görə mən sizə təşəkkür edirəm, – deyə o, qocaya minnətdarlığını bildirdi. – Ümid edirəm, öz şəxsi işlərimə heç vaxt o dərəcədə aludə olmayacağam ki, ehtiyacı olanlara qayğı göstərə bilməyim.
Bu sözləri söyləyəndən sonra Tomas Cefferson atının başını geri döndərdi və Ağ Evə gedən yoluna davam elədi.
ŞƏFQƏT
Doğma adamlara hökmən vaxt ayırmaq… lap cüzi də olsa, onlardan ötrü nəsə etmək lazımdır – elə bir şey ki, onun əvəzini həmin şeyin sənə bəxş etdiyi sevincdən başqa, ayrı heç nədən ala bilməzsən.
Vətəndaş müharibəsi dövründə prezident Avraam Linkoln tez-tez hərbi xəstəxanalara baş çəkir və hospitalda yatan yaralı döyüşçülərlə görüşürdü. Bir dəfə həkimlər onu ölüm ayağında olan bir gənc əsgərin palatasına apardılar. Linkoln keçib yaralının çarpayısının qırağında oturdu.
– Mən sənin üçün nəsə eləyə bilərəmmi? – deyə prezident əsgərdən soruşdu.
Əsgər qarşısında əyləşmiş adamı tanımadı.
– Siz mənim anama məktub yaza bilərsinizmi? – deyə o, güclə eşidiləcək bir səslə pıçıldadı.
Dərhal qələm-kağız gətirdilər və prezident əsgərin zorla dilə gətirə bildiyi sözləri səliqə-sahmanla kağıza köçürməyə başladı:
«Əziz ana, mən öz hərbi borcumu yerinə yetirərkən ağır yaralandım. Qorxuram ki, sağalmağım çətin başa gəlsin. Mənə görə çox da dərd çəkib, ürəyini üzmə. Mənim əvəzimdən Merini və Conu öpərsən. Allah səni və atamı öz pənahında saxlasın».
Yaralı əsgərin məktubu diqtə etməyə taqəti yox idi, ona görə də Linkoln kağızı özü imzaladı və bu sözləri əlavə etdi: «Məktub sizin oğlunuzun diqtəsi ilə Avraam Linkoln tərəfindən yazılmışdır».
Əsgər xahiş etdi ki, oxuması üçün kağızı ona göstərsinlər.
– Siz doğrudan prezidentsiniz? – deyə məktubu oxuyan əsgər heyrətlə pıçıldadı.
– Hə, – deyə Linkoln sakitcə cavab verdi və soruşdu ki, ona daha nəsə edə bilərmi.
– Əlimdən yapışın ki, ölüm mənim üçün dəhşətli görünməsin.
Bu, ölüm ayağında olan əsgərin axırıncı xahişi idi.
Sükuta qərq olmuş palatada prezident cavan oğlanın əlini öz əlinə alıb, ovcunun içində saxladı və ölüm yetişənə qədər əsgərə təsəlliverici sözlər söylədi.
GECƏ QONAQLARI
Sevgi həm onu bəxş edənləri, həm də bu bəxşişi qəbul edənləri sağaldır.
Bir dəfə biz arvadım Yuditlə belə qərara gəldik ki, qızımız Leylanı da götürüb birgə səyahətə çıxaq. İçərisində səfər üçün hər cür avadanlığı olan yaşayış avtofurqonu icarəyə götürüb, Aşağı Kaliforniyaya yollandıq3. San-Dieqoya qayıtmazdan bir gün qabaq isə biz əldən-ayaqdan uzaq adamsız çimərliyin yanında köç salası olduq – axırıncı istirahət gecəmizi təbiətin qoynunda keçirmək istəyirdik.
Mən gecə yarısı yuxudan hövlnak ayıldım – Yudit dirsəyi ilə böyrümü dümsükləyib, təcili qalxmağımı tələb edirdi. Bayırdan qışqırıq səsləri eşidilirdi və qapını bərk-bərk taqqıldadırdılar. Heç nə dərk etmədən mən anadangəlmə lüt-üryan furqonun damı altındakı çarpayıdan sıçrayıb qalxdım və pəncərədən çölə baxdım. Bayırda gördüklərim məni yuxudan tam ayılmağa məcbur etdi: üzümaskalı kişilər maşını dövrəyə almışdılar və yumruqlarını qapı-pəncərəyə çırpırdılar. Qabaqlar macəra filmlərinə baxanda özümə həmişə sual verərdim ki, görəsən mən nə vaxtsa əsl təhlükə ilə qarşılaşsam hansı hissləri keçirərdim? Neyləmək olardı, mən vaxt itirmədən dərhal «qəhrəman» obrazına girdim. Heç bir qorxudan söhbət gedə bilməzdi – ailənin şərəfini qorumaq vaxtı çatmışdı.
Cəld sürücü yerinə keçib açarı hərlətdim. İşə bax ki, bütün səyahət müddətində mühərrik dərhal işə düşmüş, bizi bir dəfə də olsun peşman etməmişdi. Amma bu dəfə o yalnız bir neçə dəfə «asqırıb» sönməklə kifayətləndi. Bu vaxt sürücü oturan tərəfin şüşəsi qırıldı və mən kabinəyə soxulan hansısa əli gördüm. Dərhal da ona zərbə ilişdirdim (burda necə də zorakı olmayasan! Bütün həyatım boyu mənə hakim kəsilən pasifist inam təhlükənin təzyiqi altında bir andaca puça çıxdı. Sonradan mən silahım olmadığına dəfələrlə sevinəcəkdim, çünki çox ehtimal ki, mən bu vəziyyətdə silahı dərhal işə salardım).
Mühərriki işə salmaq şansı qalırdı. Öz xəyalımda qəhrəman rolunu mən indiyəcən bəlkə min dəfə oynamışdım və bu rolu gerçək həyatda da oynaya biləcəyimə əsla şübhə etmirdim. Açarı daha bir dəfə burub hərlətdim. Mühərrik canlanan kimi oldu, di gəl ki, tez də yenidən yatdı. Sonra tüfəngin lüləsi hülqumuma dirəndi. Beynimdən bir fikir keçdi: «İndi belə çıxır ki, mən öz ailəmi xilas edə bilməyəcəm?»
– Pul! Pul ver! – deyə quldurlardan biri qışqırırdı; aralarında ingiliscə az-maz danışa bilən təkcə elə o idi.
Lülənin ucu az qala boğazımı deşirdi. Mən əlimi oturacağın alt tərəfinə apardım və pul kisəmi sınmış şüşədən quldura tərəf uzatdım. Güman etmək istərdim ki, məsələ bununla da bitəcək.
Amma bitmədi.
Maşının sınıq şüşəsindən əllərini içəri soxan meksikalılar qapının kilidini açdı və əlisilahlı adam mənə güclü zərbə endirdi. Mən döşəmənin üstünə yıxıldım və quldur dəstəsi hay-küylə furqona doluşdu. Onlar eynən ikinci dərəcəli ucuz Hollivud filmlərindəki meksikalı banditlərə oxşayırdılar. Üzlərini yaylıqla örtüb gizlədən soyğunçular dörd nəfər idilər: birinin əlində silah, birinin əlində qəssab bıçağı, birində maçete4 vardı; dördüncü quldur isə silahsız idi. Mən onların çiyinlərindən patrontaş asılmadığına az qala hələ təəccübləndim də. Quldurlardan biri tüfəngin lüləsini sinəmə dirəyib məni tərpənməyə, yerdən qalxmağa qoymurdu, o birilər isə ispanca çığırışa-çığırışa furqonun altını üstünə çevirir, şey-şüyləri ələk-vələk eləyirdilər.
Meksikanın uzun və dar Kaliforniya yarımadasında yerləşən iki ştatı –
Maçete – soyuq silah, dəhrə
