giriş qapısı sayılan iri, yarıuçuq vəziyyətdə olan tağın altından keçəndə Enn soruşdu.
Tağı keçəndən sonra qəsrin həyətinə aparan pilləkənlər başlayırdı. Bir neçə yerdən uçulub-dağılmış pilləkənlərin üstünü ot-alaf basmışdı. Əvvəl Fanni xala ehtiyatla birinci pilləkənə ayaq basdı. Onun arxasınca da uşaqlar çıxmağa başladılar. Kiçik daş dəhlizi keçib qəsrin geniş həyətinə gəlib çatdılar. Bir vaxtlar həyətə daş plitələr döşənsə də, indi onların yerində bircə qum qalmışdı. Bəzi yerlərdə təzə bitmiş otlar gözə dəyirdi. Vaxtilə qəsrin hər iki küncündə iki böyük qala ucalırdı, amma indi onlardan biri, demək olar, uçulub-dağılmışdı, digəri isə nisbətən yaxşı vəziyyətdə idi. Qalanın üstündə məskən salmış dolaşalar uşaqların səsini eşidən kimi bir ağızdan qarıldamağa başladılar.
– Corc, məncə, atan bax o balaca otaqda yaşayır, – Dik bunu deyib əlini qəsrin salamat qalmış yeganə otağına tərəf tuşladı. – Yadındadır, biz də adaya gələndə həmin otaqda gecələmişdik.
– Hə, – Corc başını tərpətdi. – Çox maraqlı idi! Düz deyirsən, yəqin, atam da elə orada qalır. Burada başqa gecələməli yer yoxdur. Əlbəttə, əgər zirzəmiyə düşməyibsə…
– Nə danışırsan, zirzəmidə yaşamaq olar?! – Culian təəccüblə soruşdu. – Ora çox rütubətli və qaranlıqdır. Corc, doğrudan, atan harada ola bilər? Heç yerdə gözə dəymir.
– Ana, həqiqətən, atam haradadır axı? Yəqin, o balaca otaqda işləyir, hə?
– Mən də dəqiq bilmirəm, – Fanni xala çiyinlərini çəkdi, – yəqin, orada olar. Adətən, adaya gəldiyim vaxt Kventin məni buxtada qarşılayırdı. Biz sahildə oturub yemək yeyir, söhbət edirdik. Qəsrin içinə girmirdik.
– Gəlin onu çağıraq, – Dik təklif elədi.
Uşaqların hamısı bir ağızdan Kventin əmini səsləməyə başladı: «Kventin əmi! Kventin əmi! Haradasınız?»
Onların qışqırığı dolaşaları ürkütdü. Quşlar qarıldayaraq qanadlanıb qəsrin üstündə dövrə vurmağa başladılar. Dənizdən uçub gələn bir neçə qağayı da onlara qoşuldu. Bu səsə adadovşanları qaçıb haradasa gizləndilər… Ancaq Kventin əmi onların harayına səs vermədi. Uşaqlar bir az gözləyəndən sonra yenə onu səsləməyə başladılar.
– Bir az yavaş qışqırın, – Fanni xala narazılıqla qulaqlarını tutub dedi. – Az qaldı qulağım batsın. Corc, sənin atan necə adamdır! Mən ona bu gün gələcəyimizi xəbər vermişdim axı!
– Yəqin, haradasa buralardadır, – Culian onu sakitləşdirməyə çalışdı. – Necə deyərlər, dağ Məhəmmədə tərəf gəlməsə, Məhəmməd dağa tərəf gedər! Çox güman ki, Kventin əminin başı hansısa kitaba qarışıb, ona görə də bizi eşitmir. Özümüz onu axtarıb-taparıq.
– Gəlin gedib balaca otağa baxaq, – Enn təklif elədi.
Onlar kiçik, yarıqaranlıq otağa tərəf getdilər. Bu otağa işıq yalnız divarda pəncərəni əvəz edən iki dar yarıqdan düşürdü. Otağın bir küncündə vaxtilə burada mövcud olmuş buxarının qalıqları gözə dəyirdi: ovxalanıb tökülmüş kərpiclər və qəsrin qalın divarına girmiş iri bir boru.
– Otaqda heç kim yoxdur! Hamıdan birinci ora çatan Culian təəccüblə qışqırdı. – Ümumiyyətlə, burada yaşayan olmayıb. Nə kitab var, nə də yemək!
– Onda, bəlkə, zirzəmini də axtaraq? – Dik dedi. – Ola bilər, Kventin əminin elmi işi üçün zirzəmiyə düşmək lazım gəlib. Zirzəminin girişi, deyəsən, həyətin ortasında idi, su quyusunun yaxınlığında.
– Hə, yəqin, zirzəmidədir, – Enn də təsdiqlədi. – Fanni xala, gəlin gedib baxaq.
– Yox, yox, uşaqlar! Mənim qaranlıq yerlərdən xoşum gəlmir. Yaxşısı budur, sizi həyətdə, günəşin altında gözləyim. Siz qayıdıb gələnə kimi də yemək çantasını boşaldıb buterbrodları hazırlayaram. Yəqin, birazdan acacaqsınız.
– Yaxşı, – uşaqlar razılaşdılar.
Onlar zirzəminin girişinə tərəf yollandılar. Ancaq giriş bağlı idi. Culian elə iri çuqun qapağı kənara itələməyə hazırlaşırdı ki, birdən gözünə nəsə sataşdı:
– Baxın, qapağın arasından təzə otlar çıxıb. Ən az bir il bu qapağı yerindən tərpədən olmayıb. Deməli, Kventin əmi zirzəmidə deyil.
– Yaxşı, bəs haradadır? – Dik çaşqınlıqla soruşdu.
Kventin əmi haradadır?
Uşaqların dördü də çaşbaş vəziyyətdə zirzəminin girişini örtən qaralmış qapağa baxırdı. Culian haqlı idi – bu qapağı ən az bir il yerindən tərpədən olmamışdı.
– Bu halda aşağı düşməyin heç bir mənası yoxdur, – Culian dedi.
– Deyəsən, zirzəminin bundan başqa girişi yox idi, düzdür? – Dik soruşdu. – Bir də ki, bu qapaq kifayət qədər ağırdır, əgər Kventin əmi aşağı düşübsə, onu arxasınca necə bağlaya bilərdi axı?
– Düzdür, – Enn qardaşının sözünü təsdiqlədi. – Çox güman ki, orada deyil.
– Yaxşı, bəs haradadır? – Corc soruşdu. – Kirrin balaca adadır, biz buranın hər daşına bələdik. Bəlkə, o, mağaradadır? Yadınızdadır, biz də orada gizlənmişdik.
– Əlbəttə ki, bu, mümkündür, – Culian dedi, – amma, düzü, mən buna şübhə eləyirəm. Məgər sən bilmirsən ki, mağaraya yalnız yuxarıdakı dəlikdən düşmək olar. Həmin dəliyin ağzı isə tutulub. Məncə, Kventin əmi heç vaxt o dəlikdən içəri düşməyi ağlına gətirməzdi.
Uşaqlar qəsrin ətrafında dövrə vuraraq adanın o biri tərəfinə gedib çıxdılar. Onların bir vaxtlar oynamaqdan ləzzət aldıqları mağara burada yerləşirdi. Mağaranın girişini daşla tutmuşdular, onun üstünü isə sürüşkən yosun təbəqəsi örtmüşdü. Mağaraya yaxınlıqdakı su quyusundan da düşmək mümkün idi. Quyunun içində dəmir nərdivan vardı. Ancaq bu nərdivan quyunun dibinə kimi gedib çatmırdı. Uşaqlar həmin nərdivanın son pilləsinə bağladıqları kəndirlə quyuya düşürdülər.
– Baxın, bizim bağladığımız kəndir hələ də burada qalır, özü də salamatdır! – Dik əyilib aşağı baxandan sonra qışqırdı.
– Mən aşağı düşməyə çalışacağam, – Culian dedi.
Oğlan ehtiyatla quyuya enməyə başladı. Nəhayət, mağaranın olduğu yerə gəlib çatdı. Hər tərəf zil qaranlıq idi, Culian cibindən əl fənərini çıxarıb ətrafa işıq saldı. Heç nə gözə
