хайҕаабыта, үөрэн-күлэн кэбиспитэ. Ити биэриибит 13 сыл устата, биир көлүөнэ улаатыар диэри, салҕанан барбыта.
Тэрис миигин олус харыстыыра. Куруутун: «Бүгүн үлэлии кэлэҕин дуо?» – диэн ыйытара. «Кэлэбин», – диэтэхпинэ, – чэ, оччоҕо маннык, саҥа туому оҥороҕун», – диэн хайа туому хайдах оҥоруохтаахпын этэрэ.
Тэрис үөрэппит туомнарын билигин Айыы дьиэтигэр туһанабын, дьоҥҥо оҥоробун. Айыы хосторо элбэх сиргэ арыллан үлэлии тураллар. Онно үлэлиир дьөһүөлдьүттэри, бахсылары үөрэтиибит билигин күүскэ бара турар.
Саха итэҕэлин, Айыы үөрэҕин Тэрис дириҥник ырытан, сиһилии үөрэтэн, туомнары оҥорорго дьарыктанан, суруйан, кинигэ оҥортоон хаалларбытын биһиги тарҕатыах тустаахпыт. Кини кэлиҥҥи кэмҥэ этэрэ: «Мин суох буоллахпына Айыы дьиэтэ тохтообокко үлэлии туруохтаах», – диэн.
Тэрис өбүгэбит үөрэҕин, үгүс үйэлэргэ тыыннаах буолар туһугар тутуһан кэлбит сиэрин-майгытын суруйан, ырытан аныгы киһи таһымынан итэҕэли тилиннэрбитэ сахаҕа саха буолар суолун ыйда. Билигин киһи билиитэ уруккутааҕар быдан кэҥээн, улаатан иһэр. Оччотугар билиибит төһөнөн элбиир да, билбэппит элбээн иһэр. Ол инниттэн биллибэт күүскэ итэҕэлин, ону туһанарын Айыы үөрэҕэ саха киһитин санаатын уһатыа. Холобурун эттэххэ, ааспыт үйэ бүтүүтүн саҕана, итэҕэл улахан мөккүөргэ турара. Онтон билигин үгүс киһи айыылары, иччилэри арааран билэр. Сиэр-туом диэни тутуһа сатыыр. Итини мин Тэрис Айыы үөрэҕин арыйыаҕыттан, кини кинигэлэрэ, үлэлэрэ дьоҥҥо тиийиэҕиттэн итэҕэл өйдөбүлүгэр чугаһаата дии саныыбын.
Тэрис итэҕэл бөлөҕүн Саха сиригэр маҥнайгынан тэрийбитэ уонна ол суолун тутуһан Айыы дьиэтин тутан билиитин түмэн хаалларда. Кини аттыгар сылдьан туому толорорго уһуйуллубут киһи буоларым быһыытынан, Айыы дьиэлэригэр, итэҕэллээх буолуон баҕарар, өбүгэбит үгэһин сэргиир дьоҥҥо, оҕо төрүөҕүттэн кырдьыар диэри сиэри олохтуур туомнары оҥорор, уһуйар, ону салгыыр сүрүн соругум буолла. Туом киһи уйулҕатыгар сабыдыала күүстээх. Туом туох эмэ уларыйыахтааҕы, оҥоруохтааҕы алгыс көмөтүнэн айыылартан, иччилэртэн этиттэрэн өйгө-санааҕа оҥоруу буолар. Ону мин тус олохпор туһанабын. Туому оҥоруу бэйэтэ туһунан туруктаах.
Тэрис суруйбут «Айыы туомнара» кинигэтэ Айыы дьиэлэригэр, Айыы хосторугар үлэлиир дьөһүөлдьүттэргэ ананар. Бу туомнары «Кут-сүр» кыһа 15 сылы быһа дьоҥҥо оҥорон, ону мунньан, 99 туом суруллубут кинигэтинэн Айыы дьиэтигэр 2005 сылтан оҥоробут. Тэрис бу кинигэни 400 ахсаанынан таһааттарбыта. Саха сиригэр 400 саха дьоно олорор нэһилиэнньэтигэр барытыгар тиийиэхтээх диэн этэрэ.
Тэрис туому ыытар киһи туох уратылаах буолуохтааҕын бэйэтин холобурунан көрдөрөрө. Туомҥа кэлбит хас биирдии киһиэхэ, кини кыһалҕатыгар, уйулҕатыгар сөптөөх туомнары оҥорорго, ыйдааҕы сүрүн туому, күннээҕи олоххо сыһыаннаах туомнары, бөлөҕүнэн туомнары, оҕолорго сааһынан араарыллан сиэри олохтуур кэс тыллары барытын оҥороро, миигин үөрэтэрэ. Билигин биһиги хайдах үлэлиэхпитин
