style="font-size:15px;"> – Şikayət edəcəyəm, – deyə bağırdı.
Heç kəsdən səs çıxmadı. Şillə yeyən adam sonra:
– Hamınız şahidsiniz, – dedi və boyu onun çiynindən belə olmayan arıq adama tərəf çevrildi.
– Gedək polis idarəsinə!
Sısqa adam ona cavab vermək əvəzinə milçək qovalayırmış kimi əlini yellədi. Cüssəli adam bayıra yüyürdü. İçəridəkilər yenə oyunlarını, söhbətlərini davam etdirdilər. Az sonra cüssəli adam bir polis nəfəri ilə gəldi və onu vuranı göstərərək:
– Budur, – dedi. Sonra orada oturanlara baxıb əlavə etdi: – Bunlar da gördülər.
Polis sısqa adamla yaxınlıqda oturmuş dörd nəfəri idarəyə apardı. Polis idarəsində cüssəli adam hələ də qızarmış sol yanağını tutmuşdu.
– Bu adamdan şikayətim var, komissar bəy! – dedi. – Mənə şillə vurdu. Bu adamlar da gördülər.
Komissar əvvəl döyən ilə döyülənin, sonra da şahidlərin kim olduqlarını makinada yazdırdı. Şikayətçi onu şillələyən adamı heç tanımadığını söyləyirdi. Şahidlərsə:
– Biz heç bir şey görmədik, – dedilər.
Cüssəli adam:
– Şillənin səsini də eşitmədiniz? – deyə soruşdu.
Onlar nə bir şey gördüklərini, nə də bir səs eşitdiklərini bildirdilər. Alçaqboylu, arıq adam isə:
– Bəli, – dedi. – Mən inkar etmirəm. Bu adamı şillələdim.
Komissar:
– Nə üçün? – deyə soruşdu. – Aranızda ədavət vardımı? O sizi təhqir etmişdi?
– Aramızda heç bir şey yoxdur. Mən onu heç tanımıram da.
– Yaxşı, bəs necə oldu ki, onu vurdunuz?
Arıq adam məsələni anlatmağa başladı:
– Dünən axşam işdən evə gəldim. Gördüm ki, işığımızı kəsiblər. Pulunu verməmişdik. Bütün gecəni qaranlıqda qaldıq. Yata da bilmədim. Evlərdən uzaq, anam da iki ildir xəstədir. Yazıq arvadı mədə ağrısı öldürür. Səhər tezdən yataqdan qalxdım. Gördüm ki, sol böyrüm tamamilə quruyub. Yatdığımız otağın pəncərə şüşələri üç ay əvvəl sınmışdı. Saldırmağa şüşə tapa bilmirik. Elə bil ki, şüşə ceyran belinə minib. Pəncərəyə döşəkağı asmışıq. Amma faydası yoxdur. Külək və soyuq səhərə kimi otağı buzxanaya çevirir. Nə isə… Yataqdan qalxdım, üzr istəyirəm, ayaqyoluna getdim, gördüm ki, suyumuz da kəsilib. Çöldə şıdırğı yağış yağır, amma boruda su yoxdur. Otağa qayıtdım. Tir-tir titrəyirdim. Bir az odun almışdıq, o da qurtarmışdı. Mən hər səhər işə getməzdən əvvəl qəzet oxuyuram. Bu gün də qəzetə baxdım. Orada “Gözəllik müsabiqəsi”, “Qalatasaray” futbol klubunun1 oyunu”, “Gömrükdə saxlanılmış 300 ton qəhvənin aqibəti” kimi başlıqlar vardı. Evdən baş götürüb getmək istədim. Çölə çıxmaq istəyirdim ki, məhkəmə icraçısı ilə bir vəkil qapıda qabağımı kəsdi. Kirə pulunu verə bilmədiyimizdən ev sahibi bizi məhkəməyə vermişdi. Onlar müsadirə etmək üçün evimizi axtarmağa başladılar. Mən məhkəmə icraçılarının evimizə gəlməsini heç xoşlamıram. Müsadirə etməyə bir şey tapa bilməyəndə adam xəcalət çəkir.
Onlar evə göz gəzdirib:
– Bu divanı götürək! – deyə təkid etdilər.
Onların “divan” deyə əllərini uzatdıqları şey üstü əsgi parçaları və yırtıq yorğanlarla örtülü qənd qutuları idi. Vəkil bunları görüb bu səfər:
– Radionu götürək! – dedi.
“Bu radionu aparsalar, canım qurtarar”, – deyə sevindim. Radiomuz ilin on ayı təmirdə olur. Güclə pul qazan, onu da radio təmirinə ver. Əslində, bizi bu vəziyyətə salan elə radiodur…
Onları yola salıb mən də qapıdan çıxanda arvadım:
– Qız məktəbə getmir, – dedi.
– Nə üçün?
– Bədən tərbiyəsi müəllimi ona ağ rezin ayaqqabı gətirməyi tapşırmışdı. Onsuz dərsə buraxmayacaq.
– Yaxşı, bir şey fikirləşərik… – dedim.
Küçəyə yüyürdüm. İşə gecikmişdim. “Bu gün işə getməyəcəyəm”, – deyə qərar verdim. Şiddətli yağış yağırdı. Bizim tərəflərdə tramvay xəttini də sökmüşdülər. Avtobus da yarım saatdan bir gəlir. Minmək mümkün olmur. Ağzına kimi adamla dolu olur.
Yağış isə hey tökürdü. Ayaqqabılarım da su keçirirdi. Yamanca islanmışdım. Tir-tir titrəyirdim. Cavan bir oğlan mənə yaxınlaşdı.
– Bağışlayın, əmican! – dedi.
Mənə elə gəldi ki, vaxtı soruşacaq. O isə soruşdu:
– Dünənki futbol oyunundan xəbəriniz varmı? Deyə bilməzsinizmi?..
– Lənət sənə, kor şeytan. Heç yeridirmi? – dedim və yoluma davam etdim.
Orada bir çayxana var. İçəri girdim. Üst-başımdan su sızırdı. Bir çay istədim. Yanımda da şillə vurduğum bu adam oturub qəzet oxuyurdu. Mən bu vaxt öz-özümə “Yarəbbi, mənim halım necə olacaq? Axırımız haraya gedib çıxacaq?” – deyə düşünürdüm. Mən bu fikirdə ikən həmin adam əlindəki qəzeti qəzəblə kənara atdı:
– Bəli, – deyə bağırdı. – Ölkə uçuruma yuvarlanır!
Onun da mənim kimi dərdli olduğunu zənn etdim. Fikirləşdim ki, söhbət edərik, dərdimizi bir-birimizə açarıq:
– Cənab, nə olub? – deyə soruşdum. – Bağışlayın, işinizə qarışıram, niyə hirsləndiniz?
O, yenə hərarətlə:
– Daha nə olacaq ki! – dedi. – Ölkənin bir sahibi yoxdur, canım! Namusuma and olsun ki, sahibi yoxdur!
Ondan sonra daha nə olduğunu deyə bilmərəm. Vallah, heç özüm də başa düşmürəm, komissar bəy! Mən ömrümdə heç kəsə çırtma belə vurmamışam. Amma necə oldu, bilmirəm. Bədənimdə sanki bir düymə basıldı, oraya elektrik qüvvəsi buraxıldı, bu sağ əlim birdən havaya qalxdı. Hərifin üzünə bir şillə çəkdim. Bunu inkar etmirəm. Vurdum, amma qəsdən yox. İradəmdən xaric bir işdi, baş verdi.
Komissar
