Balıq sürü su içib qurtarana qədər gözlədi. Sürü gedəndən sonra kərtənkələni səsləyib:
− Kərtənkələcan, − dedi, − mən arxın qurtaracağını axtarmağa gedən Balaca Qara Balığam. Sən bilikli, zəkalı heyvansan. Buna görə də səndən bəzi şeylər soruşmaq istəyirəm.
− Xətrin hər nə istəyir, soruş.
− Yolda məni Nərə balıqla, Saqqa quşu ilə, Balıqudan quşla çox qorxudublar. Bunlar haqqında bir şey bilirsənsə, mənə de!
Kərtənkələ dedi:
− Nərə balıqlar və Balıqudanlar bu tərəflərdə tapılmazlar. Xüsusilə Nərə balıqlar. Çünki onlar dənizdə yaşayır. Lakin Saqqa quşuna elə bu həndəvərdə rast gəlmək olar. Çalış aldanıb kisəsinin içərisinə girməyəsən.
− Kisə nədir? − Balaca Balıq onun sözünü kəsib soruşdu.
− Saqqa quşunun boğazının altında xeyli sututan kisə var. Bəzən təcrübəsiz, xam balıqlar suda üzən quşun kisəsinə girib birbaşa qarnına gedirlər. Saqqa quşu tox olanda balıqları kisəsində ehtiyat saxlayır.
− Deməli, onun qarnına gedəndən sonra xilas olmaq üçün çarə yolu yoxdur?
− Yoxdur. Kisəni parçalamaqdan başqa heç bir yol yoxdur. Sənə bir xəncər verərəm. Saqqa quşunun çənginə düşəndə dediyim kimi edərsən.
Kərtənkələ qayadakı yarığa sürünüb xəncərlə qayıtdı. Balaca Balıq xəncəri alıb dedi:
− Kərtənkələ, sən çox mehribansan, bilmirəm sənə necə təşəkkür edim?
− Canım, təşəkkür nəyə lazımdır, mənim belə xəncərim çoxdur, sənin kimi ağıllı balıqlara bağışlayıram.
− Məgər məndən əvvəl də buradan keçən olub?
− Çoxları keçib. İndi onlar özləri üçün böyük dəstə düzəldiblər…
Kərtənkələ bunları deyib qulağını daşdakı yarığa dayadı:
− Di sağ ol, − dedi, − balalarım yuxudan ayıldığı üçün getməliyəm.
Kərtənkələ yarığa girdi. Balaca Balıq isə çarəsiz qalıb yola düşdü. Hey öz-özünə sual verirdi: "Doğrudanmı, arx dənizə tökülür? Saqqa quşunun gücü elə mənə çatsın?! Balıqudan quşun bizimlə nə düşmənçiliyi var?"
Balaca Balıq üzə-üzə gedir və fikirləşirdi. Yolboyu təzə şeylər görür, öyrənirdi. Şəlalənin başı üstə axmasından həzz alır, yenidən üzürdü. Kürəyində günəşin hərarətini hiss edir və möhkəmlənirdi.
O, sonra elə bir yerə çatdı ki, burada dərə enlənir, su isə kolluqların arasından axıb gedirdi. Balaca Balıq suyun çoxalmasından ləzzət alırdı. Xeyli gedəndən sonra o, çoxlu balığa rast gəldi. Anasından ayrılandan bəri balıq görməmişdi. Bir neçə Rizə balıq onu dövrəyə aldı və soruşdu:
− Elə bil qəribsiniz?
− Bəli, qəribəm. Uzaq yerdən gəlirəm.
Rizə balıqlar dedilər:
− Hara getmək fikrindəsən?
− Arxın qurtardığı yeri tapmağa gedirəm.
− Hansı arxın?
− İçində üzdüyüm arxın.
− Biz buna arx yox, çay deyirik.
Balaca Qara Balıq heç nə demədi. Rizə balıqlardan biri dilləndi:
− Xəbərin var ki, Saqqa quşu yolu kəsib?
− Xəbərim var, bilirəm…
Başqa bir Rizə balıq soruşdu:
− Onu da bilirsən ki, Saqqa quşunun nə geniş kisəsi var?
− Onu da bilirəm.
− Bunları bilə-bilə yenə getmək fikrindəsən?
− Bəli, bütün bunları bilirəm və getməliyəm.
Balıqlar arasında səs yayıldı ki, uzaq yollardan gəlmiş Balaca Qara Balıq çayın qurtaracağını tapmaq istəyir və Saqqa quşundan da qorxmur.
Rizə balıqlardan bir neçəsi Balaca Qara Balıqla getmək istədi, lakin böyüklərin qorxusundan səslərini çıxarmadılar. Hətta onların bir neçəsi Balaca Qara Balığa yanaşıb qımıldandı.
− Saqqa quşu olmasaydı, biz də səninlə gedərdik…
Çayın qırağında bir kənd vardı. Kəndin qadınları və qızları çayın içində qab-qacaq və paltar yuyurdular. Balaca Balıq onların səs-küyünə bir xeyli qulaq asdı və uşaqların islanmış bədənlərinə tamaşa etdi, sonra yola düzəldi. O qədər getdi ki, axşam oldu. Balaca bir daşın altına girib yatdı. Gecəyarı ayıldı və gördü ki, Ay suya düşüb, hər yeri işıqlandırır.
Balaca Balıq Ayı çox istəyirdi. Gecələr Ay suya düşəndə yuvadan çıxıb onunla bir neçə kəlmə danışmaq həsrətində idi. Lakin hər dəfə anası ayılıb onu yuvasına dartar və yenidən yatırdardı. Bu dəfə Balaca Balıq Ayın qarşısına çıxdı:
− Salam, ey mənim göyçək Ayım!
Ay da Balaca Qara Balığı mehribanlıqla qarşıladı:
− Salam, mənim Balaca Qara Balığım! Sən hara, bura hara?
− Dünyanı səyahətə çıxmışam.
− Dünya çox böyükdür, sən hər yeri gəzə bilməzsən.
− Eybi yoxdur, bacardığım yerə qədər gedəcəyəm.
− Ürəyim çox istəyirdi ki, səhərə qədər yanında qalam, lakin böyük bir qara bulud mənə tərəf gəlir. Qorxuram işığımın qarşısını kəsə.
− Ey qəşəng Ay, sənin işığını çox sevirəm. Ürəyim istəyir ki, nurun həmişə yoluma işıq saçsın.
− Mənim Balığım, düzünü axtarsan, mənim işığım yoxdur, işığı mənə Günəş verir, mən də onu Yerə saçıram. Bilirsənmi ki, adamlar yaxın gələcəkdə uçmaq, gəlib mənim üzərimə düşmək arzusundadırlar?
− Bu mümkün deyil!
− Doğrudur, bu çox çətin işdir, ancaq insan öz istədiyinə…
Ay sözünü bitirə bilmədi. Qara bulud gəlib onun üzünü
