yeyərlər, siz isə salamat qalarsınız.
Mən onu sakitləşdirdim:
– Ksuri, bir yerdə gedək, biz onları öldürərik, nə səni yeyərlər, nə də məni.
İki səhəng və tüfəng götürüb sahilə çıxdıq.
Mən sahildən çox uzaqlaşmaq istəmirdim. Qayığı gözdən qoymaq olmazdı. Ancaq Ksuri xeyli aralanmışdı. Bir qədər sonra geri döndü. Dovşanabənzər bir heyvan ovlamışdı, dərədə içməli su da tapmışdı. Biz səhənglərimizi doldurub ləzzətli dovşan ətinin kababından yedik.
Əvvəlcə Kanar və Yaşıl Burun adalarını tapmaq lazım idi. Onlar Afrika qitəsindən çox uzaqda deyildi. Amma əlimizdə heç bir xəritə və cihaz olmadığından dəqiq harada olduğumuzu müəyyən edə bilmirdim. Bir ingilis gəmisinə rast gəlmək ümidi ilə sahilboyu hərəkət edirdik. Mənim hesabıma görə, buralar Mərakeş sultanının torpaqları olmalı idi. İnsan yaşamayan bu sahillərdə ancaq qorxunc vəhşi heyvan səsləri eşidilirdi.
Bir dəfə uzaqda Kanar adalarındakı məşhur Tenerif zirvəsi göründü. Qayığımızı çevirib o dağlara tərəf yönəltməyə cəhd göstərdim. Amma qarşı tərəfdən əsən külək və nəhəng dalğalar məni geri dönməyə məcbur etdi. Mən yenə də sahilboyu yolumuza davam etməyi qərara aldım. Bir neçə dəfə sahilə çıxıb içməli su götürdük. Hətta qorxunc bir şiri öldürüb, dərisini soyub qurutduq; mən sonralar ondan yataq kimi istifadə edirdim.
Sonra biz bu sahildən ayrılıb istiqamətimizi dəyişmədən bir neçə gün cənuba tərəf getdik. Ərzağımız azalırdı, mümkün qədər qənaətlə işlədir, yalnız içməli su üçün sahilə çıxırdıq. Mən Qambiya, yaxud Seneqal çaylarının mənsəbinə çatmaq istəyirdim. Ümid edirdim ki, buralarda bir Avropa gəmisinə rast gələrəm, əks halda mən ya açıq dənizə çıxaraq bir ada axtarmalıyam, ya da buralarda vəhşi insanların əlində ölməliyəm. Mən sükanı Ksuriyə tapşırıb kayuta enmişdim. Birdən onun "Ağa! Ağa! Yelkən! Gəmi" qışqırdığını eşitdim. Yazıq uşaq uzaqda görünən gəminin sahibimizə məxsus olduğunu düşünərək qorxusundan tir-tir əsirdi. Mən diqqətlə baxıb bu gəminin portuqal gəmisi olduğunu görə bildim. Bütün yelkənləri açıb gəmiyə yaxınlaşmaq üçün sürətlə açıq dənizə tərəf yönəldik. Amma necə sürətlə getsək də, ona yaxınlaşa bilmirdik. Birdən gəmidən kiminsə durbinlə bizə sarı baxdığını gördüm. Gəmi sürətini azaltdı, üç saatdan sonra biz bu gəmiyə yan aldıq.
Məni və yoldaşımı gəmiyə dəvət etdilər. Braziliyaya gedirdilər. Mən sevinclə kapitanın yanına gedib başıma gələnləri ona danışdım və məni xilas etdiyi üçün ona təşəkkürümü bildirdim, bütün əmlakımı ona bəxşiş kimi təklif etdim. O isə: "Təsəvvür edirəm, siz necə sevinirsiniz. Mən də bu vəziyyətə düşə
