Васильевна аңламый.
Иртәгесен Азат фатирының ишеге артында көчекнең өзгәләнеп шыңшуын ишеткәч, күршеләр ишекне шакып карыйлар. Ни гаҗәп, ишек ачык булып чыга, димәк, Азат аны бикләп маташуны кирәксенми.
Ул диванында утырган килеш йокыга тала…
Екатерина Васильевна моннан соң булган хәлләр, врач чакыру, милиция килүе, төрле кәгазьләр тутырып үлем фактын рәсмиләштерүләре һәм башка дөньяви мәшәкатьләр турында да тәфсилләп сөйләде.
Ә җирләвен кичә генә җирләгәннәр икән. Башта кайсыдыр авылга алып китеп күмү турында сөйләнсәләр дә, соңыннан махсус рөхсәт белән шәһәрнең иске зиратында иң эчкәреге бер почмакта урын тапканнар. Монысы артыннан, имештер, Азатның таныш хатыны бик каты йөргән. Ә алар Азат Сәйдәшев белән загска гариза да биреп куйган булганнар икән…
Мин ишегалдына чыктым. Дөнья иркен, ләкин шушы күз камаштыргыч якты дөньяда минем өчен Азат Сәйдәшев юк инде хәзер. Бу дөньяда аңа урын табылмады. Бу дөньядан ул бер генә хыялын да тормышка ашыра алмыйча китте.
Ишегалдына җан керә башлаган, комлык тирәсендә берничә сабый мәш килә. Баягы уенчык машина, тагын бер тәгәрмәчен югалтса да, выж-выж итеп ком ташуында. Ала көчек тә «үз ишләре» арасында сыеныр урын тапкан, ләкин, ишек ачылгач та, минем тарафка күтәрелеп карады.
– Музгарка! Музгарка, кил монда! – дип дәштем мин.
Һәм ялгышмадым. Маэмай, колакларын шомрайтып, томырылып яныма килеп җитте. Мин аны күтәреп алдым.
Музгарканы Азат Сәйдәшев җәсәде үзенә мәңгелек түшәк тапкан Яшел Үзән зиратына да күтәреп алып кердем. Мин кырыйларына кәс тезгән яңа кабер янында басып торганда, Музгаркамның тыны да чыкмады, әйтерсең лә ул да бу мизгелнең мөһимлеген аңлый иде.
Кабер өстенә замани символ – йолдызлы ай беркетелгән тимер пирамида утыртылып, аңа өч венок сөяп куелган: берсе – автобаза администрациясе, профсоюз һәм хезмәт коллективы исеменнән, икенчесе – Азатның күршеләреннән, ә өченчесенең кара тасмасына кыска гына итеп «Кадерле кешемә» дип язылган иде.
Азатның кинәт вафат булуы бөтен тормыш тәртибемне, яшәү фәлсәфәмне, тоткан мәсләгемне какшатты, – гомумән, мине тәмам үзгәртте сыман. Ә бит мин үземне инде калыплашкан, «буыннары каткан» бер шәхес дип саный идем…
Шулай да егылмыйча калдым, чөнки миңа, чынлыкта Сәйдәшевнең бердәнбер варисы буларак, гамәли эшләр башкарырга кирәк иде: шул көнне үк мәрмәр вагыннан катырып ясалган ташка, аннары кабер тирәсен әйләндереп алу өчен юан чылбыр белән дүрт тимер баганага заказ бирдем. Алар бер айдан әзер булырга тиеш иде. Һәйкәлташ куярга рөхсәт алу, аны илтеп урнаштыру кебек эшләрдә мин автобаза администрациясенә, беренче нәүбәттә Азат сөйләве буенча җылы тәэсир калдырган кадрлар бүлеге мөдиренә исәп тоттым һәм шушы атнада ук кабат Яшел Үзәннән әйләнеп кайтырга дип планлаштырып куйдым.
Азатның яңа кассеталарын да эшкәртергә бирдем. Исәбем аның фоторәсемнәреннән берничә альбом төзү иде, чөнки әүвәлгеләреннән күренгәнчә, туган илен сагынып кайткан сәнгатькяр Азат Сәйдәшевнең күзе табигатьтәге
