дарсхонасида завқ-шавқ билан сабоғини бошлаб юборди. Энди у отасининг кўп вақтини олмас, мустақил ўқиш-ёзишга берилиб кетганди.
Бухоро Ҳусайннинг ҳаётида янги бир олам очди. Шаҳарнинг тош ётқизилган кўчалари, улуғвор сарой ва кўркам уйлар бола тасаввурини алғов-далғов қилиб юборди. Шариф шаҳарга бир умрлик меҳр қўйиб қолди. Отаси энди девондаги ишлар билан қаттиқ банд эди. Шу боисдан унга алоҳида муаллим тайинлади. Бу – ўттиз ёшлардаги, узун кулоҳ кийган, катта-катта кўзлари синчков боқадиган Абдулваҳҳоб ибн Али деган кимса эди. У қоқсуяк, озғин гавдасига мос жарангдор овозда гапирарди. Биринчи кўришганларида муаллимнинг ўзини тутиши ғалати туюлди. У меҳмонхона тўридаги қаватлаб солинган юмшоқ шоҳи кўрпачага ўтириб олди. Ҳусайн устозининг қаршисидаги лавҳга китобини қўйиб, тиз чўкди.
– Хў-ўш-ш, Ҳусайн, менга диққат қил! – деди Абдулваҳҳоб ибн Али қироат билан. – Отангни айтишига кўра, имлони билурсен, шундайми?!
– Шундай, тақсир! – Ҳусайннинг овози майин, ёқимли эди. – Бироқ имло маъно англатмайдур. Маълум тартибда бирлашса, маъноли сўзлар ҳосил бўлур.
Абдулваҳҳоб ибн Али қаршисида одоб билан тиз чўккан озғин болакайга ажабланиб қаради.
– Ёшинг нечада?
– Беш ёшга тўлдим, тақсир.
– Ўқишни ҳам билурмисен?
– Шундай, тақсир, – деди Ҳусайн яна одоб билан. – Отажоним ўқиш ва ёзишни ўргатдилар.
– Китобингни ўқи-чи?
Ҳусайн бир қалқиб, қулайроқ ўтириб олди. Қўлларини тиззасига қўйиб, “Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм” деди ва Қуръоннинг “Фотиҳа” сарасини қироат билан ўқий бошлади.
– Ҳусайн!
– Лаббай?
– “Йо”ни чўзиброқ ўқи.
Ҳусайн сурани қайта ўқимоққа киришди…
Энди Абдулваҳҳоб ибн Али ҳар куни эрталаб сабоқ ўтгани келарди. У кичкина шогирдининг фавқулодда иқтидоридан борган сари кўпроқ ҳайратланар, ўзига юклатилган масъулиятни чуқурроқ ҳис қиларди. Ҳусайнга кун-бакун янги-янги талаблар қўя бошлади. Бола устозининг сўзларини хотирасига қўрғошиндек қуйиб оларди. Ой эмас, кун сайин билими мукаммаллашиб борди. Ҳар сафар сабоқ якунида ўйлаб юрган саволларини беради.
– Устоз, одамлар имлони қачон ўрганганлар? – деб қолди бир куни.
Абдулваҳҳоб Ҳусайнга ажабланиб қаради. У ихлос қўйган устозига иштиёқ билан термулиб турарди. Бу саволга сарбаст жавоб бермоқ мушкул. Рад этмоқ эса устозлик мақомига муносиб эмас.
– Қадимдан, жуда қадимдан ўрганганлар, – деди. – Минг йиллар аввал.
– Минг йил?
– Ҳа.
– Бу жуда кўпми?
Шундагина Абдулваҳҳоб ибн Али шогирдининг ҳали бола эканини эслади. Ахир, у ҳисоб илмидан сабоқ олмаган.
– Жуда-жуда кўп, – деди бўшашиб.
– Ўшанда ҳам шундай имло бўлганми?
– Мен ундай демадим, – Абдулваҳҳоб
