У мяне, дарэчы, ліст да цябе ад князя.
Бутрым, чый твар зараз быў зусім не суровы, а шчасліва-разгублены, пацалаваў улагоджаную шаптаннем на вушка ліцвінскіх пацешак дачку ў макаўку, прыкрытую карункавым каптуром.
– І медычнай школы план склалі, і шпіталя, і батанічнага саду, і школы павітух… У містыку не падаўся, бязбожнымі эксперыментамі мне таксама калісьці адбілі ахвоту займацца, – Бутрым зірнуў на сваю даланю са шнарам.
Пранціш памятаў, як у старэйшага сябра з’явіліся гэтыя шнары. Калі іх кампанія хавалася ад чумы ў мястэчку Тамашова, Лёднік сустрэў там біскупа, пад чыім кіраўніцтвам у Празе ўдзельнічаў у страшных эксперыментах над людзямі і іх душамі. Тады “чорнага доктара” ледзь удалося выцягнуць са спакусы зноў падобным заняцца, а выкупіць волю ўсёй кампаніі яму давялося, скарыстаўшы мясцовы звычай – набыць прылюдна стыгматы.
– Лекцыі, доследы, хворыя на прыём шчэмяцца… Матаюся матавілам паміж медычнай школай Ліёна ды ўніверсітэтам Манпелье… – нязграбна апраўдваўся перад жонкай доктар. – Паверыш, месяц за шаблю ўсур’ёз не браўся.
Для доктара, які спавядаў трэнінг фізічнага цела неаддзельным ад духоўнага развіцця і быў выбітным фехтавальшчыкам, гэта была нежартоўная ахвяра.
– Мяне пан Вырвіч біцца вучыць! – пахваліўся Алесь. – На шаблях, шпагах, эспадронах… Ён увесь наш клас трэніруе!
Саламея Лёднік зацікаўлена зірнула на блакітнавокага шляхціца.
– А вы, пан Вырвіч, хіба не студэнт?
Вырвіч трохі замяўся, кінуў спадылба позірк на Лёдніка, які іранічна скрывіўся.
– Ну, павучыў трохі паэтыку, але – куды мне ўжо на студэнцкую лаўку… Я на ёй столькі наседзеўся – не ўсе ж, як Лёднік, да здабыцця ведаў ласыя, як карасі да гразі. А мне пасля таго, як вайсковым камандзірам тры гады адтрубіў, ды паваяваў, з рознымі смаркачамі фіглі строіць… Ну а тут пасля аднаго двубою графчык мясцовы застаўся ўражаны маім баявым майстэрствам, папрасіў даваць урокі ягонаму старэйшаму сыну… Потым іншыя захацелі… Дэкларавалі месца выкладчыка баявых майстэрстваў у Ліёнскай вайсковай школе. Да мяне ім адзін збяднелы маркіз быў, так што ўрону гонару няма.
– Натрэніраваў на сваю галаву… Пашанцавала прафесарам філалагічным, што ад такога вучня ў час пазбавіліся! – з’едліва выказаўся Лёднік. – Я дык і цярпеў бы яго па звычцы – але пра медыцыну ягамосць Вырвіч і слухаць не хоча. Затое ў бойкі лезе, як машката ў свежую смаліцу. Пляменніка ліёнскага біскупа праткнуў так, што я ледзь зацыраваў!
– Я найменшага ўрону гонару не пацярплю, – цвёрда прамовіў Вырвіч. – Я – апошні з роду, з Вырвічаў герба Гіпацэнтаўр. На мне доўг перад продкамі і вернасць сармацкім звычаям, твае павучэнні недарэчы, Лёднік!
– Правільна, пан Вырвіч! – радасна азваўся натхнёны паніч Аляксандр. – Я таксама – за свой гонар… Любога… Шабляй!
– Твой дзед, Алесь, скуры ў полацкай гарбарні вырабляў, – строга прамовіў сыну Лёднік. – Я гэтага не саромлюся – і ты не павінен.
