Hekayələr. İsi Məlikzadə
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Hekayələr - İsi Məlikzadə страница 3
Bu sözlərin müqabilində Sabit Mirzə nəsə deməli idi.
– Təşəkkür eləyirəm, – dedi.
Elə bu dəm Dadaşov içəri girdi. Arıq kişi əvvəlcə yerindən tərpənmək istəmədi, sonra ürəyinə damdı ki, bu ucaboy adam elə Dadaşov özüdür ki var. Kişi qapıya tərəf sürüşüb, yerini Dadaşova verdi.
Dadaşov, Sabit Mirzəylə qabaq-qənşər oturub, dalğalı saçını barmaqlarıyla daraqlaya-daraqlaya arıq kişidən soruşdu:
– Adın nədi, əşi?
Kişi:
– Adım Qasımdı, – dedi.
– Yatanda səsin çıxmır ki?
Kişi başa düşmədi.
– Nə buyurdunuz? – dedi.
– Deyirəm, yatanda xoruldamırsan ki?
Kişi Sabit Mirzənin üzünə baxıb, günahını boynuna alan adam kimi dedi:
– Deyilənə görə, hərdən xoruldayıram… yorğun olanda…
Dadaşov nəzərlərini kişinin hülqumlu, nazik boğazına dikdi.
– Yorğun niyə olursan? Daş-zad daşımırsan ha.
Kişi utancaq uşaq təkin gülümsədi.
– Elə daş daşıyıram, – dedi, – sement daşıyıram, qum daşıyıram… tikintidə işləyirəm… Samosval1 sürürəm… Gedirəm Bakıdan təzə samosval gətirməyə.
Dadaşov başını buladı:
– Bu can-cəsədnən samosvala necə gücün çatır? Səni samosval bu kökə salıb, ay yazıq. Səhər-səhər bal ye, qaymaq ye, nehrə yağı ye. Skeletə oxşayırsan lap.
Kişi qaşqabağını salladıb susdu, amma Dadaşov əl çəkmədi ondan.
– Əşi, xoruldayacaqsansa, səni keçirdək ayrı kupeyə, – dedi. – Sabit müəllimi narahat eləyərsən burda.
Kişi pərt-pərt, güclə eşidiləcək bir səslə:
– Narahat eləmərəm, – dedi. – Nəyimiz olmasa da, qanacağımız var.
Sabit Mirzə başa düşürdü ki, Dadaşov bu arıq kişini ələ salır. Başa düşürdü, ancaq dilini tərpədib onu yerində otuzdura bilmirdi. Elə bil Dadaşovun qəlbinə dəyməkdən ehtiyat eləyirdi. Bu acizliyinə görə Sabit Mirzə öz-özündən utandı və mənasız sorğu-suala son qoymaq üçün söhbəti dəyişdi.
– Bakıya saat neçədə çatacağıq? – dedi.
Onun sualına cavab verən olmadı.
Qasım kişi fikrə getmişdi, Dadaşov isə buruq-buruq qaşlarını çatıb dəhlizdən gələn səsə qulaq asırdı.
– Nar! Nar! Gülöyşə nar! Mələs nar!
Cavan bir oğlan həsir zənbili qabağında ikiəlli tutub kupedəkilərə baxdı.
– Nar istəyirsiniz?
Dadaşov barmağının işarəsiylə oğlanın içəri çağırdı. Zənbildən beş iri nar seçdi.
– Üstümdə pul yoxdu, – dedi, – pencəyin cibindədi. Bu narları ver qonşu kupedəki kişiyə, denən, Dadaşov seçib… denən, pulunu versin.
Dadaşov sözlərinin təsirini yoxlayırmış kimi Sabit Mirzəyə baxdı, ancaq Sabit Mirzə onun təkəbbüryağan baxışlarından acıqlanmadı. Bəyənmədiyi tamaşaya maraq ucbatından axıracan baxan tamaşaçı kimi səbrini basdı və zənn elədi ki, bu darısqal kupe balaca bir səhnədir, Dadaşov da bu səhnədə bədahətən oynanılan pyesin baş qəhrəmanıdır. Belə zənn eləməsən, Dadaşovun hoqqalarına dözməkmüşkül məsələdir. Sabit Mirzənin yadına mərhum müəllimi Məmməd Qaya düşdü. Məmməd Qaya vaxtilə ortabab aktyor olmuşdu, ortabab olduğuna inanandan sonra səhnənin daşını atıb, lövbərini salmışdı instituta. Sevdiyi kəlamları vardı ki, dönə-dönə deməkdən yorulmurdu: “Aktyor üçün ən yaxşı məktəb – həyatdır. Gördüyünüz, rastlaşdığınız adamların yanından laqeyd ötməyin, o adamların danışığına, davranışına fikir verin. Hərəsindən bir jest, ştrix götürün! Tip axtarın! Tip doludu, tip hər yanda var, onları görmək hünərdi”. Dadaşovun özündən razı, tox sifətinə baxa-baxa Sabit Mirzə ürəyində dedi: “Qəbrin nurla dolsun, Məmməd Qaya”.
Qırmızısifət kişi qapının ağzında göründü. Əlində bürmələdiyi yaylıqla boynunun tərini silə-silə dedi:
– Narların hamısını götürdüm, yoldaş Dadaşov… zənbilli-zadlı…
Dadaşov əllərini yana açıb, süni təəccüblə:
– Bir zənbil nar nəyimə lazımdı? – dedi. – Mən beşini seçmişdim…
Qırmızısifət kişi yaylığı alnında gəzdirdi.
– Lazımınız olar… uşaqlara, filana… nardı də… Dadaşov ona yer göstərdi. – Gəl otur, Fətulla. Arıq kişi qapıya tərəf bir az da çəkildi. Fətulla cibindən çıxardığı yaylığı ovcunda xışmalaya-xışmalaya keçib əyləşdi. Dadaşov əvvəl elə bildi ki, Fətulla cibindən papiros çıxardır. Başını bulaya-bulaya: – Burda papiros çəkməyi qadağan eləyirəm, – dedi.
– Mən tüstüdə otura bilmirəm. Fətullanın qırmızı sifəti bir az da allandı. Əlindəki yaylığı Dadaşova göstərib gülümsədi. – Anadəngəlmə çəkən deyiləm, – dedi. Bu dəm uzunsaç oğlan kupenin qabağında göründü və öthaötdə başını döndərib içəridəkilərə ani, ürkək bir nəzər saldı. Dadaşov: – Ay oğlan! – dedi. Uzunsaç oğlan qayıdıb qapının ağzında dayandı. Dadaşov onu təpədən dırnağa süzdü. Sözünü deməyə tələsmirdi və Sabit Mirzə ovcunun içi kimi bi lirdi ki, Dadaşov qəsdən susur, bu uzunsaç oğlanı nigaran saxlamaqdan zövq alır. Axır ki, Dadaşov dilləndi: – Bayaqdan səni “oğlan” deyib çağırıram. Adın nədi sənin? Oğlan çiynini qapıya söykədi. – Adım Vəzirdi, –dedi. Dadaşovun qalın dodaqları dartıldı, ağappaq, sapsağlam dişləri göründü. – Hansı padşahın vəzirisən, ə? – dedi. – Dədən bir fər li ad tapmırdı sənə qoymağa? Uzunsaç oğlan göyümtül gözlərini dirəmişdi Dadaşovun ağappaq dişlərinə, amma deyəsən, heç nə görmürdü. Gözlərində çaşqın bir ifadə dolanırdı. Bilmirdi gülümsəsin, yoxsa acıqlansın. Oğlanı elə bil sacdaqo-vurmuşdular: üzünün dərisi qapqara idi. Yarımqol köynək geyinmişdi, köynəyin rənginə düşməyən qalstuk bağlamışdı.
Dadaşov
1