резервтегі (БКР) 537-артиллерия полкына тап болдым. Осы полктың құрамында бола жүріп, Мәскеуді қорғауға қатыстым. 1941 жылы қазан айының басында полк Горький қаласына (қазіргі Нижний Новгород) таяу тылдағы Гороховетский лагеріне шығарылды, сол жылы қарашаның 7-де полк Қазан төңкерісінің 24 жылдығына арналған парадқа қатысты. Жау Мәскеу қақпасына таяу тұрды. Полк бірден Қызыл алаңнан майданға аттанды. Майдан өте жақын еді. Звенигород, Можайск маңындағы соғысқа араластық та кеттік. Алғашқы шеруге қатысушылар ретінде өзімнің және біздің солдаттардың өте ауыр сынақтарға төтеп бергенімізге, сондай-ақ НЕМІС әскерлерінің шеруін Мәскеуде Қызыл алаңда өткізбекші болған Гитлер командованиесі жоспарының быт-шыты шыққанының куәсі болғанымды мақтан етемін. Өзім қатысқан Армияның Мәскеуді қорғаудағы жауынгерлік ісіне және Батыс майданның Можайск бағытында фашист әскерлерін тас-талқан еткеніне ерекше мақтана аламын.
Мен партияға өтуімді өмірімдегі өте үлкен оқиға деп санаймын. Соғыс басталғанына дәл бір жыл өткенде 1942 жылдың маусым айының 22-жұлдызында Гжатск (қазіргі Гагарин қаласы) маңындағы окопта оқтың ысқырығы және зеңбіректің дүрсілі астында полк комиссары маған және менің жолдастарыма пар- тия билеттерін тапсырды. Сол аласапыран аса ауыр күндерде ол мен үшін өте зор қуаныш еді. Әлбетте, соғыс басталғаннан бері алты белестен астам уақыт өтті. Компартия тарады, менің сол қуанышымды кейбіреулер түсінбеуі де мүмкін, ал майданда партияға ең жақсылар, озаттар қабылданды. Бұл менің замандастарымның тарихы, менің өмір жолымның тарихы.
1942 жылдың желтоқсанында Мәскеу маңындағы шайқаста жүргенімде Днепропетровск Қызылтулы артиллериялық училищесіне оқуға жіберді. Училище бес айлық жеделдетілген бағдарламамен майданға офицерлер дайындайды екен. Оқуды бітірген соң Оңтүстік майданның (кейінірек 1,2,3 Украина майдандары) 5-ші Дон казактары Қызылтулы кавалериялық корпустың 150-ші гвардиялық танкіге қарсы жойғыш Қызылтулы Корсунь полкына жіберді. Сөйтіп 5-ші Дон казактары корпусының осы полкының құрамында майданның көптеген мынадай әскери бағыттарында соғыстым: Украина және Молдавияда, Корсунь-Шевченко және Ясско-Кишинев операцияларын орындаудағы аса ірі жау топтарын қоршауға алып, жойып жіберуге қатыстым, Карпат тау бөктерінде, Трансильванияның шексіз-шетсіз жазықтарында шайқастарға араласып, Румынияны, Югославияны (Дунай өзенінің теріскейі), Венгрияны азат етуге, Будапешті алуға қатыстым. Соғысты Австрияда, Австриялық Альпі аймағында аяқтадым.
Аса қиын жауынгерлік өмірімде шегіну қасіреті, жеңістер қуанышы сынды көп жағдайларды басымнан кешіріп, шайқас алаңында көптеген жауынгер жолдастарымнан айырылдым. Олардың зираттары сазды және батпақты орман алқаптарында, өзен жағалауларында, төбешіктер мен алаңқайларда, өз елдерінен жырақта немесе шетелдерде қалып қойды. Көптеген молалар баяғыда-ақ жермен-жексен болды. Соғыстан аман калғандар және келер ұрпақ ірі шайқастарда қаза болған бүкіл жауынгердің ерлігіне аса
