heyvan! Yalnız bütün evə bit yayır… Ancaq heç nə etmək olmaz, vəzifə və qüssələrin ağır yükünü daşımaq lazımdır”.
Bu yerdə kofedə şəkərin də olduğu ağlına gəldi. Əgər onun həyatında da hansısa şirinlik olsa? Onu nə rənginləşdirə bilər?.. Bəlkə isti birduyğu?
Panna Valentinanın elə də canlı olmayan təxəyyülündə bu “istiduyğu”, düzdür, illərlə dəyişən, hansısa simvola çevrilmişdi. Lap çoxdan, ilk dəfə mürəbbiyə kimi kəndə gedəndə bu simvol gənc və gözəl mülkədar görünüşü almışdı.
O şəhərə qayıdanda ürəyindəki gözəl mülkədarın yerini gözəl olmayan, amma əvəzində ciddi və düşünən təbib tutdu.
Lakin zaman-zaman simvollar fərdi cizgilərini itirəcək qədər çox oldu və yalnız mücərrəd ideya qaldı. Ancaq bu mücərrədliyin öz vacib keyfiyyətləri var idi: insana sanballı görkəm verən hörmətli yaş, xırda saqqal, parad üçün vizit forması və hündür yaxalıq. Panna Valentinanın təxəyyülünə gələn bu görüntü pansion qızlarının, onun yetişdirmələrinin izdihamından və dərslik qalağından ayrılmaz idi. Ağır, lakin müəllimənin yüksək əməyindən məhrum həyat, hətta “isti duyğu” ilə qızsa belə, panna Valentina üçün özünün hər cür gözəlliyini itirərdi.
Bu arada Anelka dalğalanan solğun-qırmızı paltarında hələ də masanın ətrafında qaçır, arxasında hörüyü silkələnir, Karus isə onun ardınca möhkəm qaçırdı.
Qız kitabları toplamağa girişdi, it isə onun ətrafında atılıb-düşür və dişlərilə gah qolundan, gah da sürətlə sayrışan başmaqlarından yapışırdı, – görünür, Karus onu əzizləmək lazım olduğunu bu cür xatırladırdı.
Çəkilmiş yeşiyin cırıltısı panna Valentinanı xəyallardan gerçəkliyə qaytardı. O, gözlərini qaldırdı və səsləndi:
– Anelka, sən nə edirsən?
– Kitabları yığışdırıram. Anamın yanına getmək olarmı? – qız yeşiyi bağlayaraq soruşdu.
– Gedək! – panna Valentina belə dedi və kreslodan qalxdı.
ÜÇÜNCÜ FƏSİL
Anelka və onun şən yol yoldaşı Karus mirvari-ağ rəngli, xəstəxana palatası kimi olduqca işıqlı və ehtimal, gənc evlilər üçün yataq otağı kimi xidmət etmiş, indi isə müəyyən təyinatı olmayan səmavi-mavi rəngli iki otaqdan keçərək, hər tərəfdən vəhşi üzüm ağacları ilə sıx bürünmüş şüşəli terrasa yüyürdülər.
Burda hündür stulda bernardinli rahib paltarı geyinmiş və əlində gəlincik olan arıq oğlan əyləşmiş, yaxında, üstü butılka və şüşə qablarla doldurulmuş masanın yanında isə ağ paltarlı, orta yaşlı qadın diqqətlə kitab oxuyurdu. Gözəl, xəstə qızartılı yanaqları olan arıq sifəti var idi. O, tünd-yaşıl rəngli yumşaq balınclar döşənmiş iri kresloya batmışdı.
Anelka bu qadına doğru cumdu, onun sifətini, boynunu, arıq, şəfaf əllərini və dizlərini öpüşlərə qərq etdi.
– Ah! Comme tu ma”s efraye, Angelique (Ah! Məni necə qorxutdun, Anjelika! – fransızca)! – deyə qadın ucadan səsləndi və kitabı bağlayaraq, Anelkanın qırmızı dodaqlarından öpdü. – Hecə oldu, dərs, Allaha şükür, bitdimi? Sanki nahardan bəri sifətin hətta bir qədər çəkilib. N”es tu pas malade (Sən xəstə deyilsən)? Itini sakitləşdir, o mütləq masanı, ya da Yuzeki aşıracaq. Joseph, mon enfant, est-ce que le chien t”a efraye (Jozef, mənim balam, it səni qorxutmadı)?
– Non, – deyə bernardinli kostyumlu oğlan bacısına küt-küt baxaraq, cavab verdi.
Işlər necədir, Yuzek?.. Qoy səni öpüm! – deyə Anelka ucadan səsləndi və qardaşının boynunu qucaqladı.
– Doueement! Doueement (Ehtiyatla! Ehtiyatla)! Axı sən bilirsən, məni belə silkələmək olmaz, mən zəifəm! – deyə oğlan şikayətlə dedi.
Bacısının coşqun qucaqlamalarından kənarlaşaraq və qansız dodaqlarını boru şəklində irəli uzadaraq, onu ehtiyatla öpdü.
– Ana, sən bu gün elə gözəlsən… Görünür, artıq tamamilə sağlamsan… Yuzek, baxsana, sənin oğlanının gödəkçəsi yuxarı sıyrılıb, – deyə Anelka boşboğazlıq edirdi.
– En verite (həqiqətən), bu gün özümü yaxşı hiss edirəm. Nahardan sonra bir neçə qaşıq səməni ekstraktı qəbul etmiş və bir fincan süd içmişəm. Ce chien fera du deqat partout (Bu it nə isə törədir), – əzizim, onu qov.
– Itil, Karusik! – Anelka gül dibçəklərini və küncdəki dəmir susəpəni qoxulamağa macal tapmış və xəstə ananın tuflisinə divan tutmağa hazırlaşan iti bağa qovaraq, çığırdı.
Həmin dəqiqədə panna Valentina daxil oldu.
– Bonjour, mademoiselle (Günaydın, mademuazel)! – evin sahibəsi onu salamladı. – Necə oldu, məşğul olmanı bitirdiniz? Anelkanın uğurları necədir? Joseph, mon enfant, prendras tu du lait (Jozef, mənim balam, bəlkə süd içəsən)?
– Non, maman (Xeyr, ana), – deyə oğlan mürəbbiyəyə doğru başını tərpədərək, cavab verdi.
Qovulmuş it zingildədi və qapını cırmaqladı.
– Nə isə, maraqlı bir şey oxuduğunuz sifətinizdən görünür. Qoluxovskinin, barəsində sizə danışdığım “Düşüncələr”i olmasın ? – deyə panna Valentina soruşdu.
– Angelique, ouvre la porte a cette pauvre bete (Anjelika, bu bədbəxt heyvan üçün qapını aç), onun ulaması qəlbimi parçalayır… Xeyr. Qoluxovskini deyil, daha da maraqlı bir şey – Raspaylın ksöndzimizin iltifatla borc verdiyi kitabçasını oxuyuram, – xəstə belə cavab verdi. – Anelka, qapını açıq qoy, qoy otaq havalansın. Pani, bu şəxsin öz dərmanları ilə hansı möcüzəli təsir edən nəticələrə nail olduğuna inanmazsınız. Mən heyranam və mənə belə gəlir, yalnız bir neçə fəsli oxumağımdan dolayı daha sağlam olmuşam. Hələ mən bütün bu vasitələri tətbiq etməyə başlayanda nə olacaq! Joseph, mon enfant, n”as-tu pas froid (Jozef, mənim balam, sənə soyuq deyil)?
– Non, maman!
–Əvvəlcə həkimlə məsləhətləşmək daha yaxşı deyilmi? – deyə panna Valentina qeyd etdi.
– Istəyirsən səni bağa çıxarım? – Anelka qardaşındann soruşdu. – Orda quşları görərsən, Karusikin kəpənəklərin ardınca necə qoşduğuna baxarsan…
–Axı sən bilirsən, mənə çıxmaq olmaz, axı mən zəifəm, – deyə oğlan cavab verdi.
Başıbəlalı
