amma bu, tamamilə adi bir şeydir.
İstənilən halda, sizin üçün sürprizim var.
Əslində siz nə istədiyinizi bilirsiniz.
Bunu hər bir adam bilir. Ona görə də yolunuzu tapana qədər rahat ola bilmirsiniz. Siz hansısa konkret iş üçün nəzərdə tutulduğunuzu hiss edirsiniz. Siz haqlısınız. Eynşteynə fiziki nəzəriyyələr yaratmaq zəruri idi, Harriet Tabmen insanları azadlığa aparmalı idi, siz isə özünüzün unikal məqsədinizə doğru getməlisiniz. Vartan Qriqoryanın dediyi kimi: «Kainatda, bəşəriyyətin bütün tarixi boyu, heç vaxt ikinci sizin kimisi olmayacaq». Hər birimiz unikalıq. Hər bir inşanın dünyaya təkraredilməz baxışı var və bu orijinallıq həmişə özünü ifadə etmək istəyir.
Lakin çoxlarını nəsə dayandırır. Həyatımızı dəyişmək, estafet çubuğunu götürüb yarışa qoşulmaq istəyəndə həmişə nəsə baş verir. Hansısa anlaşılmaz səbəb üzündən bizim qətiyyətimiz əriyib gedir. Biz estafet çubuğuna baxır və düşünürük: «Yox, bu mənimki deyil». Vaxtın keçdiyindən narahat olaraq və «özümüzünkünü» heç vaxt tapa bilməyəcəyimizdən həyəcanlanaraq onu kənara qoyuruq.
Bunun iki səbəbi var.
Birincisi nə istədiyimizi anlamaq çox çətindir, çünki seçim üçün variantlar çoxdur. Bu, həmişə belə olmayıb. Bizim valideynlərin və onların valideynlərinin imkanları daha məhdud, məqsədləri daha aydın olub. Həyatımızın işini axtarmaqda malik olduğumuz buğunkü sərbəstliyimizə görə mədəniyyətimizin uğurlarına borcluyuq.
Azadlıq gözəldir. Lakin həm də əziyyətlidir, çünki bizdən qarşımıza öz məqsədlərimizi qoymağı tələb edir.
Müharibə zamanı daha az adamın depressiyadan əziyyət çəkdiyini bilirsiniz? Belə dövrlərdə hər şey əhəmiyyətlidir. Siz hər gün nə edəcəyinizi dəqiq bilirsiniz. Sağ qalmaq uğrunda mübarizə, təhlükəyə baxmayaraq, sizə istiqamət və enerji verir. Siz dəyərinizin nə olduğu və ya həyatda nə ilə məşğul olmağa dəyəcəyini fikirləşməyə vaxt sərf etmirsiniz. Siz sadəcə sağ qalmağa, evinizi qorumağa, qonşulara kömək etməyə çalışırsınız. Ölüm təhlükəsiylə üzləşmiş adamlar haqqında filmlər xoşumuza gəlir, çünki qəhrəmanın hər bir addımı mənaya malikdir.
Məqsədləri diqtə edən fövqəladə vəziyyət olmadıqda isə, mühüm məqsədləri yaratmaq lazım gəlir. Arzun varsa bunu etmək mümkündür, lakin bu yöndə təcrübəmiz azdır.
İkincisi, daxilimizdə nəsə istəyimizi dərk etməyə mane olur. Hansısa daxili münaqişə onları görməyə imkan vermir. Onun məğzini müəyyən etmək o qədər də asan məsələ deyil. Çox vaxt o özümüzü qınamaq pərdəsi altında gizlənir: «Bəlkə mənim heç bir istedadım yoxdur. Bəlkə mən sadəcə tənbələm. Ağıllı olsaydım həyatda daha çox şeyə nail olardım».
Bu qınaqlardan heç biri doğru deyil.
Bu kitabın birinci məqsədi daxili münaqişənizə işıq salmaqdır ki, onun konturlarını aydın görəsiniz. Sizə nəyin mane olduğunu müəyyən edən kimi, niyə həyatınızı istədiyiniz kimi qura bilmədiyinizi anlayacaqsınız. Özünüzü qınamağı buraxacaqsınız. Fəaliyyətsizliyinizin səbəbi olduğunu dərk edəcəksiniz.
Bizim düşüncəmizdə bir yığın ibtidai ittiham xurafatları mövcuddur: «Əgər nəyisə doğrudan da çox istəyirsənsə ona nail olacaqsan». Və ya «Əgər özün-özünə hərəkət etməyə mane olursansa, deməli xarakterin zəifdir». Heç kim göz qabağında olan sualı vermir: «İnsan özü özünə niyə mane olmalıdır ki?» Bu suala cavab tapmaq üçün öyrənməyə həvəs lazımdır, başqalarını mühakimə etməyə meylli olan adamlarda isə bu, heç vaxt çatışmır.
Biz növbəti fəsillərdə bu günahkarlıq hissinin qarşısını almağı, onu vicdanlı və qərəzsiz maraqla əvəz etməyi öyrənəcəyik. Mən səmimi marağa dərin hörmət bəsləyir, insanın haqlı olduğuna özündənrazı inam hissinə isə hörmət etmirəm. Siz «hər şeyin bir səbəbi var» prinsipini tətbiq edəcəksinizsə faydalı, bizə kömək edəcək cavablar alacaqsınız. Təbii ki, hara getməyin lazım olduğunu bilməməyinizin də bir səbəbi var. Bu kitab onu tapmağa yardım edəcəkdir.
İndilik isə sadəcə yadınızda saxlayın ki, bu kitabı açana qədər etdikləriniz nə tənbəlliklə, nə səfehliklə, nə də qorxaqlıqla izah edilə bilməz. Öz üzərinizdə işləmək barədə proqramların əksəriyyəti, hətta kifayət qədər faydalıları belə, çox vaxt belə bir fərziyyə üzərində qurulur ki, arzu etdiyinizə nail ola bilməməyinizin səbəbi düzgün təfəkkür tərzi işləyib-hazırlamamağınızdır. Onlar sizi ittiham edir və əvvəlcə bunu düzəltməyi nəzərdə tuturlar.
Daha bunları yaddan çıxarın.
Həyatınızın həqiqətən xoşunuza gəlməsi üçün daha yaxşı olmaq və ya şəraitə münasibətinizi dəyişmək lazım deyil. Siz artıq kifayət qədər yaxşısınız. Ən ağıllısı isə istədiyinizi öz üzərinizdə çalışmağa başlamazdan qabaq almaqdır. Düzgün yola çıxanda «yanlış» təfəkkür tərzinin ecazkar surətdə necə dəyişdiyini görəcəksiniz.
Mən sizi başqa adama çevrilməyinizi tələb edən proqrama cəlb etmək fikrində deyiləm. Həyat o qədər də sadə deyil və biz arzularımızı gerçəklik kimi qələmə verməklə heç nəyə nail ola bilməyəcəyik. Eləcə də hesab edirəm ki, problemi pozitiv təfəkkür tərzi ilə həll etmək mümkün deyil. Fikirlərinizi süni surətdə dəyişməyi və özünüzü olmayan hissləri keçirən kimi göstərməyi tələb edən sistem uzunmüddətli perspektivdə kifayət qədər dayanıqlı deyildir. Vizuallaşdırmanın (təsəvvür etmənin) da öz hüdudları var. Mən vizullaşdırmanı bacarmayan və hətta sevdikləri şeyi təsəvvürlərində canlandırandan sonra da güclü daxili münaqişə yaşayan çoxlu adamlar tanıyıram. Bəli, «öz gerçəkliyini yaratmaq» təklifi çox şey vəd edən kimi görünür, lakin medalın əks üzü də var: işlər gözlədiyiniz kimi getməsə bu özünüzü ittiham etmək üçün bəhanə olacaq. Bu düzgün deyil. Siz taleyinizə görə təklikdə məsuliyyət daşıya biləcək qədər qüdrət sahibi deyilsiniz – buna ehtiyac da yoxdur.
Lakin nə istədiyinizi niyə bilmədiyinizi anlamaq zəruridir. Tam dürüst izah tapılan kimi, nəhayət buna bir əncam çəkmək olacaq.
Kitabın ikinci məqsədi bunu necə etməyi göstərməkdir. Hər bir fəsildə hər dəfə tələb olunanda, istər indi, istər gələcəkdə, daxili mübarizəni kəsməyə yardım edəcək alətlər və strategiyalar var.
Birinci üç fəsil bütün oxucular üçün nəzərdə tutulub. Onlar sizin daxili münaqişənizə işıq salacaq və siz onun konturlarını görəcəksiniz. Problemin ümumi görünüşü aydın olan kimi, siz məhz sizə uyğun gələn fəaliyyət strategiyasının təklif edildiyi fəsilə keçə biləcəksiniz.
Daxili münaqişənin nədən ibarət olduğunu anlamaq o qədər də çətin deyil, çünki qulaq asmağı öyrəndikdən sonra hiss
