Адам және жануарлар физиологиясы пәнінен әшекейлендірілген. Оқу құралы. Н. Торманов
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Адам және жануарлар физиологиясы пәнінен әшекейлендірілген. Оқу құралы - Н. Торманов страница 10
Эффекторлық – іс-әрекет мүшелері: бұлшықеттер, бездердегі аксондардың соңғы құрылымдары.
Жүйкелік импульс – жасуша мембраналары бойымен таралатын электрлік сигнал.
Жүйкелік және эндокриндік жүйелер ағза қызметтерін бірлесіп реттейді және тепетеңдікті сақтайды.
Гомеостаз – ішкі орта құрамы мен құрылымының тұрақтылығы; ағзаның қалыпты қызмет етуін қамтамасыз ететін ішкі тепе-теңдік пен жүйелердің келісті қызмет ету жағдайы.
МҮШЕЛЕР ҚЫЗМЕТІНІҢ РЕТТЕЛУІ
Гипоталамо-гипофизарлық жүйе
Жұлын тартпа пішініне ұқсас, ұзындығы 45 см, диаметрі 1 см. Ортасында жұлын сұйықтығына толы канал бар.
Жұлын қаңқа бұлшықеттері (бас бұлшықеттерінен басқа) мен ішкі мүшелерді жүйкелендіреді.
Жұлын (церебральді немесе жұлын-ми) сұйықтығы ми қарыншаларындағы тамырлы торлар арқылы өндіріледі; құрамы жағынан қан плазмасына ұқсас. Оның көлемі 120-150 мл құрайды.
Жұлын сұйықтығы айналымының сызбанұсқасы
(Э.Пирстан, 1997ж)
Іс жүзінде бас ми мен жұлын екі қабат сұйықтық арасында орналасқан.
Бас миы ми сауытындағы ми ішінде орналасады. Оның орташа салмағы 1360 г. Ми үш үлкен бөлікке бөлінеді: ми бағанасы, қыртысасты және үлкен ми сыңарларының қыртысы. Бас мидан 12 жұп бас жүйкелері шығады.
Бас миының құрылысы
БАС МИЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ МЕН ҚЫЗМЕТІ
БАС МИЫНЫҢ ҮЛКЕН ЖАРТЫШАРЛАРЫНЫҢ ҚАБЫҒЫ
Үлкен жартышарларының қабығы – филогенетикалық тұрғыда мидың біршама жас құрылым бөлігі. Сайларының есебінен ересек адамдарда қабықтың беткі қабатының жалпы көлемі 1700-2000 см2 құрайды. Қабықта бірнеше қабат болып 12-ден 18 млрд.қа дейін жүйке жасушалары орын алған.
Бас миының жұмысы
Электроэнцефалограмма көмегімен ми жұмысы және оның патологиялық жағдайлары туралы ақпарат алынады, «ми өлімі» анықталады.
Бас ми қабығының функционалдық зоналары мен бөліктері
Бас миының жартышарлары
ҮЛКЕН МИ ЖАРТЫШАРЛАРЫНЫҢ СЕЗІМТАЛ ЖӘНЕ ҚОЗҒАЛТҚЫШ АЙМАҚТАРЫ
Дененің қозғалыстағы бөлігі қаншалықты көп болса, бас ми қыртысының соншалықты көп аймақы мүшелер жұмысын бақылайды.
Рефлекс