Тагын да кызганычы – бу кечкенә мәҗлестә утырган җиде кешенең алтысы инде юк.) Өстәлгә мәгърур шешә дә куелган иде. Хәсән абый, аңа кырын карап, акрын гына:
– Бу хәзинә sigor аһәңен алыр бит, – диде.
Ялгыз шешә ачылмыйча ук югалды. Һәм дүрт шагыйрь, берсен берсе алыштырып, шигырьләр укыдылар. Мәҗлесебез шигъри бәйрәмгә әйләнде. Мәйданда шигъри бәйгеләрдә танылган Сибгат абый, Нәби абый, Газиз абый булса да, бу бил алышуда җиңүче-җиңелүче булмады.
Соңыннан Саба урамнарында таң сызылганчы йөрдек. Төн айлы. Көзнең инде ахыры җиткән. Салкын. Ә Хәсән абый яланбаш иде.
– Салкын тидермәгәегез, – дигәч, ул:
– Мин туңмыйм бит, – диде. Безнең борчылуны ошатып җиткермәде, сүзләрен кызуланып әйтеп ташлады: – Юка гәүдә туңмый. Ә йөрәкне туңудан сакларга кирәк.
Шушы вакытта шигыре строфасының өченче юлы аның хәтеренә килгәндер:
Кайсыгызның кулы җылы…
Җитмешенче еллар башында Хәсән абый «Чаян» журналында шигырьләрен еш бастырды. Шигырьләрен калдырып кына китми, үзе укый һәм шунда ук төзәткәли иде. Мин аның иҗат лабораториясен, шигырен ничек язуын белмим. Ләкин редакциягә китергән шигырен шагыйрь Зөлфәткә һәм миңа – без икәү бер бүлмәдә утырып эшләдек – үзе укып күрсәтүе иҗат итүенең барышы иде. Әгәр мин аның шигырендәге берәр җитешсезлекне әйтсәм, ул:
– Qоrale, син sigor аңлыйсың икән бит! – дип шаяртыр иде.
Аның бу сүзләре төгәл, һәм шагыйрьнең шушы сүзләрен аны искә алган саен Зөлфәт белән кабатлыйбыз. Сөенә иде мондый чакта Хәсән абый. «Карале» се үзенә гаҗәпләнүе булса, мактап җибәрүе, нигездә, Зөлфәткә карый иде. Белә, яхшы белә иде Хәсән абый Зөлфәтнең шигырь аңлавын, аның шигырьләрен ярата иде. Бәлки, аның бу мактавы Хәсән абыйга хас саклык белән, олыдан уйлап, яшь шагыйрьне кисәтүе дә булгандыр: син, энекәш, шигъриятне аңлавыңны гел заман ныгыт (ул шулай да әйткәли иде), яме, көрәштә ныклык кирәк…
Көрәш дигәннән. Идел буенда язучылар Сабантуйлары уздырылган еллар булды. Әлбәттә, ат чабышлары юк, әмма төрле уеннар, татарча көрәш мәйданны гөр китерә иде. Яшьлегемдә бил тотышканым булганга күрә, күңел кыбырсып китте дә көрәшкә мин дә чыктым. Көч ташламаган икән, хәзергә әйбәт бара. Көрәшергә теләүче калмады кебек.
Кинәт мәйдан уртасына Хәсән абый Туфан йөгереп керде. Мәйданда көрәшче көтеп яткан сөлгене алды. Тамаша халкы тирән сулап куйды бугай. Кайсыдыр миңа көрәшмәскә кушып кычкырды, җитмешенә җиткән карт белән алышырга оят кирәк ягъни. Әмма каршыңда синең билеңә сөлгесен салырга әзерләнеп көрәшче торганда, мәйдан ташлау хурлыгына төшәргә – гафу итсеннәр! – теләмәдем. Көрәш бу, агайнеләр!
Җитди иде Хәсән абый. Шул ук вакытта көрәш мәйданына керер кыюлыгы һәм дәрте булуына сөенә дә иде ул. Аның йөзендә миһербансыз җилләр сызган тирән җыерчыклар көрәшү мөмкинлеге шатлыгыннан уйный, карашы моңга, кешеләргә мәрхәмәткә тулы иде.
Хәсән абый белән минем көрәшүгә соңыннан Зөлфәт аңлатма бирде.
